De meest prestigieuze zeilwedtrijd ter wereld: ‘De America’s Cup is zoals de formule 1, maar dan op zee’

Zaterdag begint in Barcelona de ‘match race final’ van de 37e editie van de America’s Cup, de meest prestigieuze zeilwedstrijd ter wereld.

Geen internationale sportcompetitie is zo oud als de America’s Cup, die ontstond in 1851. De zeilwedstrijd tussen teams van twee jachtclubs én de beker werden vernoemd naar het winnende jacht van de eerste editie: de America van The New York Yacht Club. Die verdedigde zijn titel liefst 24 keer met succes, tot 1983. Een winstreeks die 132 jaar overspande. Het is nog altijd de langste zegereeks, in tijd, in de hele sport­geschiedenis, over alle sporten heen.

Door de rijke historie heeft de trofee van de wedstrijd ook een bijnaam gekregen: de Auld Mug (de Oude Mok), een zilveren beker die al in 1848 werd gefabriceerd. Sinds 1983 werden de namen van nog vijf winnende teams in die beker gegraveerd. De laatste keer gebeurde dat na de editie van 2021, toen het Emirates Team New Zealand van de Royal New Zealand Yacht Squadron zijn titel succesvol verdedigde tegen Luna Rossa Prada Pirelli, van de Italiaanse Circolo della Vela Sicilia-­jachtclub. Dit jaar neemt het Nieuw-­Zeelandse team het op tegen INEOS Britannia, de winnaar van de Louis Vuitton Cup, die afgelopen zondag eindigde en de uitdager in de America’s Cup bepaalt.

Cyclors

De namen van de sponsors verraden veel: hoewel er voor de komende editie een ­aantal kostenbesparende maatregelen ­werden ingevoerd, investeren de teams elk tot 150 miljoen euro in innovatieve spitstechnologie. De America’s Cup wordt dan ook ­vergeleken met de formule 1, maar dan op zee. Het prestige van een zege is enorm. Jim Ratcliffe, de eigenaar van het chemiebedrijf INEOS, die het gelijknamige wielerteam sponsort en dit jaar ook ­mede-eigenaar werd van voetbalclub ­Manchester United, heeft er zelfs een ­persoonlijke missie van gemaakt om Groot-Brittannië een eerste zege in de zeilcompetitie te schenken.

Een van de sleutels van het succes van Team New Zealand is het gebruik van ­zogenaamde cyclors, mannen die zo hard mogelijk trappen op een energiefiets. Bij de voorlaatste editie, in 2017, vervingen die de armkracht van de bemanning – die nodig is om de zeilen, masten en lieren van ’s werelds snelste jachten aan te drijven – grotendeels door beenkracht. Het idee was simpel maar effectief, aangezien benen 30 tot 40 procent meer kracht kunnen ­genereren dan armen. Naast de ‘echte’ ­zeilers, met de tactische knowhow, werden de leden van de ploeg daarop geselecteerd. Een van hen was Simon van Velthoven, een baanwielrenner die in 2012 brons had ­veroverd in het keirin op het WK en de Olympische Spelen. Voor dat sprintnummer zijn massieve, dikke dijen nodig om zeer hoge wattages te duwen. Het ­cyclors-concept leverde Team New Zealand in 2017 de overwinning op.

Elke watt telt

Ook voor de komende editie stappen weer cyclors aan boord: Hamish Bond, een ­drievoudige olympisch roeikampioen die daarna overschakelde naar het wielrennen, ex-renner Louis Crosby, ex-roeier Cameron Webster en multisportatleet Dougal Allan. Het INEOS Britannia-team, geleid door olympische zeillegendes als Ben Ainslie en Dylan Fletcher, rekent op de brute kracht van roeiers zoals Matt Gotrel en Harry Leask. Ook zij zijn gewezen olympische (gouden) medaillewinnaars.

Vaak komen die ex-roeiers of renners nog wat kilo’s spieren bij, om langere tijd meer dan 500 watt te kunnen ­trappen. Hoger dan wat de beste weg­wielrenners halen, maar zij wegen ook veel ­lichter. De cyclors zijn het door hun topsportverleden ook gewend om enorm veel energie te verbruiken tijdens een zeilrace, en weten hoe ze dat met voeding en vocht kunnen aanvullen. De moderne jachten, uitgerust met schermen die real­timegegevens weergeven, stellen teams ook in staat om de prestaties van hun atleten nauwkeurig te meten. Elke watt en elke ­seconde telt in de America’s Cup. Op 21 oktober zullen we de nieuwe winnaars ­kennen. Wie als eerste zeven manches wint, wint de Auld Mug.