Simone Biles in Parijs: houdt de beste gymnaste ter wereld haar angsten in bedwang?

Drie jaar nadat ze in Tokio haar demonen bevocht, keert Simone Biles terug naar de Spelen. De beste turnster uit de geschiedenis is evenwel niet genezen. Ze komt naar Parijs om haar angsten in bedwang te houden en misschien nog meer haar stempel op de sport te drukken.

Even terug in de tijd. Zelfs de regen die op die vrijdagmiddag in de herfst op de kasseien tikte, was niet opgewassen tegen de brede smiles. Twee dagen voor ze hun opwachting maakten in het Antwerpse Sportpaleis, genoten de Amerikaanse turnsters van een moment van ontspanning. Ze gaven hun ogen de kost en vulden hun winkelmandje in Chocolate Nation, dat door de stad wordt gepresenteerd als ‘het grootste museum ter wereld voor de Belgische chocolade’. Op haar TikTokaccount vereeuwigde Joscelyn Robertson dat moment, samen met haar landgenotes Skye Blakely, Shilese Jones, Leanne Wong en Kayla DiCello. Slechts vijf leden dus van het zeskoppige Team USA dat in de ploegencompetitie op zoek zou gaan naar goud. Een zekere Heather reageerde op TikTok met de vraag die op ieders lippen brandde: ‘Where is Simoneeeeee?’

Simone Biles was er niet bij. Ze was daarentegen wel de oorzaak van die geïmproviseerde vrije namiddag. Enkele uren daarvoor had de meest gelauwerde turnster ooit de vloer van het Sportpaleis betreden en beleefde ze iets wat haar entourage een posttraumatische shock noemde. In de enorme lege zaal galmden haar snelle voetstappen en het snikken dat ze amper onder controle kreeg. Geen bezoekje aan de stad dus voor haar, wel een gesprek via FaceTime met haar therapeute, die ze sinds de Olympische Spelen van 2021 elke donderdag ziet. Ook Nellie komt langs, de vrouw van haar grootvader, die haar opgevoed en geadopteerd heeft en die ze als haar mama beschouwt. Elke dag komt Nellie een halfuurtje naar Simones hotelkamer om haar haren te vlechten, het is een ritueel dat haar getormenteerde geest tot rust brengt.

De teamcompetitie waaraan ze zal deelnemen is de eerste sinds de Spelen van Tokio, waar haar forfait zoveel stof deed opwaaien. Twee jaar lang al werkt ze hard om opnieuw haar oude niveau te halen. De stress die deze eerste teamcompetitie met zich meebrengt, haalt al die inspanningen ei zo na onderuit.

Verlamd door angst

In Japan, bij het begin van de Spelen die door de coronapandemie met een jaar werden uitgesteld en voor bijna lege tribunes werden afgewerkt, stortte Biles helemaal in. De Amerikaanse was een van de absolute blikvangers op de affiche, wegens haar vier gouden medailles van Rio de Janeiro en haar negentien gouden plakken op wereldkampioenschappen. Ze torste op haar schouders de verwachtingen van de hele sportwereld, die ervan uitging dat ze in Tokio nóg beter zou doen. Door haar prestaties in Rio had ze daar op de slotceremonie de Amerikaanse vlag mogen dragen, de Stars and Stripes, een eer die nog nooit aan een turnster te beurt was gevallen.

Tijdens de vlucht naar Tokio voelt Simone Biles al dat niet alles loopt zoals voorzien. Natuurlijk houdt ze dat voor zich. In het turnen gebeurt de aflossing van de wacht heel snel, omdat de gymnasten niet lang meegaan, en zo is Biles de enige die naar Tokio reist met olympische ervaring in haar bagage. Zij wordt dus verondersteld om het goede voorbeeld te geven.

Maar vanaf de eerste proef in de teamcompetitie stort alles ineen. Biles zou later vertellen dat ze het gevoel had van iemand die ’s ochtends opstaat en opeens niet meer kan autorijden. ‘Je hebt geen controle meer over je lichaam, het is beangstigend’, liet ze in de Amerikaanse pers optekenen. De salto’s, een basisgegeven voor een atlete met haar talent, boezemden haar schrik in. Zelfs wanneer ze de volgende proeven, waarvoor ze forfait gegeven had, op tv bekeek, kreeg ze koude rillingen. Laurent Landi, haar Franse trainer, vatte het bij Associated Press als volgt samen: ‘Ze kon zelf niet uitleggen wat haar overkwam. Ook de artsen die ze geraadpleegd heeft, hadden er waarschijnlijk geen verklaring voor. Ze was gewoonweg niet meer in staat om te functioneren. Ze kon geen gymnaste meer zijn.’

Net na haar opgave in de teamcompetitie belt Simone met Nellie, die in Amerika gebleven is omdat er geen publiek is toegelaten. Aan de telefoon kan ze haar tranen niet bedwingen: ‘Mama, ik weet niet wat ik moet doen.’

Op de evenwichtsbalk, waar ze geen salto’s hoeft te maken, komt Biles weer een beetje tot zichzelf. Ze pakt een medaille, de bronzen weliswaar maar nu ze erop terugkijkt ‘een van de mooiste’ uit haar carrière. De hele sportwereld feliciteert haar en juicht haar toe. De Japanse nachtmerrie is vlug voorbij en wanneer Biles weer thuis is, keert haar gevoel beetje bij beetje terug. Van zodra ze met de therapie begint die haar op weg moet zetten naar genezing, tracht ze onder woorden te brengen wat ze precies ervaren heeft. De angst om te ontgoochelen, de kritiek op Twitter als ze eens een sprong niet helemaal perfect uitvoerde, alles wat de mensen van haar zouden denken, al die verwachtingen die op haar rustten: het verlamde haar totaal.

Nieuwe routine

Tussen de soep en de patatten – letterlijk bijna – doet Simone Biles een opmerkelijke uitspraak. Ze zit aan tafel te eten met haar coaches Laurent en Cécile Landi wanneer ze aankondigt dat ze graag naar Parijs zou gaan voor de Olympische Spelen van 2024. Het Franse trainerskoppel weigert. Ze vrezen dat Simone zal hervallen en stellen voor dat ze eerst haar trainingen weer opbouwt en probeert om weer plezier te scheppen in het turnen, zonder de verwachtingen die daarmee gepaard gaan. En dus trekt de beste gymnaste uit de geschiedenis in september 2022, ruim een jaar na het trauma van Japan, opnieuw haar turnpakje aan.

Haar passie schiet omhoog alsof ze op een springplank gelanceerd werd. Vanaf het begin van het jaar 2023 zet ze nog een tandje bij en houdt ze een nieuwe routine aan. Voor dag en dauw, om 6.20 uur, staat ze op voor een eerste trainingssessie tussen 7 en 10 uur. Dan gaat ze terug naar huis om haar drie bulldoggen uit te laten en een siësta te nemen. Van 14 tot 17 uur staat de tweede sessie van de dag op het programma. Dat copieuze menu verwerkt ze elke maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag. Op donderdag en zaterdag traint ze maar een halve dag – de donderdagnamiddag is voorbehouden voor het wekelijks bezoek aan haar therapeute. Zondag is een rustdag. Wanneer de maand mei ten einde loop en haar feestelijke bruiloft met Americanfootballspeler Jonathan Owens achter de rug is, schakelt Biles nog een versnelling hoger. Ze mikt nu echt op een terugkeer in competitie. Die wordt officieel aangekondigd eind juni: de US Classics van augustus zullen de eerste stap zijn. Ze wint, vanzelfsprekend bijna, met haar Joertsjenko met dubbele salto gehoekt, de sprong die ze voor de Spelen van 2021 had geïntroduceerd en die ze als eerste turnster ter wereld onder de knie heeft.

Niet veel later wordt ze voor de achtste keer allround-kampioene van de VS. Ze is ook de beste op de grond en de balk, terwijl ze op de brug met ongelijke leggers brons pakt. Heel het land mag het weten: Simone Biles is back! Op de eerste rij zit Laurent Landi te glimlachen, een lach die die van zijn poulain weerspiegelt. Hij begrijpt dat ze er plezier in heeft, ook al blijft het evenwicht wankel, zegt hij: ‘Simone weet dat hetgeen haar in Tokio is overkomen opnieuw kan gebeuren, omdat het al eens gebeurd is.’

Simone Biles ‘overweldigd’ door de steun: de comeback van een turnicoon

Lastige ploegcompetitie

Antwerpen is een nog veel grotere stap in het proces, omdat ze nu moet schitteren voor de ogen van heel de wereld. Ze vlucht weg van de training, praat meer dan voordien met haar therapeute en laar haar haren vlechten door Nellie. Maar er is ook de angst. ‘Ik was doodsbang’, geeft Biles toe wanneer ze terugkijkt op Antwerpen. ‘Maar uiteindelijk besefte ik dat het al een overwinning op zich was dat ik het risico durfde te nemen om me voor volle tribunes kwetsbaar op te stellen.’

Het blijft niet bij die overwinning. Al bij al voelt de Amerikaanse zich prima in het Sportpaleis. ‘Het is een speciale plek voor haar. Het blijft voor altijd een stad waar ze prachtige herinneringen aan heeft’, legde Cécile Landi uit, net voor het wederoptreden van Biles. In 2013, toen ze amper zestien was, won ze in Antwerpen de eerste internationale medailles uit haar imposante carrière. Ze werd individueel wereldkampioene allround en in de grondoefening en ze voegde daar nog zilver op de sprong en brons op de balk aan toe. Een decennium later doet Biles nog beter: vier gouden medailles, waaronder individueel allround en vooral de ploegcompetitie. Die laatste is mentaal veel lastiger, gezien de manier waarop haar landgenotes tegen een mislukking zouden kunnen aankijken. Zelfs de Landi’s zijn vol bewondering: ‘We wisten niet of ze zin had om dat allemaal nog eens te herdoen. Wij zijn er gewoon om haar te begeleiden.’

Meer geliefd dan voordien

Om het verhaal op een sprookje te doen lijken, zou het gemakkelijk zijn om te schrijven dat Simone Biles genezen is. Maar van haar entourage en uit haar interviews kunnen we snel opmaken dat dat allerminst het geval is. Een terugval loert altijd om de hoek. Iedereen bereidt zich voor om de schok dan zo zacht mogelijk te maken.

En toch is er iets verschoven. Kort na haar terugkeer uit Tokio kwam er al een eerste klik met haar deelname aan de Gold Over America Tour. Op die tournee van turnshows stelde ze vast dat ze, ondanks Olympische Spelen die op een fiasco waren uitgedraaid, nog altijd heel erg geliefd was bij het grote publiek, misschien zelfs nog meer dan voordien. Ook in de wereld van de sport hadden velen waardering voor haar gebaar, waardoor een hoop andere spelers zich bevrijd voelden om eveneens over hun mentale gezondheid te spreken. Terwijl haar pensioen eerst nog de enige uitweg leek, begon Biles ernstig na te denken over een comeback op het wereldtoneel. Twee jaar later zou ze daarin slagen, met een redenering waarop niets lijkt af te dingen: ‘Ik wil over tien jaar niet terugkijken op mijn carrière en denken: ik had het toen eigenlijk willen proberen.’

Ook al zijn de sportieve eisen en de concurrentie hetzelfde op de Olympische Spelen als in Antwerpen, wat betreft de mediabelangstelling en de internationale druk zijn de twee niet met elkaar te vergelijken. Simone Biles weet dat natuurlijk. Fysiek is ze zonder meer top, dat bewijst haar negende titel als kampioene van de VS, behaald in Fort Worth begin juni. Op mentaal vlak bereidt ze zich zo goed ze kan voor op de intense spanning en de hoge verwachtingen, terwijl ze weet dat de angst op elk moment weer de bovenhand kan nemen. Als dat zou gebeuren, dan weet ze waarop ze kan terugvallen: de telefoongesprekken met haar therapeute en Nellie die vlechten in haar haren draait. En wat de rest van het team betreft: in Parijs zijn er musea genoeg.

Simone Biles: de Amerikaanse supergymnaste die ook maar een mens blijkt te zijn