‘Zeewier zit boordevol vitaminen, maar heeft een imagoprobleem’

Door het hoge gehalte aan vitaminen en mineralen en is zeewier een ideale toevoeging aan plantaardige vleesvervangers, argumenteren Rochelle Embling en Laura Wilkinson, psychologen aan de Swansea University. Uit hun onderzoek blijkt dat de consument dat ook al weet, en  producenten vooral moeten inzetten op de smaak.

Door het hoge gehalte aan vitaminen en mineralen en is zeewier een ideale toevoeging aan plantaardige vleesvervangers, argumenteren Rochelle Embling en Laura Wilkinson, psychologen aan de Swansea University. Uit hun onderzoek blijkt dat de consument dat ook al weet, en  producenten vooral moeten inzetten op de smaak.

Eetbare zeewieren en algen – ook wel “zeegroenten” genoemd – zijn een groep waterplanten die in de oceaan voorkomen. Kelp, palmwier, wakame en caulerpa zijn allemaal soorten zeewier die worden gebruikt in gerechten.

Hoewel algen en zeewier vooral in de Aziatische keuken populair zijn, wordt het ook in het Westen steeds vaker toegevoegd in voedingsmiddelen en dranken. Het schoolvoorbeeld is sushi, waarbij zeewier wordt gebruikt als eetbare wrap voor vullingen op basis van groenten, vis en rijst.

Angst voor het nieuwe

Ons onderzoek toont aan dat consumenten in westerse landen minder bekend zijn met zeewier als ingrediënt. Dit is belangrijk omdat voedselneofobie (het vermijden van nieuwe voedingsmiddelen) consumenten ervan kan weerhouden nieuwe producten te proberen.

En met name voor zeewier is de eerste indruk misschien minder aantrekkelijk, als het wordt geassocieerd met de planten die op onze stranden aanspoelen. Veel deelnemers aan ons onderzoek denken bij  zeewier aan termen als “stinkend”, “zout” en “slijmerig”.

Toch hebben ook veel Europese landen eigenlijk een lange geschiedenis van de consumptie van zeewier. Zo is er “laverbread”, een hartige puree van zeewier, dat samen met andere zeevruchten wordt gegeten in de traditionele Welshe keuken. Een zoet alternatief is carrageenpudding een dessertgelei van carrageenzeewier (ook wel bekend als Iers mos).

Die traditionele consumptie van zeewier blijft tot nog toe een kleine niche. Met uitzondering van sushi blijft de consumptie van zeewier in de meeste westerse landen relatief laag.

In onze studie onderzochten we hoe consumenten zeewier en potentiële voedingsproducten met zeewier beoordelen wanneer ze eraan denken. Daaruit blijkt dat mensen afgeleide producten zoals zeewierburgers aantrekkelijker vinden.

Smaak en vertrouwdheid

Opvallend is dat de gezondheidsaspecten van zeewierproducten minder doorslaggevend zijn voor hun acceptatie, omdat de onderzoekspersonen er al van uitgaan dat zeewierproducten gezond en duurzaam zijn. Smaak en vertrouwdheid bleken de grootste invloed te hebben op hun bereidheid om voedsel op basis van zeewier te kopen.

Zeewier is een zeer veelzijdige en voedzame voedselbron die ons dieet ten goede kan komen. Zeewieren zijn vaak rijk aan vezels en vitamines en mineralen. En belangrijk: ze bevatten jodium en vitamine B12, nutriënten die in vegetarische en veganistische diëten soms kunnen ontbreken.

En zeewier kan worden toegevoegd aan een reeks producten voor de smaak en bijvoorbeeld om soepen te verdikken of de textuur van ijscrème te stabiliseren. Omdat zeewier een umami-smaak heeft, geven veel koks ook de voorkeur aan zeewier als een manier om de smaak in hun gerechten te versterken.

Klimaatvriendelijk

De milieu-impact van wat we eten is een belangrijk thema geworden. Naarmate steeds meer mensen hun consumptie van vlees en zuivel afbouwen, zien we een toename in de consumptie van plantaardige vleesvervangers zoals burgers, nuggets en worstjes, plantaardige melkvervangers en andere zuivelalternatieven zoals zuivelvrije yoghurt en kaas.

Het huidige aanbod vleesvervangers maakt vooral gebruik van soja en met andere plantaardige eiwitten zoals erwten, paddenstoelen en tarwe.

Zeewier en algen kunnen een waardevolle toevoeging aan die lijst vormen. Hoewel het eiwitgehalte verschilt van soort tot soort (vooral door het productieproces), kan eiwit tot een kwart van het drooggewicht vormen voor groene zeewieren en zelfs bijna de helft voor rode zeewieren.

Dit betekent dat zeewier kan worden gebruikt om de voedingswaarde van eiwitalternatieven aan te vullen. En: zeewieren zijn vaak natriumarm. 

Omdat het zoutgehalte van plantaardige vleesproducten soms hoger uitvalt, kunnen zeewieren dus als alternatieve smaakmaker gebruikt worden. Daardoor verbeteren zowel de gezondheid als de smaak. 

Zeewier heeft ook een groot potentieel voor duurzame landbouw. Vergeleken met andere plantaardige alternatieven groeit het zonder irrigatie of bemesting, en het concurreert niet met andere gewassen qua grondgebruik. 

Marketing

Uit ons onderzoek blijkt alvast dat meer op smaak gerichte taal op de verpakkingen (“heerlijk”, “warm”, “rijk”) en ideeën voor recepten (serveer zeewier als bijgerecht) een belangrijke marketingstrategie kunnen vormen om meer consumenten te overtuigen. 

Er zijn nog enkele barrières waarmee we rekening moeten houden. Net als andere plantaardige alternatieve voedingsmiddelen kan zeewier bijvoorbeeld duurder zijn en is de beschikbaarheid in de winkel beperkt. 

En omdat de voedingsstoffen in zeewier worden beïnvloed door het water waarin ze groeien, moet ook de voedselveiligheid goed gecontroleerd worden.

Maar alles in beschouwing genomen zijn er meer dan genoeg redenen waarom zeewier een fantastisch voedsel is voor de toekomst.

Deze opinie is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner The Conversation.