Sebastian Vettel na het pensioen: ‘Ik was vervreemd van de formule 1’

Komend weekend begint in Bahrein het nieuwe formule 1-seizoen. Voor het eerst in 17 jaar zonder Sebastian Vettel (35), die een bladzijde heeft omgedraaid. De viervoudige wereldkampioen heeft zo zijn bedenkingen bij de ontwikkelingen in zijn sport.

Als kind droomde Sebastian Vettel ervan om in de voetsporen van zijn idool Michael Schumacher te treden. Met vier opeenvolgende wereldtitels bij Red Bull (van 2010 tot 2013) en 53 GP-overwinningen groeide de Duitser uit tot een van de markantste F1-rijders. Hij werd ook drie keer vicewereldkampioen en pakte 57 keer de polepositie.

Om tot het pantheon van de allergrootsten te behoren, ontbreekt alleen een wereldtitel bij een ander team. Vettel probeerde het zes jaar lang tevergeefs bij Ferrari, en kwam vervolgens de laatste twee seizoenen uit voor het modale Aston Martin.

Vettel heeft altijd verder gekeken dan het geronk van de motoren. Hij distantieerde zich van deze opgezwollen wereld en paradeerde nooit met zijn vrouw langs de stands. Hoewel Vettel als weinig anderen geïnteresseerd was in de techniek van zijn motor en uren met ingenieurs praatte, is het racen voor hem nooit zaligmakend geweest.

De afgelopen jaren was hij veel bezig met het milieu. Ook in die zin valt het afscheid hem niet zwaar. Vettel reed zijn laatste race op 20 november 2022 in Abu Dhabi. Met een tiende plaats viel hij nog net in de punten.

Ga je met een flesje cola en een zakje chips op de bank zitten als er een F1-race op tv is?

Sebastian Vettel: ‘De formule 1 vulde zestien jaar lang mijn leven, nu verwacht ik dat ik dit wereldje echt niet meer nodig heb. Daarom wil ik een zekere afstand nemen, al blijf ik natuurlijk wel geïnteresseerd. Maar ik wil een andere weg inslaan, een andere deur openen en daar een nieuw geluk vinden. Ik zal tijdens een F1-wedstrijd zeker niet met een microfoon in de hand als analist voor een televisiecamera staan, daar ga ik echt voor passen.

‘Ik bewonder mensen die op een gegeven moment naar totaal andere richtingen in hun leven zoeken. Ik wil niet het gevoel hebben dat ik afhankelijk ben van iets wat ik heb gedaan. In de sport is dat gevaar groot.’

Roger Federer voerde op zijn 41ste nog een strijd tegen zijn gehavend lichaam, de Americanfootballspeler Tom Brady keerde op 44-jarige leeftijd uit zijn pensioen terug en jouw collega Fernando Alonso, 41 jaar, neemt nu de plaats in die jij bij Aston Martin achterlaat. Waarom denk je dat het je niets meer zal uitmaken als je niet meer in de belangstelling staat?

Vettel: ‘Ik heb de sport altijd heel strikt van mijn privéleven gescheiden. Als ik thuiskwam, ging mijn renuitrusting meteen de kast in. Dan doe ik alleen nog wat fitnesstraining en tussendoor pleeg ik wat telefoons. Bij mij thuis hangt er aan de muur geen enkele foto van mij, er staat geen enkele trofee. Er zijn een hele hoop andere zaken waarvoor ik me interesseer. En met drie kinderen in huis wordt het natuurlijk nooit saai.’

Er is niet alleen een zekere ijdelheid, maar ook het plezier dat de sport je geeft. Mentaal zal je het allemaal misschien wel kunnen plaatsen, maar moet vooral je lichaam zich niet aanpassen?

Vettel: Ik heb daar veel over nagedacht. Wat zal er gebeuren als je de kick mist, de adrenaline, de uitdaging, het gevecht met jezelf?’

Tijdens een kwalificatieronde het maximum uit jezelf en uit de auto moet halen, kan je die kick omschrijven?

Vettel: ‘Het bijzondere is dat je geen tijd hebt om na te denken, om te kijken waar je rijdt. Als je met 300 kilometer per uur naar een bocht vliegt en een oogwenk te laat remt, dan mis je die bocht. Dat moment voelen, voor jezelf als het ware te meten, dat is eigenlijk onmogelijk. Je praat dikwijls over vijf honderdsten van een seconde, die kan geen mens bepalen. Dat je dat toch doet, dat geeft een kick.’

Je vertrouwt dus op je intuïtie?

Vettel: ‘Ik zou het eerder anticipatie noemen, je moet in je hoofd gewoon een stap sneller zijn. Stel je een grote cirkel voor die je met de hand precies moet natekenen. Geen millimeter over de lijn, geen millimeter daaronder. Maar precies op die lijn. Dat is de perfectie en die zoek je ook tijdens een kwalificatieronde. Je hebt natuurlijk een blind vertrouwen nodig in je auto, je moet eigenlijk samensmelten met je auto. Als je daarin slaagt, dan is dat het summum, dan krijg je echt een gelukzalig gevoel.’

Streef je naar zo’n gevoel van perfectie?

Vettel: ‘Absoluut. Het is een groot deel van mijn identiteit. Een andere is natuurlijk ambitie. Ik betrap er me op dat ook buiten de sport bij mij alles perfect moet zijn. Ik kan er bijvoorbeeld niet tegen als een schilderij wat scheef tegen de muur hangt, dat moet meteen gecorrigeerd worden. Mijn vrouw wordt daar soms gek van.’

Openstaande rekeningen

Anderzijds ben je met je auto al lang niet meer in harmonie. In 2019 won je één Grote Prijs, sindsdien niets meer. Verre van perfect.

Vettel: ‘Daarom heb ik er toen al aan gedacht om te stoppen. In 2017 en 2018 probeerde ik met Ferrari wereldkampioen te worden, ik won telkens vijf Grote Prijzen, maar uiteindelijk werd ik slechts tweede, na Lewis Hamilton. Als je twee jaar zoveel energie in jezelf steekt en toch met lege handen achterblijft, dan komen er twijfels op. Vooral mentaal.’

Terwijl je na de wereldkampioenschappen bij Red Bull naar Ferrari was gegaan om daar opnieuw wereldkampioen te worden.

Vettel: ‘Inderdaad. Maar het bleek al snel dat wij niet konden concurreren. Bovendien had ik een jonge collega, Charles Leclerc, die er maar op los reed. Hij kroop achter het stuur en gaf gas. Hij reed zoals ik in mijn beginperiode. Ik zag dat mijn doel niet realiseerbaar was. Dat knaagde. Toen mijn contract met Ferrari in 2020 ten einde liep, heb ik erover nagedacht om te stoppen.’

Waarom heb je dat dan niet gedaan?

Vettel: ‘Ik had nog een paar rekeningen met mezelf openstaan. Ik wilde weten: kan ik het nog?’

Maar er kwam geen aanbieding van een topteam, alleen van Aston Martin.

Vettel: ‘Voor hen was 2021 een overgangsjaar. In de hoop dan dat 2022 een stuk beter werd.’

Dat gebeurde niet, Aston Martin bleef op het achterplan. Was het achteraf bekeken geen fout om niet al twee jaar geleden op te houden?

Vettel: ‘Nee. Ik wilde gewoon antwoord krijgen op een paar vragen. Maar dat ik dan uiteindelijk in een auto zat waarin ik niet kon tonen wat ik nog in mijn mars heb, heeft mijn afscheid versneld.’

Je kondigde het einde van je carrière aan via een langere video. Je zei dat je meer tijd wil doorbrengen met je drie kinderen.

Vettel: ‘Absoluut. Maar het is eigenlijk een bundel van motieven. Wat mijn kinderen betreft leef ik al jaren met mezelf in een conflict. Zij hebben prioriteit, maar anderzijds ben ik heel consequent in het beoefenen van mijn sport. En dan is het moeilijk om een evenwicht te vinden, zeker omdat er ieder seizoen meer wedstrijden zijn. Van de andere kant kan ik niet blind blijven voor wat er in de wereld gebeurt, met het klimaat bijvoorbeeld. En welke rol ik daarin kan spelen.’

Ben je, ondanks alle passie, niet vervreemd van de formule 1?

Vettel: ‘Ik wil niet te negatief klinken, maar ik vroeg me de laatste jaren geregeld af: pas ik nog in dit wereldje? Het maakt van mij geen betere mens dat ik deze vraag durf te stellen, ook niet tegenover mijn collega’s. Maar ik denk dat ik altijd al een beetje anders was dan de meesten van mijn collega’s. De thema’s die mij bewegen, dat zijn andere dingen dan die waar anderen mee bezig zijn. Het woord vervreemding is dan ook juist.’

Niki Lauda, Alain Prost en Michael Schumacher vierden na de aankondiging van het einde van hun carrière een comeback. Is dat bij jou uitgesloten?

Vettel: ‘Ik zou dat graag uitsluiten. Maar ik weet niet wat ik binnen twee jaar doe. Op lichamelijk vlak kan je na een pauze van twee jaar zeker terugkeren. Maar ik hoop dat ik tegen dan kan zeggen dat ik het racen niet nodig heb.’

Toch een beetje bang dat je het wel gaat missen?

Vettel: ‘Je rolt eigenlijk in je carrière. Dat is een proces dat als kind begint. Of je nu voetballer, wielrenner of autocoureur bent. Na de sport de tweede stap in het leven zetten is veel moeilijker.’

Synthetische brandstof

Je komt ervoor uit dat je voor Groen kiest, je rijdt met de trein of een mobilhome naar Europese wedstrijden, je zet je in voor biodiversiteit en het vermijden van afval, je demonstreert voor de rechten van minderheidsgroeperingen… Dat levert je applaus op, maar ook hoon en kritiek. Begrijp je dat sommigen je een huichelaar noemen?

Vettel: ‘Ik heb me de voorbije jaren vaak vragen gesteld bij mijn vliegtuigreizen naar Japan, Brazilië of Abu Dhabi. Alleen kon je als formule 1-rijder niet anders. En zo ben ik steeds meer in een tweespalt geraakt. Ik heb er nu wel spijt van dat ik te laat heb ingezien dat ik mijn stem daarover moest laten horen.’

Jullie waren als F1-rijders jaren de vertegenwoordigers van de auto-industrie. Nu geven de fabrikanten de voorkeur aan elektrisch aangedreven auto’s, er is sprake van een ommekeer in de mobiliteit, het is de bedoeling om het verkeer drastisch uit de steden te reduceren. Hoe sta je daartegenover?

Vettel: ‘Ik zie daarin een grote kans. Ik heb door mijn job veel steden gezien, in sommige van die steden doen de mensen zelfs het raam niet meer open, het hoort bij het leven van elke dag. Sommigen sterven omdat de lucht slecht is. Ik vind het megacool dat er steden zijn waarin je met de fiets onderweg bent, zoals in Scandinavië. Je kan daarover nadenken en je bijvoorbeeld afvragen wat er met al die parkings gaat gebeuren als er minder auto’s zijn. Terwijl je de mensen daarmee ruimte teruggeeft en de levenskwaliteit in de steden verbetert. Ik ben niet bang voor verandering.’

Zullen er binnen tien jaar nog autoraces bestaan?

Vettel: ‘Alleen als je erin slaagt een technologische ontwikkeling te brengen die relevant is. Bij iedere verandering moet je je afvragen: welk nut heeft dat?’

Het nieuwe reglement schrijft in 2026 hybridemotoren voor, met onder meer synthetische brandstof.

Vettel: ‘Synthetische brandstof is er nu al, waarom wordt er dan nog drie jaar gewacht? De formule 1 staat op een kruispunt. Alleen is iedereen te veel met zichzelf bezig, er wordt niet gekeken naar de kansen die de toekomst biedt. In de Formule 1-wereld zijn er altijd maar weer plannen om uit te breiden, in plaats van met vooruitziende blik de gangmaker te worden van de mobiliteit van morgen.’