Rutger Smith reageert op kritiek van Jacques Borlée: ‘Hij zoekt naar een stok om mee te slaan, maar hij raakt niets’

Rutger Smith, topsportcoördinator van Atletiek Vlaanderen, werd de voorbije weken fel bekritiseerd door coaches. Volgens hen deugt zijn ‘toxisch’ centralisatiebeleid niet en maakte de Nederlander dit jaar fouten bij cruciale beslissingen. Voor het eerst reageert Smith uitgebreid op alle aanvallen, onder meer op die van Jacques Borlée. ‘Het eten stond nog op tafel toen hij boos wegliep.’

Eind oktober schreven 22 Belgische atletiekcoaches een open brief, gericht aan Gery Follens, voorzitter van Atletiek Vlaanderen. Bij hen onder meer bekende namen als Jacques Borlée, Rudi Diels, Tia Hellebaut, Michael Van der Plaetsen, Wim Vandeven en Patrick Himschoot. De trainers uitten in de brief hun onvrede over het nieuwe plan van de federatie en topsportcoördinator Rutger Smith (43). Die moeten besparen en willen de trainingen en de paramedische omkadering van de Vlaamse eliteatleten centraliseren in het topsportcentrum in Gent. Volgens de coaches dreigt dat plan ‘de jarenlange successen van onze sport te vernietigen en degradeert het de essentiële rol van persoonlijke trainers tot een bijzaak.’

Ze maakten in hun brief ook gewag van ‘toxisch leiderschap, een sfeer van angst, intimidatie en machtsmisbruik, georkestreerd door Rutger Smith.’ Eerder had Jacques Borlée het over een ‘Nederlandse dictatuur’. Hoewel er daarna infomomenten volgden voor atleten, op 8 november, en voor de coaches, op 22 november, bleven sommige trainers zich roeren. Onder meer met een tweede open brief, en interviews waarin ze Smith en zijn beleid op de korrel namen.

De topsportcoördinator nam eerst de tijd om alles te laten bezinken, maar wil nu alle kritische bemerkingen op zijn beslissingen in het voorbije jaar en op het centralisatieplan van zijn federatie stuk voor stuk pareren. Smith ontkent ook met klem alle beschuldigingen over grensoverschrijdende praktijken.

Opvolger Jacques Borlée

‘Op het EK in Rome (in juni, nvdr) vernamen we dat de federatie een nieuwe trainer (de Nederlander Bram Peters, nvdr) voor de 4×400 meterteams had aangesteld. Zonder vooraf met ons te overleggen. Iemand van 32 jaar, met nul ervaring, die nog nooit een atleet naar de top heeft gebracht. Waarom een buitenlander aantrekken?’ – Jacques Borlée, ex-hoofdcoach van de Belgian Tornados (4×400 meter mannen), HUMO

Waarom hebt u geen Belgische coach gekozen als opvolger van Jacques Borlée?

Rutger Smith: Ik heb éérst, in december 2023, een Belgische coach een voorstel gedaan. Die kon wegens persoonlijke redenen daar niet op ingaan. Ook aan andere jonge, Belgische coaches heb ik gedacht, maar die vond ik nog niet klaar. Dus heb ik verder gekeken. Op mijn lijstje stonden een Engelsman en een Italiaan, maar de keuze viel op Bram Peters.

Niet omdat hij een Nederlander of een vriend van mij is, want ik had nog nooit contact met hem gehad. Wel omdat hij veel kwaliteiten en een heldere visie heeft, goed en duidelijk communiceert, en in tegenstelling tot wat Jacques Borlée beweert, ervaren is. Ja, Bram is pas 32, maar ook erg jong begonnen met coaching. Hij was de ontdekker van Femke Bol (wereldtopper op de 400 meter horden, nvdr) en als assistent van hoofdcoach Laurent Meuwly van onschatbare waarde. In de ontwikkeling van Bol, maar ook bij de aflossingen, met onder meer olympisch zilver in Tokio op de 4×400 meter bij de mannen, en goud in Parijs met de mixed relay. Iedereen in Nederland zal dat bevestigen. Dat Jacques en de andere coaches in een open brief het ontslag eisten van iemand met zo’n verdienste nog vóór die effectief was begonnen, is te gek voor woorden.

Klopt het dat u met Borlée niet heeft overlegd over zijn opvolger?

Smith: Ja. Het is aan mij en de federatie om dat te beslissen, dat vragen we ook niet aan andere coaches. Bovendien was Jacques het wellicht oneens geweest met iedereen die we hadden voorgesteld, en zou hij dat ook aan de grote klok hebben gehangen. Zelf is hij ook niet naar mij gestapt om iemand voor te dragen.

Hij dacht aan Kevin, zijn zoon.

Smith: Dat heb ik gehoord, ja, maar dat heeft hij niet tegen mij gezegd. Ik heb Kevin, na de Spelen van Parijs, wel gepolst voor een rol als assistent van Bram Peters en hem een voorstel gedaan, maar hij was toe aan rust, zei hij. De deur blijft echter voor hem openstaan.

U bent met Jacques Borlée in augustus, na de Olympische Spelen in Parijs, gaan eten. Veel heeft dat, gezien zijn latere uithalen naar u, niet opgeleverd.

Smith: Ik wilde, na alle commotie, dat hele verhaal over zijn opvolger netjes afsluiten en de communicatie tussen Bram Peters en hem stroomlijnen. Jacques blijft immers de persoonlijke coach van zijn zoon Dylan en Jonathan Sacoor (twee pijlers van de Tornados, nvdr). Ik heb wel duidelijk benadrukt tegen Jacques dat Bram de leiding zou overnemen. Dat gesprek heeft niet lang geduurd. Het eten stond nog op tafel toen Jacques na een paar happen boos is weggelopen. Waarom? Misschien omdat hij merkte dat hij geen invloed meer zou hebben?

Discussie teamselectie mixed relay

‘Van de vrouwelijke coach een assistent maken, en een man boven haar zetten die van nergens komt en nog niks heeft bewezen. Dat is discriminatie.’ – Carole Bam, ex-hoofdcoach van de Belgian Cheetahs (4×400 meter vrouwen), Het Laatste Nieuws

Hebt u zich bezondigd aan discriminatie?

Smith: Ik zie niet in waarom. We hebben in overleg met de Waalse federatie een nieuwe structuur uitgetekend. Carole blijft nog altijd betrokken bij de Cheetahs. Bepaalde beslissingen liggen nu alleen bij de eindverantwoordelijke: de hoofdcoach, Bram Peters. In het verleden zijn er, door bepaalde keuzes, door een gebrek aan heldere communicatie en leiderschap een aantal zaken misgelopen tijdens kampioenschappen. Dat hopen we nu niet meer voor te hebben.

Op de voorbije Olympische Spelen is er veel heisa ontstaan over de selectie van het gemengde estafetteteam. Volgens Bam en Jacques Borlée hebt u de keuze voor Helena Ponette, ten nadele van Hanne Claes, opgelegd, op verzoek van Alexander Doom (Europees kampioen op de 400 meter en wereldkampioen indoor, nvdr). U zou, volgens Borlée, Bam daarbij ‘tot op de grond hebben afgebroken’.

Smith: Ook dat klopt niet. Eén: Jacques was niet bij mijn gesprek met Carole. Twee: ik heb haar alleen gevraagd: ‘Waarop is de keuze voor Hanne Claes gebaseerd?’

Daarna is er een nieuwe meeting belegd, met Olav Spahl en Philippe Préat (chef de mission en high performance manager van het BOIC, nvdr), met Carole en Jacques en met Philip Gilson, de coach van Alexander Doom. Carole en Jacques zeiden daarin dat ze Hanne wilden laten lopen omdat die volgens hen beter in vorm was dan Helena. Waarop Olav Spahl vroeg: ‘Waarom hebben jullie dat besluit genomen? Hebben jullie een test gedaan op training?’ Hun antwoord: ‘Nee.’ Dan hebben wij gezegd: ‘Gezien de tijden die Helena op eerdere kampioenschappen in de aflossingen heeft gelopen, lijkt het ons logischer dat zij een plaats verdient.’

Hebt u dat verplicht?

Smith: Néé, absoluut niet. Wij hebben duidelijk gezegd dat de coaches het laatste woord hadden – u mag het vragen aan Olav Spahl. Op het einde van de meeting beslisten Jacques en Carole om toch voor Helena te gaan, omdat ze beter in het strategische raceplan paste. In de finale van de mixed relay, en later met de Cheetahs, heeft ze ook bewezen dat die selectie volkomen terecht was.

Blessures op stage?

‘De stage met de aflossingsploegen op Curaçao (in april, als voorbereiding op de World Relays begin mei, nvdr) was een ramp. 32 graden, 100 procent luchtvochtigheid, keiharde piste in een erbarmelijke staat. Twee weken ervoor had ik al gesignaleerd dat we beter naar een andere locatie uitweken. Dat is niet gebeurd. Mijn zonen Kevin en Jo konden niet trainen, hun broer Dylan liep een spierverrekking op, Alexander Doom kreeg last van een pubalgie en we verloren Cynthia Bolingo met een achillespeesblessure. Rutger Smith ligt aan de basis van Cynthia’s blessure’  – Jacques Borlée, HUMO

Was de stagelocatie op Curaçao fout gekozen?

Smith: ‘Ook hier zoekt Jacques naar een stok om mee te slaan, maar raakt hij niets. Ja, we hadden naar de VS kunnen gaan, maar we hebben het trainingskamp op Curaçao georganiseerd, nota bene samen met Oekraïne, Nederland en Zwitserland, om de kosten te drukken. Ja, er was een hoge luchtvochtigheidsgraad, maar we hadden ook een medisch team dat onze atleten continu opvolgde. En ja, de piste was vrij hard, maar een van Jacques’ zonen zei me, toen we erop liepen: ‘Het valt wel mee.’ De Belgian Falcons (de 4×100 meterploeg bij de mannen, nvdr) hebben op die piste zelfs een Belgisch record gelopen. Zo erbarmelijk was die dus niet.

Dat dat de oorzaak was van Bolingo’s blessure is nonsens – als ze last had, had ze trouwens op het kunstgras op het middenplein kunnen trainen. Alexander Doom heeft op die stage trouwens geen pubalgie opgelopen, daarmee had hij vóórdien al problemen. Ook dat is dus niet juist. Verder is niemand er geblesseerd geraakt.