Brengt de klimaatopwarming de Olympische Winterspelen in gevaar?

Hebben Winterspelen nog een toekomst, nu de gevolgen van de klimaatopwarming steeds duidelijker worden?

Eerst werd ze ‘De Internationale Wintersportweek’ genoemd, de reeks wintersportcompetities die tussen 25 januari en 5 februari 1924 plaatsvonden in Chamonix, aan de voet van de Mont Blanc. Later, wegens het grote succes, doopte het Internationaal Olympisch Comité (IOC) die week om in de eerste officiële Olympische Winterspelen. Er zouden tot en met Peking 2022 nog 23 edities volgen, en ook de volgende vier liggen al (bijna) helemaal vast. In 2026 vinden de Winterspelen al zeker plaats in Milaan-Cortina d’Ampezzo, en eind november 2023 besliste het Uitvoerend Comité van het IOC dat er een ‘gerichte’ en ‘geprefereerde’ dialoog wordt opgestart met de Franse Alpen en met Salt Lake City voor de edities van respectievelijk 2030 en 2034. Die dialoog kan Zwitserland ook aangaan, als het zijn bid voor 2038 hier en daar kan aanpassen.

Dat is, gezien de klimaatopwarming, een opmerkelijk lange termijn. Maar volgens het IOC voldoen de kandidaten aan de vereiste voorwaarden van een gemiddelde temperatuur van nul graden tijdens de Winterspelen. Bovendien beschikken ze over permanente venues en stadions. Zo blijven de kosten beperkt.

‘Geen doemscenario’

Toch heeft het IOC zich al openlijk zorgen gemaakt over de toekomst van de Winterspelen. Volgens een eigen studie zijn er op dit moment locaties in vijftien landen waar Winterspelen kunnen worden georganiseerd. Dat aantal kan dalen tot tien à twaalf tegen 2050, en nog minder in de decennia erna. ‘Ik denk niet dat er een doemscenario is waarbij we tegen 2050 de Olympische Spelen helemaal moeten opdoeken, maar de Winterspelen zullen zich moeten aanpassen aan de klimaatomstandigheden. Daarom moeten we nu oplossingen uitwerken voor de korte en lange termijn’, zegt Christophe Dubi, executive director van het IOC.

Het nieuwe concept zou later ook voor de Olympische Zomerspelen kunnen dienen.

Er werd al het idee geopperd om met vaste kandidaatsteden of regio’s te werken, die om de zoveel edities de Winterspelen zouden organiseren. Ook dat zou passen in het duurzame project van het IOC. Maar zo’n rotatiesysteem heeft ook nadelen, bijvoorbeeld als de plaatselijke bevolking of overheid zich na een editie zou kanten tegen de organisatie van de volgende Winterspelen.

24 uur per dag

Het IOC volgt daarom nog een ander, revolutionair denkspoor: een gedecentraliseerd systeem, waarin alle wintersportcompetities verdeeld worden over verschillende locaties of stadions waar geregeld wereldkampioenschappen of wereldbekermanches worden gehouden en de organisatoren vertrouwd zijn met de organisatie van zo’n groot evenement. Dat beperkt ook de organisatiekosten. Die liggen per competitie op de Winterspelen liefst vier keer hoger dan op een WK.

Dat zou een compleet nieuw concept betekenen voor de Olympische Spelen. Een duur olympisch dorp is dan niet meer noodzakelijk, wel nog kleinere hubs bij de verschillende locaties. Zo zouden de Winterspelen een collectie van WK’s worden, verspreid over landen en continenten die in dezelfde twee weken plaatsvinden, onder dezelfde olympische noemer. En gezien het mogelijke uurverschil in verschillende tijdzones zelfs 24 uur per dag.

Of dat dezelfde magie als traditionele Olympische Winterspelen zou opwekken, valt nog af te wachten, maar het is wel een duurzamer project. Het is zelfs niet uitgesloten dat het, op nog langere termijn, ook voor de Olympische Zomerspelen een concept kan worden. Volgens het IOC is ‘de toekomst van bepaalde evenementen afhankelijk van het weer, en van hoe de juiste omstandigheden gecreëerd kunnen worden zodat atleten op hun best kunnen presteren, en ook toeschouwers in aangename omstandigheden kunnen toekijken’. Veel zal afhangen van het succes van eventuele Winterspelen 2.0, én vooral of dat concept ook genoeg geld opbrengt voor het IOC en de sportfederaties.