Als topschaatsers Bart Swings, Hanne en Stijn Desmet naar de rechtbank zouden stappen om de boycot van de Nederlandse Schaatsbond tegen buitenlanders aan te vechten, dan is de kans groot dat ze gelijk zullen krijgen, zegt professor sportrecht Frank Hendrickx.
Veel commotie deze week in de internationale schaatswereld over twee beslissingen van de Nederlandse Schaatsbond (KNSB). Die verbiedt vanaf 1 mei 2024 buitenlandse toppers om nog tijdens de zogeheten topsporturen te trainen in Thialf, het bekende schaatsstadion in Heerenveen. Daarbovenop voert de bond een tweede protectionistische maatregel in: schaatsers die op een bepaalde afstand bij de top acht van de wereld of top vier van Europa horen, mogen vanaf het seizoen 2024/25 niet meer uitkomen voor een Nederlandse commerciële schaatsploeg.
De Nederlandse Schaatsbond wil daarmee verhinderen dat buitenlanders ‘profiteren’ van de faciliteiten en knowhow in Nederland, als lid van Nederlandse teams. De hegemonie van het Nederlandse schaatsen staat immers onder druk.
Het symbool daarvan: onze landgenoot Bart Swings, de regerende olympisch en wereldkampioen op de massastart die de Nederlanders al meermaals aftroefde, en het duo Hanne Desmet en haar broer Stijn Desmet, wereldtoppers in het shorttrack die hun Nederlandse collega’s steeds meer verslaan.
Swings is het uithangbord van het Nederlandse Team IKO, en traint met zijn ploeggenoten vaak in Thialf. Hij verhuisde zelfs parttime naar Heerenveen om daar tijdens de ‘topsporturen’, die bekostigd worden door het Nederlands Olympisch Comité, te kunnen schaatsen. Hetzelfde deden shorttrackers Hanne Desmet en haar broer Stijn Desmet, om samen te kunnen trainen met de Nederlandse shorttrackers.
Als de Nederlandse Schaatsbond zijn zin krijgt, zou Swings zijn ploeg dus moeten verlaten, en alleen mogen trainen tijdens zeer vroege of late uren. Verre van ideaal is dat.
Juridische stappen
Het valt echter nog te bezien of het zover komt. Swings’ IKO Team wil desnoods juridische stappen zetten om de beslissing van de KNSB aan te vechten als verdere gesprekken geen compromissen opleveren.
Met grote kans op succes, zegt professor sportrecht Frank Hendrickx (KU Leuven). ‘Juridisch gezien is zo’n uitsluiting van buitenlanders heel moeilijk houdbaar. Discriminatie op basis van nationaliteit is verboden volgens het Europese recht, meer bepaald volgens artikel 45 van het Verdrag Werking Europese Unie (VWEU). Dat bepaalt het vrije verkeer van werknemers, dus ook van professionele sporters in commerciële teams/clubs. Nationale sportbonden, in dit geval de Nederlandse Schaatsbond, kunnen andere Europeanen niet zomaar weigeren, uitsluiten of beperken, of onevenredige belemmeringen instellen.’
‘Ook de toegang tot sportfaciliteiten valt hieronder. Dat wordt niet specifiek benoemd, maar alle toegang tot het uitoefenen van een beroep moet op grond van gelijkheid (zonder discriminatie) worden gegarandeerd. Dus ook de toegang tot trainings- of sportcentra voor professionele atleten. Artikel 56 van het VWEU herhaalt dat overigens ook voor ‘dienstverlening’. Zo geniet ook de amateursport een vergelijkbare bescherming.’
Meermaals veroordeeld
Het Europees Hof van Justitie heeft in het verleden de beperking op of de uitsluiting van buitenlanders al meermaals principieel veroordeeld. Hendrickx: ‘De enige uitzondering is de samenstelling van landenteams voor internationale kampioenschappen. Daar mag wel een onderscheid gemaakt worden op basis van nationaliteit. Dat werd bepaald in de zaak Walrave en Koch in 1974. In de zaak Dona versus Mantero herhaalde het Europees Hof dit standpunt toen het ook bepaalde dat een beperking van het aantal buitenlanders bij een club in een nationale voetbalcompetitie strijdig was met het vrije verkeer van werknemers.’
‘In 1995 heeft het Europese Hof zijn standpunt nog eens herhaald naar aanleiding van het Bosman-arrest. Dat ging in de eerste plaats over het transfersysteem in het voetbal, en het onevenredig belemmeren van eindecontractspelers. Wat vaak wordt vergeten, is dat het Hof toen ook de beperking van het aantal buitenlanders onwettig verklaarde.’
‘Het Hof heeft dus altijd een heel duidelijk lijn aangehouden: Europeanen moeten, ook in de sport, gelijk worden behandeld. Als het team van Bart Swings, of andere buitenlanders, naar de rechtbank zouden stappen om de beslissingen van de Nederlandse Schaatsbond aan te vechten, dan acht ik de kans groot dat ze gelijk zullen krijgen’, zegt Hendrickx.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier