‘Zelfs Michelle Obama was ervan overtuigd dat haar succes niet haar eigen verdienste was’

Knack Focus-columnist Paul Baeten stelt vijf zomerweken lang een nieuwe stem voor. Deze week: Christelle Baseke Kaisala.

Ik denk dat ik een probleem heb. Al 36 jaar lang.

Mensen reageren niet altijd zoals verwacht in mijn bijzijn. Ze stellen absurde vragen over de manier waarop ik praat, over mijn kleren, zelfs over mijn kapsel. Eigenaardig.

Onlangs had ik het weer. Het ging om mijn afkomst: of ik werkelijk een échte Afrikaanse was. Want ik spreek geen Lingala, ben nooit in Congo geweest en mijn vrienden bestaan voornamelijk uit witte Vlamingen. Hoe kon ik Congo beschouwen als mijn moederland?

Het wereldwijde web bracht soelaas in mijn zoektocht naar antwoorden bij een identiteitscrisis. En wat bleek? Er was zowel goed als slecht nieuws.

Slecht nieuws: mijn probleem bleek een syndroom te zijn. Wat toch zeer ernstig klinkt. Maar er was een lichtpuntje: ik was niet de enige. Er waren andere lotgenoten, zoals het VICE-artikel me vertelde. Bij elke getuigenis die ik las, knikte ik instemmend en vinkte de denkbeeldige checklist af. Rokaya voelde zich te Marokkaans bij witte mensen en te wit bij Marokkaanse mensen. Anna vroeg zich af hoe ze haar Libanese roots kon claimen als ze geen Arabisch kon. Emma voelde zich een ‘bounty’ omdat ze de taal niet sprak en weinig contact had met haar Nigeriaanse familie. Ze bleken allemaal aan hetzelfde symptoom te lijden: het racial imposter syndrome.

Zelfs Michelle Obama was ervan overtuigd dat haar succes niet haar eigen verdienste was.

Dat gevoel van onzekerheid en twijfel dat je ervaart als je raciale of etnische identiteit niet overeenkomt met de perceptie die anderen hebben over die raciale of etnische identiteit. Bijgevolg: je voelt je een oplichter – of ‘imposter’ – omdat je deel probeert te zijn van een gemeenschap die jou niet volledig accepteert.

In mijn zoektocht kwam ik tot een andere ontdekking: voormalig first lady Michelle Obama voelde zich ook een oplichter. Net als Serena Williams, Viola Davis en Emma Watson was ze ervan overtuigd dat haar succes niet haar eigen verdienste was. De vrees om ontmaskerd te worden als bedrieger was continu aanwezig. Weliswaar niet vanwege hun behoren tot een bepaalde raciale groep, maar ook zij – succesvolle vrouwen – waren bang om door de mand te vallen.

Ik viel van de ene verbazing in de andere: vrouwen, mensen van kleur en personen uit lagere sociale klassen kunnen zich een imposter voelen naargelang van de setting waarin ze zich begeven. Pogend zich uit alle macht aan te passen. Om te bewijzen aan de wereld dat ze wel goed genoeg zijn en hun plaats verdienen. Tot mentale uitputting toe.

Ik denk dat we een probleem hebben. Al meer dan 36 jaar.