‘We moeten evolueren naar een geweldloze voetbalcultuur’

‘Willen we dat de rellen ophouden, dan moeten dus niet enkel werken aan het politieke taalgebruik dat in de media komt, maar ook aan een geweldloze voetbalcultuur die evengoed het ‘Belgenprobleem’ bij haar roots aanpakt’, schrijven Stefanie Dens, Artemis Kubala en Yasmina Fadli.

Dat Vlaams Belang na de rellen in Brussel over een ‘Marokkanenprobleem’ sprak, verbaast niet. Maar ook Vooruit zet zich nu openlijk af tegen ‘groepjes allochtonen’ en CD&V tegen ‘jongeren die onze cultuur niet delen’.

Met die koptekst in combinatie met een oorlogsbeeld van de Brusselse straten werd de polariserende toon gezet én versterkt na de winst van Marokko op België in de groepsfase van het WK 2022. In wat volgde aan beeld- en taalgebruik in de politiek én in de media doet onze diverse maatschappij geen recht. 

Een Belgenprobleem

Naar aanleiding van de rellen na de winst van Marokko tegen België op het WK verschenen er tal van stukken in de media. Van vluchtige uitlatingen tot fundamentelere zienswijzen over de maatschappij: politieke gangmakers schuwden fel taalgebruik niet. Bij het doorscrollen van de nieuws-apps, wat klassiek gebeurt op titels en kopteksten, rijst de vraag of we ons wel bewust zijn van hoe die politieke statements ons maatschappelijk beeld letterlijk inkleuren.

We spreken toch ook niet van ‘groepjes autochtonen’ of van een ‘Belgenprobleem’ als supporters van bekende Belgische voetbalclubs het stadion in brand steken? Het is verbazingwekkend dat we in tijden waarin meer dan één derde van de Belgen internationale roots heeft, groepen nog steeds viseren op basis van hun etnische achtergrond. Hoeveel generaties hebben we nog nodig voordat onze publieke en politieke taal de diverse samenstelling van onze hedendaagse maatschappij reflecteert en arespecteert?

(Lees verder onder het artikel.)

Bovendien valt het rellen-discours niet te koppelen aan louter etnische herkomst of een verschil in culturen. Kijk naar wat er gebeurt na een match tussen pakweg Antwerp, Anderlecht, Club Brugge of Beerschot en elke niet-voetbalkenner komt tot de conclusie dat rel trappen veelal een typisch onderdeel van hetvoetbal is. Die cultuur delen de jongeren wel degelijk ‘met ons’. Willen we dat de rellen ophouden, dan moeten dus niet enkel werken aan het politieke taalgebruik dat in de media komt, maar ook aan een geweldloze voetbalcultuur die evengoed het ‘Belgenprobleem’ bij haar roots aanpakt.

Naar een geweldloze voetbalcultuur

Het realiseren van die geweldloze voetbalcultuur start allicht op het meest laagdrempelige niveau. Spreek elkaar aan op zinloos geweld, allereerst binnen de directe sociale en stedelijke omgeving, waar vrienden, familie en ook de voetbalclub deel van uitmaken. En wel direct na de match. De indrukwekkende menselijke ketting van ouderen die een volgende confrontatie tussen jongeren en de politie kon vermijden is daar een sterk voorbeeld van. Het klopt dat er voor zware feiten de juridische weg is, maar een stadionverbod na de feiten, anonimiseert en individualiseert het gedrag ook voor een stuk. Met soms ook een gevoel van straffeloosheid, onoverwinnelijkheid en vindingrijkheid als uitkomst: het stadion kan immers via tal van achterpoortjes alsnog betreden worden.

Recent werd ook het actieplan ‘samen voor veilig voetbal’ gelanceerd, een samenwerking van de voetbalbond, de clubs, de FOD en de politie. Helaas zijn sanctionering en handhaving kernwoorden in het document, een evaluatie van de effectiviteit van dit gedeeld engagement dringt zich nu al op. Een sterke jeugd- en straatwerking zou minstens integraal deel moeten uitmaken van zo’n actieplan. Waar het juridisch kader achter de realiteit aanloopt, heeft sterk jeugd- en buurtwerk wél een transformatieve kracht..

De rol van de media

Er is veel misgelopen in de straten van Brussel en Antwerpen én in de manier waarop hierover bericht werd. Laat ons die blessuretijd gebruiken om te verbeteren. Want meer ‘ons’ en minder ‘wij-zij’ binnen de voetbalcultuur en de maatschappij zal enkel doel treffen als we elkaar aanspreken op (voetbal)geweld, de handen in elkaar slaan voor een integraal actieplan veilig voetbal, én sleutelen aan bewust taalgebruik in onze gedrukte en digitale media. Samen dus, op een sportieve manier, die een 12de man echt waardig is.

Stefanie Dens is ingenieur-architect en stedenbouwkundig ontwerper. Ze is lid van de Vrijdaggroep.

Artemis Kubala is jurist, network designer, innovatie-adept binnen Blenders en covoorzitter van LEVL: partner in inclusie voor Vlaanderen en Brussel.

Yasmina Fadli is business en sales strategist, growth architect, keynote speaker, en zetelt in de raad van bestuur van LEVL.