In de 140 jaar dat Antwerp bestaat, trokken veel vreemde vogels het shirt van de Great Old aan. Een van de meest geniale was Dan Coe, de Roemeense verdediger die in oktober 1981 in Keulen dood werd aangetroffen.
Hij staat in de Eeuwige 25 van Michel Schepers, een verzamelwerk met bijzondere voetballers uit de geschiedenis van Antwerp. ‘Toffe man, levensgenieter’, weet Roger Van Gool vandaag nog. Van Gool deelde van 1971 tot 1973 met Dan Coe de kleedkamer en mooie momenten. Van Gool genoot ook van het leven en vond in Coe een medestander. Dat Coe in zijn Antwerpse periode een affaire had met een andere vrouw, de partner van iemand uit de club, weten er niet veel. Van Gool wel.
De these van zelfmoord wordt door familie en vrienden onmiddellijk in twijfel getrokken.
Coe werd geboren in 1941 in Boekarest. Duce Coe, zijn vader, was ook een voetballer, bij Sportlul Studentesc. Dan volgde hem niet, hij koos als tienjarige voor topclub Rapid Boekarest. ‘Onze Beckenbauer‘, noemden de fans van Rapid de verdediger, die al snel een icoon werd. In twintig jaar speelde Coe meer dan 200 matchen voor de ploeg met wie hij in 1967 de titel pakte. Hij werd ook international en nam met Roemenië deel aan de Olympische Spelen van 1964 en het WK van 1970. Op weg naar dat WK won Roemenië thuis van Portugal. Coe hield die dag Eusébio uit de wedstrijd. Die verklaarde achteraf: ‘Als ik in 1966 in Engeland een tegenstander had gekregen die mij had bewaakt zoals Dan Coe vandaag deed, zou Portugal op dat WK de halve finales niet hebben bereikt.’
Nochtans speelde Coe een jaar later op dat WK geen minuut. De reden was zijn wat opstandig karakter. Aangekomen in Mexico werd Coe, tot dan altijd basisspeler, in het centrum van de verdediging vervangen door zijn ploegmaat bij Rapid, Nicolae Lupescu. Bondscoach Angelo Niculescu was ontevreden over de prestaties van Coe tijdens de voorbereidingswedstrijden en samen met twee andere ‘rebellen’ eindigde Coe op de tribune.
Cheque
In 1971, Coe was dan net 30, mocht hij in West-Europa wat centen oprapen. In die tijd moesten Oost-Europeanen – Roemenië werd toen met harde hand geregeerd door dictator Ceausescu – tot de herfst van hun carrière in eigen land blijven. Het was Antwerp dat toenmalig bestuurslid Miel Steylaerts naar Boekarest stuurde, met een cheque én de eis van voorzitter Eddy Wauters om ‘zeker niet meer te betalen’ dan het bedrag dat daarop stond. Vanuit Boekarest belde Steylaerts om te vragen of men hem een nieuwe cheque kon bezorgen. Wauters schoot al in een colère, maar hoorde toen dat Coe… veel minder kostte dan Antwerp verwachtte.
Eenmaal in Antwerpen bleek de nieuweling een schot in de roos. Coe zou 62 wedstrijden spelen voor de Great Old en daarin ook geregeld scoren, vaak met een afstandsschot. Soms helaas ook in eigen doel. Van Gool: ‘Onder meer eentje op Beerschot, herinner ik me, waarvan je dacht: allez, dat kan nu niet. Is dat nu omgekocht of wat? Maar voor een verdediger was Dan technisch zeer goed. En ik herhaal het: een toffe jongen. Ik had dan ook nooit gedacht dat hij vermoord zou worden door de geheime dienst van Roemenië.’
Politiek vluchteling
Want dát is het verhaal dat de ronde deed en nog steeds doet. Na twee jaar Antwerp keerde Coe terug naar Roemenië. Hij wilde eigenlijk opnieuw naar Rapid, maar werd daar afgewezen. Officieel omdat hij op zijn 33e te oud en te traag was. Officieus omdat de autoriteiten niet wilden dat iemand die van de geneugten van het Westen had geproefd, met zijn verhalen de boel in eigen land zou ondermijnen. Coe voetbalde nog een jaar voor tweedeklasser FC Galati, promoveerde en hield het dan voor bekeken. Hij werd nog even trainer en kapte dan definitief met het voetbal.
Wat daarna gebeurde, behoort tot het mysterie van zijn leven. Ergens halverwege de jaren 70 kreeg Antwerp een verzoek van Coe: of ze hem wilden uitnodigen om zijn ex-ploeg te bezoeken. Coe wilde ontsnappen aan het communistisch regime in zijn land. Een bezoek aan Antwerp was een voorwendsel om te kunnen vluchten.
Zich settelen in Antwerpen deed hij niet. Met zijn vrouw Pusa en dochter Dana vestigde Coe zich in Duitsland, in de buurt van Keulen. Hij vroeg er het statuut van politiek vluchteling aan, leerde Duits en volgde in Bonn de Duitse trainersopleiding. Het huwelijk liep stuk, maar hij ontmoette een andere vrouw. Luminita was ook gevlucht uit Roemenië. Ze gingen samenwonen, Luminita werd zwanger. Om in zijn onderhoud te voorzien zocht en vond Coe werk in een restaurant, waar hij afwasser werd.
Wat er op 19 oktober 1981 gebeurde, weet (of weten) alleen de betrokkene(n). Feit is dat Coe die dag Luminita naar een Roemeense dokter in de stad stuurt. Ze moet van hem een medisch getuigschrift vragen, dat moet staven dat hij die dag geen Duitse les kan volgen. Hij zegt dat hij zich niet goed voelt.
Wanneer Luminita terugkeert, vindt ze Dan verhangen op zolder. Volgens de politie zijn er geen tekenen van een gevecht of betrokkenheid van anderen. Zelfmoord is hun conclusie. Voor de formaliteit wordt Pusa gevorderd, zij is op dat moment nog steeds zijn wettige echtgenote. De these van zelfmoord wordt door familie en vrienden onmiddellijk in twijfel getrokken. Het nakende vaderschap, het feit dat hij vol plannen zat én het gegeven dat zijn asielaanvraag werd goedgekeurd, sterken hen in de gedachte dat er meer in het spel zou kunnen zijn.
Direct wijzen de vingers richting Securitate, de veiligheidsdienst van de Roemeense dictatuur, die ook in het Westen dissidenten zou opjagen. Coe is immers een vijand van de staat vanwege zijn ‘vlucht’. Een gevierd ex-topvoetballer, die bovendien een paar maanden voor zijn dood zijn verhaal had gedaan op radio Free Europe. Op vraag van Neculai Munteanu, wiens uitzendingen, in het geheim, door miljoenen Roemenen werden beluisterd. Munteanu was een notoir bestrijder van het regime van Ceausescu en had Coe kunnen verleiden tot een getuigenis over hoe erg het leven in Roemenië onder dat bewind was. En hoe erg hij en zijn vader er hadden afgezien.
Coe’s familieleden getuigden in de media dat de voetballer onmiddellijk daarna bedreigingen ontving van de Securitate en zich altijd gevolgd voelde, wat hem ertoe aanzette meer en meer afstand te nemen van zijn vrienden. Toen die zijn dood vernamen, wezen ze direct op een politieke afrekening.
De Duitse politie heeft die these nooit geloofd.
