Helpen betere schoenen je sneller te lopen?Ja, maar de voordelen zijn niet blijvend.
Het competitieve hardlopen ging in 2016 een nieuw tijdperk in, toen Nike een prototype van een loopschoen begon uit te delen aan topatleten. De nieuwe schoenen waren ontworpen om eruit te zien als Nike’s beste publiek verkrijgbare model, de Zoom Streak 6, maar de zolen hadden een revolutionair nieuw ontwerp. Atleten die het prototype droegen, wonnen dat jaar goud, zilver en brons op de olympische marathon voor de mannen in Rio de Janeiro. In 2017 werden ze beschikbaar voor gewone hardlopers, toen het bedrijf de ‘Zoom Vaporfly 4%’ onthulde de eerste echte superschoen. Dat percentage verwijst naar de efficiëntiewinst die in laboratoriumtests werd gemeten.
‘De meeste superschoenen volgen een vergelijkbaar patroon’, vertelt Jens Jakob Andersen, oprichter van RunRepeat.com, een website die loopschoenen test. ‘Ze hebben doorgaans gebogen zolen met een stijve carbonplaat, ingeklemd tussen lagen speciaal ontworpen veerkrachtig schuim. Ze krijg je vaak een uitzonderlijk dikke zool, tot wel 40 millimeter hoog bij de hiel, de maximale hoogte in competities.’ Ter vergelijking: gewone loopschoenen zijn meestal zo’n 25 à 35 millimeter hoog.
Marathontijden
Die eigenschappen maken hardlopen makkelijker. Laboratoriumtests hebben aangetoond dat recreatieve hardlopers minder zuurstof verbruiken en minder vermoeid raken tijdens het joggen in premium loopschoenen vergeleken met reguliere modellen. De verhoogde zolen stimuleren je om iets langere passen te nemen, waardoor je minder stappen zet per kilometer. Bovendien zorgt de veerkrachtige zool, die schokken absorbeert en vervolgens terugveert, voor minder belasting van de beenspieren. Doordat er minder energie nodig is om een normaal tempo aan te houden, kunnen lopers met ‘superschoenen’ meer kracht investeren in versnellingen.
Hightech loopschoenen zouden de marathontijd van profatleten met één tot vier minuten kunnen verkorten.
De resultaten spreken voor zich. Van de snelste vijftig marathontijden die ooit bij de mannen werden gelopen, dateren amper negen van vóór 2017. Bij de vrouwen zijn dat er zelfs maar drie. In de acht jaar sinds de introductie van de Nike Vaporfly zijn er meer dan drie keer zoveel mannenmarathons afgewerkt in minder dan 2 uur en 5 minuten dan in de acht jaar daarvoor. Vóór de introductie van superschoenen waren er maar 26 vrouwenmarathons onder de 2 uur en 20 minuten gelopen. In 2024 alleen al waren dat er 35. Experts schatten dat hightech loopschoenen de marathontijd van profatleten met één tot vier minuten kunnen verkorten.
De marathon van New York: ‘Als je First Avenue opdraait, is het net alsof je een discotheek binnenstapt’
Schoenen voor één race
Maar ook gewone hardlopers zien er de voordelen van in. In 2019 analyseerde de krant The New York Times de snelheidswinst door de Nike Vaporfly of Next %, de toonaangevende schoenen van dat moment. Met behulp van gegevens van Strava, de fitnessapp waarin sporters hun trainingsgegevens delen, ontdekten ze dat lopers met superschoenen races 4 à 5 procent sneller afwerkten dan lopers met gewone loopschoenen, zelfs na correctie voor niveau en training. De kans dat je er een persoonlijk record mee zou vestigen, bleek 73 procent.
Naarmate de kilometers oplopen, verliezen de meeste superschoenen snel grip en verslechtert het schuim in de zool, waardoor de vering afneemt.
Die resultaten hebben natuurlijk een prijs. Het topmodel van Adidas, de Pro Evo – gedragen door de Ethiopische Tigst Assefa bij haar toenmalige wereldrecord op de marathon in Berlijn in 2023 – kost 500 euro, en wordt in de markt gezet als een schoen voor slechts één race. Naarmate de kilometers oplopen, verliezen de meeste superschoenen snel grip en verslechtert het schuim in de zool, waardoor de kenmerkende vering afneemt.
In het spoor van Bashir Abdi: hoe almaar meer Belgen zich aan een marathon wagen
U hebt een belangrijke race in het vooruitzicht en budget om nieuwe schoenen te kopen? Jens Jakob Andersen geeft advies: ‘Superschoenen moeten eerst een beetje ingelopen worden. Ren er eerst 20 à 50 kilometer mee, om het risico op blaren te verminderen en de prestaties op de dag van de wedstrijd te verbeteren – sommige soorten schuim worden na enig gebruik net veerkrachtiger. Voor elke wedstrijd een nieuw paar kopen is een dure gewoonte, maar voor wie wanhopig op zoek is naar een persoonlijk record, kan het de investering waard zijn.’
