Vanaf vandaag ligt de olympische gids van Sport/Voetbalmagazine in de rekken. Als opwarmer geven we u dit artikel over Naomi Osaka. Voor Wimbledon gaf ze forfait, maar op de Spelen voor eigen volk in Japan is ze van de partij. Verhaal van een icoon, een rolmodel en de bestbestaalde sportvrouw ter wereld.
Op 31 mei jongstleden nam Naomi Osaka de drastische beslissing om nog voor de tweede ronde uit het toernooi van Roland Garros te stappen. Enkele dagen daarvoor had ze aangekondigd dat ze gedurende het hele toernooi niet met de pers zou praten, waarop de toernooiorganisatie haar prompt een boete van 15.000 euro oplegde. In een mededeling op haar social media zei Osaka: ‘Ik heb vaak het gevoel gehad dat mensen geen rekening houden met de mentale gezondheid van atleten en dat is zeker het geval wanneer ik een persconferentie zie of eraan deelneem. Vaak worden er vragen gesteld die ons al meerdere keren zijn gesteld, of zorgen de vragen voor twijfels en ik ga mezelf gewoon niet onderwerpen aan mensen die aan mij twijfelen. Ik heb al vaak gezien hoe atletes in de persruimte in tranen uitbarsten na een verloren wedstrijd. Ik vind dat je zo iemand trapt die al op de grond ligt en ik snap de redenering erachter niet.’ Osaka voegde er nog aan toe dat ze hoopte dat de boete die ze moest betalen naar een organisatie zou gaan die zich inzet voor mentale gezondheid.
De reacties op Osaka’s verklaring waren verdeeld. Haar tegenstanders – waaronder heel wat sportjournalisten – vinden dat ze spuugt op dezelfde media die haar mee groot gemaakt hebben. Volgens Forbes zou Naomi Osaka tussen mei 2019 en mei 2020 37,4 miljoen dollar (meer dan 30 miljoen euro) hebben verdiend aan prijzengeld en diverse sponsorcontracten. Dat is het hoogste bedrag dat ooit door een vrouwelijke atleet in één jaar is vergaard, en genoeg om haar idool Serena Williams voorbij te steken. Niet in het minst getroffen door de mondiale gezondheidscrisis, verbrak Naomi Osaka het afgelopen jaar haar eigen record. Van mei 2020 tot mei 2021 verdiende ze zo’n 55 miljoen dollar, een stijging van 48 procent in twaalf maanden.
Activiste
Dat Naomi Osaka de bestbetaalde sportvrouw ter wereld is, heeft ze te danken aan de vier grand slams die ze sinds 2018 won, maar vooral aan haar sponsordeals. De 19,7 miljoen dollar aan prijzengeld die de tennisspeelster sinds het begin van haar carrière verdiende, vormen slechts een fractie van het fortuin dat ze vergaarde met sponsorcontracten. Ook als ze niet op de court staat, is Osaka overal. Ze is het gezicht van Sweetgreen, een Amerikaanse fastfoodketen 2.0 met gemengde salades als belangrijkste product. Ze draagt Tag Heuer horloges, loopt op de catwalk voor Louis Vuitton, poseert voor de cover van Vogue, draagt Beats koptelefoons, trekt Nike sportkleding aan, kruipt in Levi’s jeans of verschijnt in reclamecampagnes voor Nissan.
Toch is het te simpel om Osaka weg te zetten als een poster girl die enkel uit is op winstbejag. De realiteit is genuanceerder. Toen de nummer twee van de wereld in februari 2021 voor het eerst verscheen in de Beauty of Becoming-campagne van Levi’s, deed ze dat samen met medeactivisten om op te komen voor de rechten van mindervaliden. ‘Ik denk dat het belangrijk is om dingen te vertegenwoordigen waarin ik echt geloof,’ zegt Osaka wanneer ze vragen krijgt over haar sponsoractiviteiten. ‘Als ik met een merk samenwerk, wil ik dat vanuit mijn hart doen. Ik wil niet alleen een boodschap verkopen puur voor het geld.’
Over haar contract met Sweetgreen zegt ze: ‘Ik eet bijvoorbeeld ook echt Sweetgreen salades. Ik zal nooit naar McDonald’s gaan of Coca-Cola drinken, omdat ik het niet lekker vind. Maar ik eet wel om de drie dagen Sweetgreen. Dat kan je niet faken. Ik denk trouwens dat je het snel zou merken als ik tegen je zou liegen.’
Ik kan heel goed tennissen, maar soms wou ik dat ik ook een heleboel andere dingen kon.’
Naomi Osaka is niet bang om haar nek uit te steken, en steunt actief de Black Lives Matter-beweging. Toen ze vorig jaar de US Open won, droeg ze mondmaskers met daarop in iedere ronde een naam van een slachtoffer van Amerikaans politiegeweld en racisme, zoals George Floyd. Toen een journalist haar vroeg naar de boodschap die ze hiermee wou brengen, antwoordde Osaka: ‘Wel, wat is de boodschap die jij kreeg? Dat is meer de vraag. Ik denk dat het de bedoeling was om mensen te doen praten.’
Sociale angst
Naomi Osaka wil authentiek zijn en bewijst op haar eigen manier eer aan haar sponsors, die in groten getale achter haar aan zitten. ‘Ze is de eerste professionele tennisspeler met wie we samenwerken’, zegt Jen Sey, branddirecteur bij Levi’s, in New York Times. ‘Voor ons is ze meer dan dat. Ze is heel invloedrijk in de manier waarop ze anderen aanmoedigt om zich uit te spreken over gelijkheid. Ze neemt geen blad voor de mond. Dat appreciëren we aan haar. Het heeft geen zin met iemand een partnerschap aan te gaan als ze toch maar doen wat je hen zegt te doen.’ Cindy Gallop, een merkenconsulent die met verschillende sponsors van Osaka werkte, is het daarmee eens. ‘Ze combineert alles en is een zeer goede atlete. Ze is erg begaan met sociale rechtvaardigheid, en ze is bereid zich erover uit te spreken. Plus: ze is een vrouw en ze is niet blank. Ik haat en verafschuw zulke termen, maar ze is ‘divers’. Ze scoort op alle fronten.’
Ik zal nooit Coca-Cola drinken. Het is belangrijk om dingen te vertegenwoordigen waarin ik echt geloof.’
Naomi Osaka is zo gewild dat je zou denken dat ze onoverwinnelijk is. Ze leek in staat om haar activiteiten als zakenvrouw en als topsporter probleemloos te combineren. En dat op haar 23e. Haar recente terugtrekking uit Roland Garros zette een domper op haar tot nu toe onberispelijke traject. ‘De waarheid is dat ik sinds de US Open van 2018 lange periodes van depressie heb doorgemaakt en dat ik het moeilijk heb gehad om daarmee om te gaan,’ vertelde Osaka op Twitter. ‘Iedereen die mij kent, weet dat ik introvert ben, en iedereen die mij op toernooien heeft gezien, zal hebben gemerkt dat ik vaak een koptelefoon draag omdat dat helpt tegen mijn sociale angst. Ik voel me van nature niet op mijn gemak als ik in het openbaar spreek en ik krijg enorme angstaanvallen als ik de wereldpers moet toespreken.’
Haar sociale angst was al duidelijk aanwezig toen Naomi Osaka in 2018 op Indian Wells haar eerste WTA-toernooi won. Op de baan speelde ze bevrijd en overklaste ze de Russische Darja Kasatkina met 6-3 en 6-2, maar tijdens de slotceremonie kwam ze amper uit haar woorden. Ze beëindigde haar betoog met: ‘Dit was waarschijnlijk de slechtste bedankspeech aller tijden.’ Osaka was destijds pas twintig, en voor het eerst in het nieuws. Haar aarzelende mediadebuut was geen indicator van de steile opgang die zou volgen, maar verhoogde wél het verwachtingspatroon rond haar mediaoptredens.
Donkere schaduw
Nog geen vier jaar later werpen de gedachten die Osaka de laatste maanden op social media deelde een donkere schaduw over de vrouw van wie velen dachten dat ze jaren in het circuit zou meedraaien. Ze zegt: ‘Ik kan heel goed tennissen, maar soms wou ik dat ik ook een heleboel andere dingen kon.’ Na de blitzstart van haar carrière lijkt Naomi Osaka op haar 23e al mentaal uitgeput en stelt ze zich fundamentele vragen over een verder verblijf op het hoogste niveau.
Hoewel Osaka zeker niet de eerste atlete is de de media de rug toekeert, is ze wel de meest gemediatiseerde. Er was Marshawn Lynch, de American footballspeler die ooit een interview beperkte tot: ‘Ik ben hier alleen om geen boete te krijgen.’ Daarvoor had hij al een sanctie van 125.000 dollar gekregen omdat hij in het seizoen twee keer niet thuis gaf voor de media. Lynch was echter een bescheiden running back voor de Seattle Seahawks. Naomi Osaka is een wereldster en dat is een groot verschil. In 2020 ontvingen slechts drie atleten meer sponsoring dan zij: tennisser Roger Federer, basketballer LeBron James en golfer Tiger Woods.
Ben je als één van de bestbetaalde sporters ter wereld verplicht om je status koste wat het kost waar te maken? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Osaka’s sponsors zullen zeggen van wel. Ze zullen erop wijzen dat de financiële gevolgen van een eventuele afwezigheid op de Spelen in de miljoenen zouden lopen. En dat de speelster, om de schijn op te houden, de Japanse delegatie moet vereren met haar aanwezigheid bij de openingsceremonie op 23 juli. Dezelfde sponsors hebben herhaaldelijk gezegd dat als Osaka het toernooi in Tokio wint, zij de eerste sportvrouw zou kunnen worden die meer dan 100 miljoen dollar per jaar verdient.
Thuiswedstrijd?
Op haar eerste Olympische Spelen zal Naomi Osaka Japan vertegenwoordigen, maar de tennisspeelster kan eigenlijk aanspraak maken op het burgerschap van drie landen: Japan, waar ze geboren is, Haïti, waar haar vader vandaan komt, en de Verenigde Staten, waar ze sinds haar vijfde woont.
Osaka’s familie besloot al vroeg dat zij in alle internationale wedstrijden Japan zou vertegenwoordigen. Officieel om culturele redenen, maar volgens sommige bronnen door het gebrek aan erkenning dat Osaka in het begin van haar carrière ervoer bij de Amerikaanse tennisfederatie. Ook in haar geboorteland wordt ze overigens niet volledig geaccepteerd. Daar staat Naomi Osaka bekend als hafu, een denigrerende term die in Japan wordt gebruikt om een persoon aan te duiden die slechts voor de helft van haar Japanse afkomst is.
Als Osaka een medaille zou winnen op de Olympische Spelen, zou ze geschiedenis schrijven. Japan behaalde nog nooit een tennismedaille bij de vrouwen en geen enkele Japanse tennisser pakte ooit goud. In 2016 won Kei Nishikori voor het eerst in 96 jaar een zilveren medaille op de Spelen in het enkelspel en dat was geen geringe prestatie in een land dat meer gewend is te schitteren op de tatami dan op het tenniscourt.
Nog maar zes maanden geleden, na haar vierde grandslamtitel op de Australian Open, leek het een uitgemaakte zaak dat Naomi Osaka voor een medaille zou zorgen. Eindelijk zou ze in Japan de concurrentie de mond snoeren en de criticasters het zwijgen opleggen. Maar dat was voor ze ten strijde trok voor de geestelijke gezondheid van de spelers en aankondigde dat ze de persconferenties tijdens Roland Garros zou boycotten. En voordat ze zich terugtrok uit de tweede ronde van Roland Garros, weigerde om haar grasseizoen begin juni op gang te trekken in Berlijn en zo twijfels zaaide over haar deelname aan de Olympische Spelen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
