Wie is Stefanos Tsitsipas, de nieuwe Griekse oppergod van het tennis?

Stéfanos Tsitsipás (21) verraste in november op de ATP Finals, dit jaar wil hij zijn grandslamdroom realiseren. Op de vooravond van de Australian Open (20 januari-2 februari), een portret van de kleurrijke Griek.

Zondag 20 januari 2019, Melbourne. Roger Federer moest terugdenken aan Wimbledon, editie 2001, toen hij als 19-jarige en ex-nummer 1 bij de juniores de tenniswereld verbaasde door zijn grote idool en de tien jaar oudere Pete Sampras – zevenvoudig winnaar op de All England Club – in hun eerste confrontatie ooit te kloppen. Bijna achttien jaar later, op een broeierige avond in Melbourne, waren de rollen omgedraaid, besefte de 37- jarige Zwitser. Hij had zijn eerste onderlinge confrontatie in vier sets verloren van Stéfanos Tsitsipás, een frisse en onbevangen tennissende Griek van amper 20 jaar, óók ooit nummer 1 van de wereld bij de juniores.

Tsitsipás, aan het toernooi begonnen als nummer 15 op de ATP-ranking, tikte een ronde verder ook Roberto Bautista Agut van het veld maar botste in de halve finale op een ongenaakbare Rafael Nadal. Zes spelletjes, méér gunde de Spanjaard hem niet, maar hij had indruk gemaakt op de Zwitserse maestro. ‘Hij heeft iets wat ik zelden zag bij jonge spelers: zelfs in de moeilijke momenten, toen ik breakpunten had, bleef hij opvallend kalm. Ik zag in de hele wedstrijd heel weinig tekenen van zwakte.’

De wissel van de wacht en een potentiële grandslamwinnaar, merkte analist John McEnroe op, maar daar moest Federer om lachen. ‘Die verhalen hoor ik al tien jaar.’ Een terechte kanttekening. Jo-Wilfried Tsonga (finalist in 2008 in Australië), Grigor Dimitrov en Alexander Zverev – winnaars van de ATP Finals in 2017 en 2018 – werden ook ooit als troonopvolgers opgehemeld, maar hun grandslamteller staat nog altijd op nul. De Grote Drie hadden de fakkel al verschillende keren doorgegeven, maar die was in de meeste gevallen net zo snel gedoofd. Tsitsipás liet de pret niet bederven. ‘Vandaag ben ik de gelukkigste man van de wereld’, lachte de Griek, begiftigd met goede genen: vader Apostolos is tenniscoach en zijn Russische moeder Joelija Salnikova, dochter van Spartaklegende en olympisch voetbalkampioen (1956) Sergej Salnikov, stond begin de jaren negentig in de top 200 van de wereldranglijst.

‘Ik heb het beste van de twee culturen in mij opgenomen’, vertelde hij ooit. Moeder was opgegroeid in het strakke sportregime van de Sovjet-Unie, waar discipline en meedogenloosheid het hoogste goed waren, vader stapte los en ongedwongen door het leven. Ook al hakte de Griekse crisis er zwaar in bij de familie, toen zijn vader zijn job liet staan om de wereld rond te reizen met zijn tienerzoon.

‘We hadden op een bepaald moment zelfs geen ziekteverzekering meer’, vertelde Joelija begin vorig jaar aan het NRC Handelsblad. Op de tennisfederatie moesten ze ook niet rekenen. ‘Is er een Griekse tennisbond?’, grapte de speler, die gelukkig kon terugvallen op de financiële steun van de tweelingzuster van zijn moeder, óók een tennisster. Pas toen hij op zijn zestiende in Florida de finale van de prestigieuze Orange Bowl (2014) speelde en een contract met Adidas kon tekenen, kreeg de familie – met nóg twee broers, van wie ook Petros (19) internationaal tennist, en een jonger zusje – meer financiële rust. ‘En nu ben ik de kostwinner van het gezin’, lachte Tsitsipás. ‘Ik moet presteren.’

Beroepsvlogger

Op zijn derde begon hij te tennissen in Astir Palace, een sporthotel ten zuiden van Athene waar zijn ouders les gaven. ‘Geloof het of niet, maar hij was voorbestemd om te tennissen. Hij werd geboren met de arm vooruit, niet met het hoofdje, alsof hij een smash moest slaan’, verklapte Joelija. Zijn vader, die zich in nieuwe trainerscursussen verdiepte, was zijn gedroomde gids in het juniorescircuit. ‘Hij heeft een enorme rol in mijn carrière gespeeld’, vertelde Tsitsipás, die nog altijd intensief met zijn vader samenwerkt maar sinds zijn zeventiende geregeld traint in de Franse tennisacademie van Patrick Mouratoglou, ook coach van Serena Williams. Door het vele reizen had hij het moeilijk op de middelbare school, waar hij door jaloerse klasgenoten werd gepest en uiteindelijk via een onlinecursus in de Verenigde Staten afstudeerde. ‘Ik werd gek van de pesterijen op school, soms werd er op de speelplaats zelfs gevochten’, biechtte hij A Greek Abroad, zijn podcast, op.

In de zomer van 2016, net prof geworden, zette hij Griekenland op de tenniskaart toen hij aan de zijde van de Est Kenneth Raisma het juniorestoernooi op Wimbledon won. Een jaar topte de Griek de ranking hij de juniores. En plots ging het snel. Eind 2017 nog net in de top 100, amper zes maanden erna vierde ronde in Wimbledon, na een onwaarschijnlijk parcours op de Canada Open – winst tegen Alexander Zverev (ATP 3), Kevin Anderson (6), Dominic Thiem (8), en Novak Djokovic (10).

De wereld smulde intussen van zijn vlogs, een uit de hand gelopen hobby. Een toernooi in Rome? Tsitsipás neemt de bezoekers van zijn YouTubekanaal graag mee naar het Vaticaan, even later worden beelden van de trainingen aan elkaar gemonteerd of gooit hij iets op Twitter. Soms ernstig, heel vaak ludiek. Zoals vorig jaar, toen hij aan het indoortoernooi in Rotterdam zou deelnemen. ‘ Just arrived to Hagelslaglandia!’, verklapte hij zijn favoriete beslag.

‘Dat helpt mij om te ontspannen’, vertelde de Griek, die in zijn bagage een drone meesleurt. De lat steeds hoger leggen, ook naast het veld. ‘Hij leeft op zichzelf, in zijn wereldje, maar het is niet slecht om op bepaalde momenten iets totaal anders te doen en even afstand van de sport te nemen’, vertelde Mouratoglou, toen de Griek enkele weken na zijn halve finale op de Australian Open 2019 de top 10 indook en in Madrid gravelkoning Rafael Nadal uit het toernooi kegelde. En ook de nummer 1 van de wereld, Novak Djokovic, beet zich de tanden stuk op de allrounder, die op de ATP Finals nog maar eens verbaasde en de jongste winnaar werd sinds Lleyton Hewitt in 2001.

Hij tennist agressief, onvoorspelbaar, aanvallend en is zelden onder de indruk van omstandigheden en tegenstanders. Het gevolg, zegt hij, van zijn bijna-doodervaring in 2015, toen hij voor de kust van Kreta door de golven werd meegesleurd en nog amper kon ademen. Vader was zijn reddende engel. ‘Het scheelde niets of ik stond hier niet meer. Door die gebeurtenis heb ik geen angst op de baan.’