Deze week worden de heenwedstrijden van de halve finales van het bekertoernooi afgewerkt. De competitie van de lege tribunes. De beker laat de supporters onverschillig. Behalve de finale. Bij elke club die naar de Heizel mag, ontstaat er een stormloop op tickets. Vaak komen er meer fans mee naar Brussel dan het eigen stadion kan herbergen.
De lauwe belangstelling voor het bekervoetbal is geen Belgisch fenomeen. Zelfs in Engeland taant de passie voor de FA Cup, de oudste voetbalcompetitie ter wereld. Het eerste weekeinde van het jaar was vroeger met de derde ronde van de cup een hoogdag voor alle clubs uit de vier reeksen van het profvoetbal. Dit keer hadden verscheidene managers van topclubs het over een ‘distraction‘ (een afleiding) en brachten een invallerselftal aan de aftrap. Geen wonder dat veel supporters thuis bleven.
Geschiedenis, traditie en prestige kunnen niet op tegen de macht van het geld. Het belang van de competitie overheerst alles. Voor de topclubs draait alles om het toegangsbewijs voor de Champions League, voor de kleinere clubs om de tv-rechten die verbonden zijn aan een plaats in de Premier of de Jupiler League.
Wigan Athletic won vorig jaar de finale van de FA Cup tegen Manchester City, maar degradeerde uit de Premier League. De bekercampagne bracht de club uit het noordwesten 7,2 miljoen euro op en de daaraan gekoppelde deelneming aan de Europa League (Wigan speelde in de poule van Zulte Waregem) 2,4 miljoen. Ter vergelijking: de tv-rechten voor de ploeg die als laatste eindigt in de Premier League bedraagt 70 miljoen euro.
Wigan is wellicht een unicum in de voetbalwereld, want nog steeds beweren clubleiding en fans dat ze de bekerwinst verkiezen boven het behoud. “Voetbal draait om prijzen pakken”, stelde de directeur van Wigan. “Onze naam staat voor altijd gegraveerd op die mooie trofee.”
Voor veel clubs is de bekerfinale spelen een droom en de cup winnen een moment dat nooit meer verdwijnt. De herinnering aan het in de lucht steken van de beker en de ereronde staat voor altijd in het geheugen gegrift.
De beker kan een sprookje worden dat werkelijkheid wordt en moet gekoesterd worden. Zeker nu in de meeste landen nog slechts een handvol teams in aanmerking komen om de titel te pakken.
We moeten dan ook dringend op zoek naar ingrepen om de bekerformule aantrekkelijker te maken. Om te beginnen moeten de terugwedstrijden in de kwart- en halve finales verdwijnen. Bekervoetbal staat en valt met onvoorspelbaarheid en wordt in één match beslist. Zo nodig met verlengingen en strafschoppen.
De beker is David tegen Goliath. Daarom moet bij een duel tussen clubs uit verschillende afdelingen – zoals in Duitsland – de ploeg uit de lagere afdeling het thuisvoordeel krijgen. Als het om een confrontatie gaat tussen teams uit dezelfde reeks kan – zoals in Frankrijk – het thuisvoordeel gaan naar de formatie die het hoogst geplaatst staat op de fairplayranglijst. Op die manier wordt fatsoenlijk gedrag op het veld beloond.
De beker nieuw leven inblazen zal echter niet lukken zonder financiële ingrepen. De prijs van de toegangskaarten moet flink omlaag, omdat voor veel voetballiefhebbers het budget op is met het abonnement. Bekerwinst moet wel meer opleveren voor de clubs. Het prijzengeld verbonden aan de cup moet drastisch de hoogte in.
Maar er zal meer nodig zijn om trainers voluit de kaart van de beker te laten trekken. Michel Platini opperde al eens het idee om een Champions Leagueticket te verbinden aan bekerwinst. Tegenstanders vinden dat onterecht, omdat je maar een vijftal partijen moet winnen om de beker mee naar huis te nemen en stellen dat de verdienste van een team dat tweede wordt in de liga veel groter is.
Voetbal draait om zilverwerk winnen. De beker is geen werk van lange adem, de kunst is geen fout te maken. De wereldbeker, toch nog altijd de belangrijkste voetbaltrofee op aarde, win je ook na slechts zeven wedstrijden. Als een entreebewijs voor het kampioenenbal op het spel zou staan, zouden zowel supporters als spelers en trainers weer uit de bol gaan voor de cup.
DOOR FRANÇOIS COLIN
Alleen een grotere prijzenpot kan de cup redden.
