Binnenkort komt de nieuwste film met Benoît Poelvoorde in de zalen: ‘Les rayures du zèbre’ gaat over zowat alles wat met voetbal te maken heeft, ook de minder fraaie kanten.
José (Benoît Poelvoorde), een Brusselse spelersmakelaar, speurt naar zeldzaam talent in Afrika. In een arme wijk van Abidjan ontdekt hij een fenomeen: Yaya (Marc Zinga). Hij wordt gecontracteerd door Sporting Charleroi. Dat is het verhaal van Les rayures du zèbre (De strepen van de zebra), een film van regisseur en scenarist Benoît Mariage, die uitkomt op 5 februari. Alle ingrediënten van een kaskraker zijn voorradig: veel humor, maar niet minder tragedie. En vooral ook alle excessen van het voetbalwereldje: mistoestanden met makelaars, Afrikanen die van Europa dromen, vrouwenaffaires, de miserie van het zwarte continent, de veronderstelde superioriteit van de blanke man…
Voor een buitenbeentje van de cinema als Benoît Mariage, bekend van het RTBf-programma Strip-tease en de film Les convoyeurs attendent, waren die thema’s gesneden koek. Het verhaal van zijn nieuwe film begint in Beveren. “Ik zag een documentaire over Jean-Marc Guillou en zijn Ivorianen en ik wou daar meer over te weten komen”, vertelt hij. Mariage contacteerde Serge Trimpont, de ex-makelaar die enkele talenten de Afrikaanse miserie hielp te ontvluchten: Aruna Dindane (ex-Anderlecht), Cheick Tioté (nu bij Newcastle), Arouna Koné (Everton), Kolo Touré (Liverpool), Sekou Cissé (RC Genk)…
Een IQ onder nul
Serge Trimpont speelt open kaart, hij onthult alles tegenover Mariage, zonder iets te verbloemen. De scènes van Les rayures du zèbre heeft hij allemaal zelf meegemaakt. Als je de film ziet, kun je dat amper geloven. “De werkelijkheid is in feite nog erger”, zegt Trimpont. “Dit is een afgezwakte versie.” Het valt te begrijpen dat hij het makelaarschap ondertussen vaarwel heeft gezegd. “Het voetbal doet me walgen. En het meest van al nog de makelaars. In mijn carrière ben ik geen vijf eerlijke spelersmakelaars tegengekomen. Er zijn er geen vijf met wie ik iets zou willen gaan eten. Ik moest er absoluut mee stoppen, voor mijn mentale gezondheid.” Maar ook de bestuurslui van de clubs gaan niet vrijuit. “Voor hun onfrisse praktijken hebben de makelaars natuurlijk nood aan medeplichtigen. Sommige makelaars worden schatrijk omdat ze hulp krijgen van binnen de clubs en omdat ze daar macht hebben. Het gaat hier duidelijk om belangenvermenging. Sommigen kijken er zelfs niet naar of de makelaar een FIFA-licentie heeft, voor veel clubleiders is dat bijzaak.”
In de film is José zo’n makelaar die in Abidjan beschouwd wordt als oppermachtig. Jonge voetballertjes werpen zich aan zijn voeten, maar de man met de gouden halsketting kan het zich permitteren om hen met dedain te behandelen. Hij spiegelt hen de Champions League voor, eist dat ze ergens een spits tevoorschijn halen “met het gezicht van een hoerenjong en een IQ onder nul” en hij wordt verlaten door een van zijn poulains, die de mooipraterij van een andere makelaar gelooft. De sinds lang afwezige vader van een talent duikt plots weer op wanneer hij verneemt dat zijn zoon het vliegtuig naar Europa gaat nemen en eist geld. Een andere speler liegt over zijn leeftijd, nog een andere ontdekt in Europa het uitgaansleven en de discotheken, enzovoort…
Jean-Paul Belmondo
Serge Trimpont herkent zich in José. “Onbewust kwam ik ook in Afrika aan met de superioriteit van de blanke die het allemaal eens zou laten zien. Je wordt daar aangezien als een god omdat je het Europese succes belichaamt. Toen ik me bezighield met CF Bibo, de club van de wijk in Abidjan waar ik Tioté en anderen heb ontdekt, vloog ik één week per maand naar daar. Van het moment dat ik landde, werd er rondgebeld: ‘De blanke is daar!’ En zoals in de film werd ik bij het hotel opgewacht door jongetjes met hun vader. Ik hoefde maar langs de lijn van een voetbalveld te staan of die gastjes zouden hun leven gegeven hebben. Ze zouden om het even wat gedaan hebben om me te bewijzen dat ze het niveau aankonden. Ik betekende voor hen dé oplossing. Dat aanzien kan je naar het hoofd stijgen, je zou er gek van kunnen worden.” Dat overkomt Koen (Tom Audenaert), de vennoot van José, in Les rayures du zèbre. Hij laat zich inpakken door een plaatselijke schone en besluit daar te blijven – ook al is hij getrouwd en verwacht zijn vrouw hem terug in België. Hij geeft handenvol geld uit aan zijn nieuwe ‘verovering’. “Dat personage bestaat echt,” zegt Trimpont, “hij zal zich in Koen herkennen. Overal in Afrika zijn er gasten zoals Koen: Europeanen die geloven dat ze opeens Jean-Paul Belmondo geworden zijn, of God de Vader, en die niet doorhebben dat de meisjes hen niet verleiden om hun looks maar om de papieren waarmee ze naar Europa kunnen.”
Cynisme
De passage die het best de belevenissen van Serge Trimpont illustreert, is allicht de beslissing van Yaya om van makelaar te veranderen. Dat Trimpont het beroep heeft opgegeven, is in de eerste plaats te wijten aan de ondankbaarheid van de een of de andere speler. “In het voetbal van vandaag viert het cynisme hoogtij. Er zijn makelaars genoeg die hun eigen vader of moeder zouden verkopen om een grote slag te slaan. Ik heb jongeren opgeleid bij Bibo, ik heb hen van de straat gehaald, en opeens zijn ze ervandoor met een andere makelaar. Een smeerlap die hen ervan overtuigde dat ik geen goed werk lever, die hen een groter appartement of een mooiere wagen beloofde of zelfs een transfer naar Real Madrid. Die spelers zijn naïef en de makelaars verrijken zich op hun kap zoals pooiers Bulgaarse prostituees uitbuiten in de rosse buurt van Brussel. Die spelers weten niet meer waar ze het hebben. Een weeskind dat onder een brug sliep, verdient opeens acht of negen miljoen per jaar, hij kan alles kopen en er zijn veertig vrouwen die zich verdringen om met hem het bed te delen en zijn geld af te snoepen, en dus gaat hij door het lint. Er zijn twee soorten mensen die in de totale waanzin kunnen terechtkomen: de zeer rijken die straatarm worden, en de heel armen die schatrijk worden.” Trimpont bijvoorbeeld werd in de steek gelaten door Arouna Koné, die hij ooit in de Ivoriaanse tweede klasse opviste en bij Lierse onderbracht. Toen Koné bij PSV speelde, ging hij ervandoor met de makelaar van Didier Drogba. “Dat verraad vergeef ik hem nooit”, zegt Trimpont.
Na een zoveelste streek stopte Trimpont in 2007 met de financiering van CF Bibo. In vier jaar tijd was hij erin geslaagd om een dozijn spelers in Europa een profstatuut te geven. Voor een prospectie van locaties voor de film is hij samen met Benoît Mariage opnieuw naar Abidjan getrokken. “Ze zaten daar natuurlijk zonder geld, alles was vervallen geraakt. Dat deed me veel pijn, dus heb ik besloten hen opnieuw te helpen, maar mijn investering heeft niks te zien met wat ik er enkele jaren geleden deed.” Bij deze club, met ‘zijn’ voetbalveld, werden heel wat scènes voor Les rayures du zèbre gedraaid.
Schurftige hond
Het was Aruna Dindane met wie het Afrikaanse avontuur van Serge Trimpont begon. Hij merkte hem op tijdens het toernooi van Toulon en bracht hem naar Anderlecht. “Ik besloot om ter plekke in Ivoorkust eens te gaan kijken omdat ik ervan overtuigd was dat er nog talent moest rondlopen. Al snel ontdekte ik Cheick Tioté. Het verhaal van Yaya in de film is het zijne. Tioté had niemand, het was een wees die hier en daar wat werd opgevangen, à l’africaine. Anderlecht nam hem wel, maar geloofde nooit in hem. Gedurende zijn drie seizoenen daar heeft men niet anders gedaan dan hem zeggen dat hij een opschepper en een lummel was, zowel de directie als de technische staf. Eén iemand geloofde in hem: Glen De Boeck. Vandaag is Tioté kapitein van Newcastle en in juni zal hij zijn tweede WK spelen. Ik kan hetzelfde vertellen over Kolo Touré. Een maand nadat Dindane bij Anderlecht was, vroeg hij me of ik voor zijn beste vriend een test kon regelen. Touré komt en speelt een match met de reserven in aanwezigheid van al het schoon volk van de club. Het was gepland dat hij na de test twee weken zou blijven, maar na de match hebben ze gezegd dat hij moest vertrekken, ze hebben hem als een schurftige hond op het vliegtuig gezet.”
Zonder btw
“Hoe oud ben je?
“Negentien.”
“Aha, zonder btw zeker?”
Dat antwoord uit de film Les rayures du zèbre zou weleens een cultuitspraak kunnen worden. Het illustreert volgens Trimpont een andere mistoestand in het voetbal: “Foefelen met de leeftijd is een nationale sport geworden in Afrika. En de Europese clubs blijven daarin meegaan. Je ziet een speler met een witte baard die je wil doen geloven dat hij achttien is. Of een gast gebouwd als Dieumerci Mbokani van wie ze zeggen dat hij zeventien is. Dat kan niet. Wie houden ze voor de gek? Een Afrikaan van zeventien lijdt aan ondervoeding. Ik heb er eentje van die leeftijd mee naar Anderlecht genomen, in twee maanden kwam hij vijf kilo aan omdat hij gewoon voldoende at. De manier waarop de clubs zich laten rollen, dat is echt om in je broek te doen. De makelaars lachen in hun vuistje om de domheid van de Europese clubleiders. Wij kunnen de echte leeftijd met het blote oog zien, aan hun gezicht en hun morfologie. Maar zeven of acht jaar liegen is bijna routine geworden.”
DOOR PIERRE DANVOYE – BEELDEN: PG/ BARDAFEU DISTRIBUTION
“Het voetbal doet me walgen. En het meest van al nog de makelaars.” ex-makelaar Serge Trimpont
