Vijf jaar geleden biechtte Lance Armstrong (46) zijn dopinggebruik op in een interview met Oprah Winfrey. Nadien raapte hij zichzelf langzaam van de besmeurde grond en werkte hij aan een nieuwe ik. Die versie LA 2.0 is gelukkiger dan ooit. En heeft een nieuw verhaal: dat van loutering en spijt. Moeten we de voormalige aartsleugenaar nu wél geloven?
Dit artikel verscheen eerder in Sport/Voetbalmagazine van 3 januari
Velen onder u herkennen het wellicht, de opborrelende drang om in die doos pralines of in die zak snoep te grabbelen. Wetende dat het niet goed is voor de lijn, er proberen aan te weerstaan, om je uiteindelijk toch over te geven aan die guilty pleasure, die zoete zonde. Datzelfde gevoel overviel veel wielerfans tijdens de Tour 2017, toen ze naar de Stages-podcast van Lance Armstrong luisterden. Elke rit analyseerde die met evenveel expertise als met empathie, humor, zelfspot en vloeken. Al kostte elke fuck hem wel een dollar, want dan tikte zijn achtjarige zoon Max hem telkens op de schouder, blij met wat extra zakgeld.
Ook aan zijn gezin heeft de Texaan moeten uitleggen hoe hij de grootste outcast in de sport werd.
Armstrong nam in zijn podcast geen blad voor de mond in zijn opinies over Chris Froome en co – de Tour noemde hij zelfs ‘een commerciële hoer’. Maar op zo’n ongedwongen manier dat ook NeverLancers, die hem beschouwden als de grootste maffiabaas ooit in het peloton, overstag gingen voor zijn interessante, duidende en geestige anekdotes over vroeger en nu. ‘I want to hate it, but I’m loving it‘, was een van de vaak gehoorde reacties van de gemiddeld ruim 300.000 luisteraars wereldwijd – tot in Cambodja. Zelfs voor renners in de Tour, zoals Jens Keukeleire, was het ’s avonds een halfuurtje guilty pleasure.
De Stages-podcast werd elke dag opgenomen in de achtertuin van Armstrongs villa in Austin, in een van zijn Mellow Johnny’s-fietswinkels – mét een enthousiast live publiek – of in zijn buitenverblijf in Aspen, een mondain skioord. Daar verblijft de gevallen wielergod het grootste deel van de zomer, samen met zijn verloofde Anna Hansen en zijn vijf kinderen. In de villa – kostprijs: 9 miljoen euro – is het met vijf bengels geen seconde stil, een komen en gaan ook van buren en vrienden. Zelfs van nieuwsgierige Belgische fietsers op doorreis door de VS, zoals Armstrong in een van zijn Stages-podcasts vertelde.
Een idyllisch bestaan, als je niet beter zou weten. In werkelijkheid immers een wereld gebouwd op wankele fundamenten, die binnen enkele maanden kan uiteenspatten. In mei staat immers het langverwachte proces in het federal court van Washington gepland. Dat moet bepalen of de ex-renner US Postal, de sponsor van zijn ex-ploeg, door zijn dopinggebruik effectief schade heeft toegebracht. Als Armstrong de rechtszaak verliest, zal hij mogelijk tot zo’n 82 miljoen euro moeten terugbetalen aan de Amerikaanse posterijen en aan klokkenluider en ex-teamgenoot Floyd Landis. Nadat hij eerder al ruim 30 miljoen euro aan gerechtskosten en schadevergoedingen en 63 miljoen euro aan sponsordeals is kwijtgeraakt. De Amerikaan mag dan wel nog inkomsten puren uit een dikke investeringsportefeuille, zijn twee Mellow Johnny’s Bike Shops en uit fikse keynote speaker-vergoedingen van de Wouter Vandenhautes van deze wereld, een voor hem negatief rechterlijk verdict kan een zeer groot deel van zijn rijkdom doen verdampen.
Een zwaard van Damocles dat hem enerzijds ongerust maakt – naar verluidt was Armstrong bijzonder aangeslagen toen een rechter in februari besliste dat de rechtszaak US Postal/Landis effectief zou doorgaan – maar waar hij anderzijds niet elke dag aan denkt. Omdat hij, zo vertelde hij onlangs in de podcast van zijn vriend Aubrey Marcus, ervan overtuigd is dat hij zal winnen. Zo intens The Boss zich indertijd op de Tour voorbereidde, zo maniakaal heeft hij zich nu immers in zijn zaak verdiept. ‘Ik ben geen advocaat, maar ik ken de wet intussen en die staat aan mijn kant. Dat ik een good guy of bad guy was, daar gaat het hier niet om. Wél en alleen om de schade die US Postal zou hebben opgelopen. En die is nihil. Ik ben klaar om te vechten, maar zelfs als ik verlies en ik mijn huizen moet verkopen, dan zal het in vergelijking met de dood van een terminaal ziek kind niets voorstellen. Ik heb een afspraak gemaakt met mezelf en mijn gezin dat we ons zullen aanpassen en we er niet om zullen huilen.’
10 kilometer per uur
Een totaal andere zienswijze in vergelijking met het najaar van 2012, toen het Amerikaanse dopingagentschap USADA hem aan de hoogste boom opknoopte en hij op 18 januari 2013 bij Oprah Winfrey live op tv door het stof ging. Een interview waarin hij, zonder enige emoties te tonen, geen spijt leek te hebben, omdat hij ook geen spijt hád. Alleen boosheid overheerste toen, en de daaropvolgende maanden, zijn gemoed.
Bitter omdat het bestuur van zijn opgerichte Livestrong Foundation – dat met LA als boegbeeld al 425 miljoen euro had ingezameld in de strijd tegen kanker – hem zonder pardon had opzijgeschoven, terwijl hij hoopte om na zijn wielercarrière zich daar nog meer mee bezig te houden. Boos omdat er zoveel vrienden en collega’s hem plots de rug hadden toegekeerd. Kwaad omdat hij vond dat hij als renner de populariteit en de business van het wielrennen naar nooit geziene hoogtes had gekatapulteerd en nu onredelijk gestraft werd. Ontstemd omdat al diegenen die hem vroeger bewierookten om zijn spartaanse manier van trainen, zijn successen alleen nog toeschreven aan verboden middelen. Terwijl hij ‘niks anders of meer had gedaan dan zijn collega’s’ – wat (puur qua dopinggebruik) ook waar was. En verbolgen omdat zijn levenslange schorsing hem voortaan uit zelfs de kleinste loopwedstrijden of triatlons zou weren. Een gruwelijke gedachte voor een volbloed competitiebeest, die na zijn wielerpensioen droomde van de Ironman.
Toen er niets meer overbleef om voor te trainen, veranderde de kwaadheid in doelloze triestheid. Armstrong suggereerde, in alle ernst, zijn verloofde Anna zelfs om haar achternaam, Hansen, aan te nemen, gekweld door alle beschimpingen. En terwijl hij vroeger met 160 kilometer per uur door het leven raasde, viel hij nu terug op 10 kilometer per uur. Al slenterend op de golfbaan, bier drinkend in de bar, of thuis in bed, in een foetushouding. Zijn kinderen en Anna wijsmakend dat alles ooit weer normaal zou worden.
Tot de Amerikaan besefte dat hij iets moest vinden – een goeie vader zijn – om weer gemotiveerd uit bed te stappen. En dat hij zich moest verzoenen met zijn dubieus verleden. Boosheid en droefenis transformeerden, naar eigen zeggen, langzaam in berouw, beschaamdheid over wat hij mensen had aangedaan. En dus begon Armstrong, zonder veel hoop op vergiffenis, aan een ‘I’m sorry’-toer, er vrede mee nemend dat hij zich zijn hele leven zal moeten verontschuldigen. Bij mensen die hem tot het bittere einde hadden gesteund en toch bedrogen werden. Maar vooral bij de personen die hij had afgedreigd, omdat ze het gewaagd hadden niet in hem te geloven en dat openlijk te vertellen.
Zijn vrienden omschrijven Armstrong nu als een oudere, nederige, grijzere en wijzere man.
Zo contacteerde Armstrong Emma O’Reilly, de ex-verzorgster van US Postal die hij ooit had uitgemaakt voor hoer en alcoholverslaafde, en ook Filippo Simeoni en Christophe Bassons, renners wier carrière hij beschadigd had. Zij accepteerden de excuses, anderen echter niet. Zoals Greg LeMond (die miljoenen dollars verloor toen Armstrong zijn macht gebruikte om diens contracten met fietsenfabrikant Trek te laten verbreken) of ex-ploeggenoot Frankie Andreu en diens vrouw Betsy (die getuigd hadden hoe hij al in 1996 op zijn ziekbed dopinggebruik bekend had, wat hen hun job kostte). ‘Ik weet waaróm hij nu sorry zegt: vanwege zijn nakende proces. Maar zelfs een schadevergoeding wil hij niet betalen’, aldus Betsy Andreu, die Armstrong ook verwijt nog altijd de klassieke drogreden voor zijn dopinggebruik – dat hij een kind van zijn tijd was – boven te halen.
Daar blijft de Texaan immers bij. Zoals hij ook in de podcast van Aubrey Marcus en in een interview met The Washington Post vertelde: dat hij níét, wat USADA-topman Travis Tygart in 2012 concludeerde, de grootste dopingfraude uit de geschiedenis van de sport had opgezet. Dat hij jonge renners níét had gedwongen om dodelijke substanties in hun lichaam te stoppen. Dat je slechts tien minuten moet googelen om te ontdekken dat iedereen het deed. En dat zijn dopinggebruik ‘jammer genoeg een standaardprocedure’ was. Iets waarmee Armstrong zich ‘eigenlijk niet wou inlaten’, maar wat nu eenmaal ‘noodzakelijk’ was om te kunnen vechten voor de prijzen.
Meltdown
Toch hoort Armstrong dat veel mensen daar amper nog om geven. En als iemand hem toch voor dopeur uitscheldt, dan is hij daar ‘niet meer overdreven bezorgd’ om. Naar eigen zeggen is de Amerikaan, zoals ook Wouter Vandenhaute ondervond in een persoonlijk gesprek, gelouterd. Heeft hij geleerd uit, en heeft hij spijt van zijn fouten. Niet van de doping op zich, maar van de verwerpelijke manier waarop hij met mensen omging. Verdwenen is, volgens Armstrong, de op macht, controle en geld beluste, paranoïde, koersende maffiabaas. ‘En maar goed ook, want als díé was overkomen wat ik de laatste vijf jaar heb meegemaakt, de complete meltdown van mijn reputatie, mijn imperium, mijn vriendenkring… dan was die gek geworden’, vertelt de ex-renner in de podcast met Aubrey Marcus. ‘Now I can go zen on it.’
Na een lange reis die teruggaat tot oktober 1996, toen bij Armstrong teelbalkanker werd vastgesteld. Hoe hij die doodsangst overleefde, daarna zeven keer de Tour won, een eerste keer stopte, een tweede comeback maakte, om zichzelf uiteindelijk tot op de grond te zien wegsmelten. ‘Al die zaken waren niet harder dan de laatste vijf jaar van mijn leven. Ze hebben mij op een vreemde manier voorbereid op die totale meltdown’, aldus Armstrong. Het was zelfs ‘noodzakelijk’ in zijn leven, bekende hij aan Outside Magazine. ‘De straf is niet helemaal eerlijk, maar ik denk niet dat ik het zou veranderen, hoe fucked up ik me ook gevoeld heb. Eigenlijk hebben ze mij zelfs een dienst bewezen. Als echtgenoot, vader, vriend – gelijk wat – ben ik nu beter. En zeer belangrijk ook: ik heb ontdekt wat échte liefde is, wie nu mijn échte vrienden zijn, niet diegenen die alleen van de champagne en spotlights houden. Hoeveel mensen kunnen dat zeggen? Een positieve verrassing die de negatieve ruim overstijgt.’
En, beseft Armstrong nu: ‘Beroemd zijn, zeven keer de Tour winnen, een relatie met een rockster (Sheryl Crow, nvdr), dat was fun, maar alleen valse macht. Ik voel me nu meer powerful, sterker, gelukkiger dan ooit. Kan hier nu zitten als mezelf. Een wonderbaarlijke plaats waarvan ik nooit gedacht had dat die zou bestaan. Ik zou dít gevoel niet willen inruilen. Voor niets. Ik moet voor niemand werken, ik heb gezonde en gelukkige kinderen, een schitterende partner…’
One big happy family, die echter niet altijd even gelukkig was. Ook aan hen heeft de Texaan immers jarenlang moeten uitleggen hoe hij de grootste outcast in de sport werd. Aan zijn zeventienjarige zoon Luke, zijn vijftienjarige tweeling Isabelle en Grace, en nu aan de zes en acht jaar oude Olivia en Max, die zijn Icarusval, van zon richting besmeurde aarde, niet bewust meemaakten. Een moeilijk proces. Zo ging Luke op school ooit op de vuist om zijn vader te verdedigen en zei zelfs de achtjarige Max, toen zijn moeder Anna vertelde dat papa Lance een van ’s werelds grootste renners was: ‘Ja, maar hij heeft vals gespeeld…’ Armstrong ging de laatste twee jaar daarom met de hele familie in therapie, in afzonderlijke en gezamenlijke sessies. Met één opzet: totale transparantie. ‘We zullen hier nog lang heel open over praten, want ik kan me er tegenover een achtjarige niet vanaf maken met: het was een slechte tijd, iedereen deed het.’
In mei staat het langverwachte proces gepland dat moet bepalen of Armstrong sponsor US Postal schade heeft toegebracht.
Forward
Gekoppeld aan zijn nieuwe levensfilosofie zocht The Boss ook naar nieuwe bezigheden en uitdagingen. Zo startte hij begin 2016 WEDU (spreek uit: we do) Sport Company. Om een gemeenschap van mensen te creëren die van uithoudingssporten houden. Om zelf sportevents op poten te zetten, zoals de fiets- en mountainbiketochten Aspen 50 of Texas 100 – waar de geschorste renner wél aan kan deelnemen. En om geld in zijn geslonken laatje te brengen – met eindejaar postte Armstrong een Facebookfilmpje waarin hij als een gladde sandwichman fietsgadgets promoot.
Als onderdeel van WEDU begon de Amerikaan – in juni 2016, een jaar voor zijn Stages-podcast – met een andere podcast: The Forward. Aanvankelijk een ‘voorzichtige stap naar buiten’, om te kijken of de lente al was aangebroken, na een 3,5 jaar durende, ijzige winter. Een nieuwe ervaring, want in het verleden stelden journalisten (en dopingonderzoekers) Armstrong de vragen, en nu werd hijzelf de interviewer. Opvallend: van heel uiteenlopende gasten – uit de politiek, showbizz, muziek, sport – en over allerhande onderwerpen, zij het amper over wielrennen. Heel gemoedelijke, filosoferende conversaties. Met als rode draad: hoe zijn gasten in de loop van hun leven of carrière, mede door tegenslagen, naar een nieuwe identiteit zochten, de blik forward gericht.
‘Alles in mijn leven staat in het teken daarvan’, zegt Armstrong. ‘Ik ga alleen nog vooruit. Nooit meer in de omgekeerde richting. Ik ben sinds januari 2013 op een reis vertrokken om te leren. Dat doe ik nog altijd, ik hou ervan en ik zal het blijven doen. Ik jammer niet meer om wat ik verloren heb. I don’t care. Ik geef nu om Anna (die hij in mei 2017, na tien jaar samen, ten huwelijk vroeg, nvdr), mijn kinderen en hun welzijn.’
En opvallend: ook, en nog altijd, van kankerpatiënten, ondanks de breuk met de Livestrong Foundation. Nog wekelijks op zijn programma (naast de podcasts, de therapiesessies, de Americanfootballmatchen van zoon Luke en de weer frequentere work-outs en fietstrainingen): hen via telefoontjes, videoboodschappen, bezoeken ondersteunen. Weg van de spotlights, maar net daarom geniet Armstrong er meer van. ‘Ik heb ook veel minder aanvragen dan vroeger, toen kon ik onmogelijk iedereen bedienen. Nu wel.’
Een nieuw verhaal
Vijftien jaar lang had hij dat verhaal kunnen vertellen, als overlever van een strijd tegen kanker, naast zijn comebackverhaal als coureur. Plots werden die boeken voor Armstrongs neus dichtgeklapt. Op zoek naar een nieuw verhaal creëerde hij zijn twee podcasts. Want, zegt de Amerikaan: ‘Een man zonder platform is a lost man. Nu heb ik er weer een, waarop ik bijna alles kan zeggen, mezelf kan zijn en mijn eigen baas ben.’
Zoals The Boss vroeger altijd heeft gedaan: zijn eigen verhaal controleren. Al moet hij het deze keer herschrijven, in een van (oprechte?) spijt en berouw. Door te laten zien dat de ‘gewone’ mens in hem uit méér bestaat dan diegene die miljoenen Lancebelievers heeft bedrogen. Of die als een gebroken man verdrinkt in zelfmedelijden. Maar wel als een naar eigen zeggen – en wat vrienden ook omschrijven – oudere, nederige, grijzere en wijzere man die zijn leven, zelfs zijn belabberde fysieke conditie, weer heeft opgebouwd. Ook al zullen nonbelievers het als even vals bestempelen als al die keren dat LA zwoer dat hij clean reed, dat het voor de überbedrieger een nieuwe manier is om iedereen te manipuleren, en dat hij meer zal moeten doen dan alleen sorry zeggen om absolutie te krijgen.
Eén ding is zeker: met zijn Stages-podcast (waarin hij onlangs ook zijn mening gaf over Froomes astmagate en die hij in 2018 zal uitbreiden naar vijftig afleveringen, onder meer tijdens de voorjaarsklassiekers), zijn steeds frequentere tweets over de koers (hij noemde Bernard Hinault ‘een debiel’, omdat die twijfelde aan Froomes onschuld), zijn pre-Ronde van Vlaanderenspeech als ‘eregast’ van Wouter Vandenhaute, en met zijn nieuw verhaal keert Armstrong nu stapje per stapje terug in de wielersport die hem zo heeft uitgespuwd. Op zoek naar vergiffenis. Als een zoete zonde.
Aan u om aan de pralines te weerstaan. Of niet.
Tijdslijn sinds De Val
JUNI 2012
Officiële aanklacht van USADA op basis van bloedstalen uit 2009 en 2010.
24 AUGUSTUS 2012
USADA concludeert, op basis van vele getuigenissen, dat Lance Armstrong de grootste dopingfraude uit de geschiedenis van de sport heeft opgezet, neemt zijn zeven Tourzeges af en verbiedt deelname aan elke officiële sportwedstrijd.
17 – 18 JANUARI 2013
Bij Oprah Winfrey geeft Armstrong toe dat hij doping heeft genomen tijdens zijn wielercarrière en dat hij ook ploegmaten forceerde om erover te liegen.
JUNI 2016
Start WEDU SPORT COMPANY en The Forward-podcast.
JULI 2017
Start Stages-podcast tijdens de Ronde van Frankrijk.
30 MAART – 1 APRIL 2018
Speech tijdens de Tour of Flanders Business Academy en eregast in de Ronde van Vlaanderen.
7 MEI 2018
Start van het ‘klokkenluidersproces’ versus Floyd Landis en US Postal in Washington.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
