De Amerikaanse Mikaela Shiffrin kende een sprookjesachtige opgang en groeide uit tot de beste skiester ter wereld. Dat toont ze ook op het WK in het Italiaanse Cortina d’Ampezzo tonen, na een heel moeilijk jaar waarin haar vader onverwacht overleed. Hij was ook haar mentor en manager.
Mikaela Shiffrin is 25 jaar en heeft in het skiën alles gewonnen. Ze werd vijf keer wereldkampioene, twee keer olympisch kampioene en won drie keer de Wereldbeker. Niemand doet beter dan zij. De Amerikaanse kan alles. Ze beheerst iedere discipline, of het nu slalom is of afdaling. Jaren geleden al werd ze bestempeld als een wonderkind. Shiffrin zelf schrijft haar successen toe aan het harde werk dat ze verrichtte. Als klein meisje stond ze al ontelbare uren op de skipiste van Vail in Colorado.
Mikaela leerde skiën van haar ouders. Vader Jeff, een anesthesist, was ervan overtuigd dat er 10.000 trainingsuren nodig zijn om je in een sport te perfectioneren. Met haar moeder Eileen, een verpleegster, oefende al als kind de juiste houding voor skiwedstrijden: de handen naar voren, de knieën gebogen. Later werd zij de scherpste criticus van Mikaela. Tot vandaag deelt ze op iedere reis de hotelkamer met haar dochter, ze bekijken en bestuderen uren aan een stuk de video’s van iedere wedstrijd. ‘Ze is de persoon die ik het meest vertrouw’, zegt Shiffrin.
Vorig jaar werd het familiegeluk brutaal verstoord. Mikaela’s vader, die ze aanzag als ‘de pels in haar leven’, stierf onverwacht op zijn 65e. Hij was thuis gevallen en liep een zware wonde op aan zijn hoofd. Shiffrin en haar moeder, die toen in Europa vertoefden, konden nog net op tijd naar huis terugkeren om afscheid te nemen. Mikaela onderbrak meteen het seizoen, besliste later om toch terug te keren, maar die plannen vielen door de pandemie in het water.
Mikaela Shiffrin zit rond de jaarwisseling in een appartement in Oostenrijk en spreekt in een videoconferentie over het moeilijkste jaar in haar leven. Ze praat zoals ze skiet: direct en zonder franjes. Zo zal het ook zijn op het WK alpineskiën dat nog tot 21 februari duurt. En zo was het ook toen ze op 12 januari in het Oostenrijkse Flachau haar eerste slalomzege boekte in meer dan een jaar.
Je kende een zeer emotioneel jaar. Hoe heb je de dood van je vader verwerkt?
Mikaela Shiffrin: ‘Het was alsof ze een mes in mijn hart staken. Ik wilde me het liefst in mijn kamer opsluiten er daar nooit meer uitkomen. Ik dacht: die pijn, die kun je op den duur niet meer uithouden.’
Je trok je heel even terug uit de skiwereld en een comeback mislukte omdat het seizoen door corona werd afgebroken. Dacht je eraan te stoppen?
Shiffrin: ‘Stoppen is het verkeerde woord. Ik dacht er alleen aan even afstand te nemen omdat de dood van mijn vader als het einde van mijn carrière aanvoelde. Hij zou niet meer aan de rand van de piste staan en mijn wedstrijden volgen. Die gedachte was vreselijk.’
Stoppen is het verkeerde woord. Ik dacht er alleen aan even afstand te nemen omdat de dood van mijn vader als het einde van mijn carrière aanvoelde.’
Een boek
Waarom heb je dan toch beslist om verder te doen?
Shiffrin: ‘Op een gegeven moment begreep ik dat ik mijn toekomst niet op de helling mocht zetten door de meest vreselijke gebeurtenis uit mijn leven. Dat zou niet fair geweest zijn. Niet tegenover mezelf en niet tegenover mijn vader. Ik hou van het skiën. Ik moest de sport weer een kans geven.’
Je vader zou een afscheid ook niet goed gevonden hebben.
Shiffrin: ‘Waarschijnlijk niet. Hij zei me altijd dat ik gelukkig mocht zijn omdat ik in mijn leven iets had gevonden waarin ik goed ben. Daaruit moest ik het beste halen. Op goeie dagen bestaat er inderdaad niets dat mooier is dan een berg af te skiën.’
En op minder goeie dagen?
Shiffrin: ‘Dan is het voor mij moeilijk om uit mijn bed te komen.’
Wie heeft je in die moeilijke dagen bijgestaan?
Shiffrin: ‘In de eerste plaats mijn moeder, natuurlijk. Wij spreken over alles. Het verlies van mijn vader heeft ons nog dichter bij elkaar gebracht. En los van haar: Sheryl Sandberg.’
De COO van Facebook? Hoezo?
Shiffrin: ‘Sheryl heeft in 2015 haar man door een hartaanval verloren. Over deze moeilijke tijd heeft zij een boek geschreven. Op een dag belde ze me op en zei dat ik haar boek moest lezen. Ik zou me nadien beter voelen. En inderdaad: haar boek heeft me hoop gegeven.’
Je hebt zeer open over de dood van je vader gesproken, ook op de sociale media. Was dat een manier om met het verdriet om te gaan?
Shiffrin: ‘Het deed me goed om daarover te spreken. Er werden me na de dood van mijn vader vragen gesteld, dus besloot ik om antwoorden te geven. Natuurlijk kun je niet over elk detail spreken, zeker niet op emotioneel vlak. Maar ik dacht dat mijn openheid misschien anderen, die iets soortgelijks hebben meegemaakt, zou helpen.’
Je zei dat je in dat jaar veel over veerkracht had geleerd.
Shiffrin: ‘Ik dacht altijd dat dat woord synoniem stond voor sterkte. Maar het betekent eigenlijk op welke manier je waar overeind kunt klauteren wanneer je zwak bent.’
In maart appelleerde je aan je volgers op Instagram dat ze zich aan de regels moesten houden om de uitbreiding van het coronavirus in te dammen. Je dankt in een zelfgeschreven lied de vele zorgverleners. Dat is een engagement dat men niet van je kent. Hoe kwam je op het idee om dat te doen?
Shiffrin: ‘In mijn familie speelt gezondheid een grote rol. Mijn moeder is verpleegster, mijn vader was arts. Een van zijn laatste woorden tegen mij en mijn moeder was dat we het virus zeer ernstig moesten nemen. Hij had gelijk. Ik vind het onverantwoord als mensen geen mondkapje dragen en zich niet isoleren en zo anderen in gevaar brengen.’
Strijd tegen racisme
De familie Shiffrin is een typische sportfamilie die alles doet voor het succes van hun kind. De vader omschreef zichzelf als een ‘systeemanalyticus’ die de wetenschap van het skiën bestudeerde. Zijn vrouw Eileen heeft er zich in gespecialiseerd hoe je dat allemaal best in de praktijk kunt omzetten. Mikaela was nooit in een skischool. ‘Een skileraar heeft soms tot tien kinderen die hij iets moet aanleren, daaruit vloeit alleen middelmaat voort, een skileraar is in feite een babysitter’, zei Jeff Shiffrin. En zijn vrouw voegde eraan toe: ‘Wij hebben het op onze manier gedaan en voor de eerste zeventienjarige Amerikaanse wereldkampioen in de slalom gezorgd.’
Tijdens de ‘Black Lives Matter’-protesten positioneerde je je op de sociale media tegen racisme en politiegeweld. Zie je daarin een nieuwe roeping?
Shiffrin: ‘Ik ben geen activist, maar op dat moment voelde ik de drang om iets te zeggen. Veel mensen denken dat er in de Amerikaanse maatschappij geen racisme meer bestaat, gewoon omdat ze daar in hun omgeving niet mee worden geconfronteerd. Mijn boodschap was alleen: kijk wat er gebeurt, leer bij en neem je sociale verantwoordelijkheid ernstig.’
Je vader was niet alleen je mentor, maar ook je manager. In welke mate heeft hij je ontlast?
Shiffrin: ‘Hij bekommerde zich om de reisplanning. En om de financiën. De trip naar Europa, voor de Wereldbeker, moesten we nu zelf organiseren, dat zorgde voor veel stress. Ik begrijp nu goed wat hij op de achtergrond allemaal deed, hoe hij er ook zo voor zorgde dat ik me helemaal op het skiën kon concentreren.’
In 2019 overleed je grootmoeder, vorig jaar je vader. Hebben deze verliezen je blik op het leven veranderd?
Shiffrin: ‘Ik vind niet langer dat alles vanzelfsprekend is. Ik probeer meer tijd met de mensen door te brengen die voor mij belangrijk zijn. Dat is niet gemakkelijk. Dat mijn vader er niet meer is, maakt me woedend.’
Je zei dat je zonder je moeder dit seizoen niet aan de Wereldbeker zou hebben deelgenomen.
Shiffrin: ‘Mijn moeder leerde me skiën. Niemand kent me zo goed als zij. Ze begeleidt me doorheen het hele skicircus. Zonder haar steun en zonder haar raad zou er voor mij echt iets ontbreken.’
Verleidingen
Eind november eindigde je in het Finse Levi tweede in de slalom, midden december won je de reuzenslalom in het Franse Courchevel. De tragische gebeurtenissen in de familie hebben je prestaties niet beïnvloed. Hoe ben je daarin geslaagd?
Shiffrin: ‘Dat vraag ik me soms ook af. Misschien omdat ik in staat ben geestelijk en fysiek de focus te leggen op de wedstrijden. Ik probeer me al van bij de start helemaal op die wedstrijd toe te leggen en me af te sluiten van alle dingen die rond me gebeuren. Dat begint zelfs al dagen voor een wedstrijd. Dat heb ik van mijn ouders geleerd.’
Wat doe je dan voor de wedstrijden?
Shiffrin: ‘Ik lees boeken en ik los met mijn moeder kruiswoordraadsels op. Of ik luister naar muziek, Christina Aguilera, Imagine Dragons. Zo kom ik in de sfeer. Het is niet eenvoudig om net voor een wedstrijd de tijd te doden. Maar ik kan gemakkelijk aan verleidingen weerstaan.’
Bijvoorbeeld.
Shiffrin: ‘Op restaurant gaan met vrienden, me amuseren. Veel liever ga ik op tijd slapen.’
Dat klinkt saai.
Shiffrin: ‘Dat kan. Maar het helpt me om er op het beslissende moment te staan.’
In de Wereldbeker sta je momenteel op de derde plaats. Zijn overwinningen en records in al die jaren voor jou minder belangrijk geworden?
Shiffrin: ‘Ik denk nooit aan records. Ik denk tijdens een wedstrijd zelfs niet eens aan de overwinning. Ik wil telkens weer een perfecte wedstrijd skiën, de bochten op de juiste manier aansnijden en zo snel zijn als vroeger. Dat drijft me vooruit. Als dat allemaal lukt, komt de rest vanzelf.’
Tijdens het seizoen 2018/19 verdiende je 900.000 euro aan prijzengeld. Contracten met sponsors maakten je een van de bestbetaalde atletes ter wereld. Terwijl anderen nauwelijks van hun sport kunnen leven. Niet iedereen krijgt dezelfde kansen.
Shiffrin: ‘Dat is juist. Daarom heb ik tijdens deze pandemie in naam van mijn vader een hulpfonds voor Amerikaanse wintersporters opgericht. Ik weet dat sommige atleten ’s avonds in de horeca moeten werken om zich het skiën te kunnen permitteren.’
Door Matthias Fiedler (Der Spiegel)
Pas 25 en nu al een legende
In 2011 debuteerde Mikaela Shiffrin op haar vijftiende in de Wereldbeker. Op haar zestiende kroonde ze zich tot nationaal slalomkampioene, een jaar later won ze haar eerste Wereldbekerrace en veroverde ze haar eerste wereldtitel op de slalom. In 2014 won de Amerikaanse, net voor haar negentiende verjaardag, olympisch slalomgoud, als jongste ooit.
Eind december 2018 werd Shiffrin op een leeftijd van 23 jaar en 9 maanden de jongste skiër (m/v) in de geschiedenis die de kaap van de 50 Wereldbekerzeges rondde.
Daar voegde Shiffrin sindsdien nog 18 overwinningen aan toe, waardoor ze nu 68 Wereldbekeroverwinningen telt. 44 daarvan behaalde ze in de slalom, een absoluut record bij mannen en vrouwen (het vorige stond op naam van Ingmar Stenmark, met 40).
Aangezien ze nog altijd maar 25 is, lijkt het niet onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse ook Stenmarks record Wereldbekerzeges over alle disciplines heen (86) ooit zal verbeteren. Bij de vrouwen gaat alleen haar landgenote Lindsey Vonn (82) haar nog vooraf.
Shiffrin is de enige skiër (m/v) die manches won in de zes disciplines van het alpineskiën: slalom, parallel slalom, reuzenslalom, super-G, afdaling en de combiné.
In het seizoen 2018/19 behaalde de skiester uit Colorado 17 Wereldbekeroverwinningen, geen enkele man of vrouw deed ooit beter. Het leverde haar de eindzege in de algemene Wereldbeker, in de slalom, de reuzenslalom én de super-G op – ook dat was een primeur.
In 2019 werd Shiffrin voor de vierde keer op een rij wereldkampioene slalom, een unieke reeks in de geschiedenis van het alpineskiën. Daarnaast liggen ook twee olympische gouden medailles in haar kast: op de slalom (2014) en op de reuzenslalom (2018).
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
