Zes verschillende kampioenen in zes jaar: de spreiding van dollars, sterren, jonge talenten en nu ook sportief succes legt de NBA geen windeieren.
Donderdag begint de NBA-finale, tussen de Boston Celtics, de kampioen van de Eastern Conference, en de Dallas Mavericks, de kampioen van de Western Conference. Wie er ook als eerste vier matchen wint, de nieuwe kampioen wordt voor het zesde jaar op rij een verschillende, na de Toronto Raptors (2019), LA Lakers (2020), Milwaukee Bucks (2021), Golden State Warriors (2022) en Denver Nuggets (2023). Voor zo’n diverse reeks moet je al terug naar de jaren 1975 tot 1980. Al even opvallend: de titelverdediger raakte in de voorbije vijf jaar niet eens voorbij de tweede ronde van de play-offs.
Dat staat in sterk contrast met de periode 2015-2018, toen Golden State en de Cleveland Cavaliers vier seizoenen op rij telkens de finale bereikten. Niet toevallig onder aanvoering van Stephen Curry (36) en LeBron James (39), de spelers die de NBA de voorbije twee decennia het meest hebben beïnvloed, zowel op sportief als op commercieel vlak. Evenmin toevallig is dat Golden State met Curry dit seizoen niet eens de play-offs haalde en LeBron James, met zijn LA Lakers, al strandde in de eerste ronde. Ook de Phoenix Suns van Kevin Durant (35) werden vroeg uitgeschakeld.
Voor het eerst sinds 2005 bereikte zo niemand van dat illustere trio dit jaar de tweede ronde van de play-offs. Het einde van een tijdperk, en tegelijkertijd de (definitieve) doorbraak van de jongere generatie met vaandeldragers als Luka Doncic (Dallas) en Jayson Tatum (Boston), maar ook van Anthony Edwards (Minnesota) en Tyrese Haliburton (Indiana) die hun teams naar de conference finales leiden.
Basketbal: hoe de ‘communistische’ NBA iedereen rijk maakt
Luxury tax
De parity, het competitieve evenwicht in de NBA, was dus in moderne basketbaltijden nooit groter. Daar is NBA-baas Adam Silver blij om. Het is tenslotte ook het opzet van het herverdelingsmodel van de grootste basketbalcompetitie ter wereld. Daarin mogen de slechtst presterende teams elk jaar als eerste kiezen in de draft met de beste jonge spelers, zijn teams gebonden aan verscheidene salarisplafonds, moeten ze luxury tax betalen als ze die caps overschrijden en wordt die taks herverdeeld onder de andere clubs. Dat model belette niet dat teams de afgelopen decennia vaak jarenlang domineerden, zoals de Chicago Bulls van Michael Jordan in de jaren negentig, de LA Lakers en San Antonio Spurs in de jaren nul, en Golden State en Cleveland in het vorige decennium.
Waarom is de competitie nu evenwichtiger, met verschillende teams die elkaar afwisselen aan de top? Daar heeft de stijgende blessurelast bij veel vedetten mee te maken, en ook de strengere regels wat betreft het aantal dollars dat teams aan salarissen kunnen besteden. Vroeger konden rijke eigenaars en/of clubs uit grote steden zich permitteren om (veel) luxury tax op te hoesten. In de jongste cao zijn er boven de salary cap en de luxury cap echter nieuwe bovengrenzen vastgelegd: de first apron en second apron.
Clubs die daarover gaan, worden voortaan ook sportief bestraft: ze kunnen moeilijker spelers ruilen, moeilijker eindecontractspelers binnenhalen en kunnen allerhande uitzonderingen niet meer toepassen. Ze kunnen dus moeilijker een brede kern samenstellen, met complementaire role players als steun voor de dikst betaalde vedetten. Hoe meer succes een team immers boekt, hoe duurder ook die spelers worden en hoe groter de totale loonlast. Zo moest de kampioen van vorig jaar, Denver Nuggets, enkele bankspelers laten gaan, wat hen in de play-offs zuur opbrak.
De spreiding van dollars, sterren, jonge talenten en nu ook sportief succes legt de NBA geen windeieren. De sponsorinkomsten stegen het voorbije decennium van 4,4 tot 11 miljard euro. De gemiddelde waarde van de clubs klom sinds 2019 met 75 procent en het nieuwe mediacontract, dat nu in de laatste onderhandelingsfase zit, zal meer dan verdubbelen, van 22 miljard euro tot ruim 46 miljard voor de komende tien jaar. Niet slecht voor een ‘communistisch’ systeem.
NBA-seizoen van start: hoe het Amerikaanse basketbal de wereld veroverde
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
