‘We kunnen niet verlangen dat boeren investeren in duurzaamheid als wij er niet voor willen betalen’

‘We willen verandering, meer nog, we kunnen niet zonder de nodige verduurzaming. De vraag is: hoe kunnen we met volle waardering en respect voor elkaar samen veranderen?’ schrijft Louis De Jaeger. ‘Als we vandaag niet in actie schieten gaat er een enorm kapitaal aan boeren en hun kennis verloren.’

Boeren kunnen niet zonder burgers die voedsel kopen. Burgers kunnen niet zonder boeren die hun voedsel produceren. We zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en de een kan niet bestaan zonder de andere. Het sociaal, economisch en klimatologisch klimaat verandert en de enige manier hoe we het op deze aarde kunnen volhouden is door de handen in elkaar te slaan en samen te veranderen.

De burger is naar de stad getrokken, het aantal grootschalige boeren blijft dalen en beide werelden geraken meer en meer vervreemd van elkaar. Talloze organisaties en mensen waaronder ikzelf doen al jaren hun best om beide werelden te verbinden op een harmonische manier. Als je op sociale media of in de kroeg de gesprekken volgt, of je je hierin mengt lijkt het wel alsof ons werk voor niets is geweest.

Alle begrip en medeleven voor boeren die met torenhoge schulden kampen en rekening moeten houden met duizend-en-een onlogische wetten. Ik snap dat landbouwers ontploffen bij iedere suggestie of kritiek. Ook versta ik dat burgers het liefst een landbouw zonder pesticiden willen. Maar elkaar uitschelden voor “achterlijke groenen” of “chemolandbouwer” helpt ons geen reet vooruit.

De burger wil dat biggetjes buiten kunnen spelen, maar koopt de laatste tijd meer huismerkproducten dan ooit. We kunnen niet verlangen dat boeren investeren in duurzaamheid als wij er niet voor willen betalen. We willen verandering, meer nog, we kunnen niet zonder de nodige verduurzaming. De vraag is: hoe kunnen we met volle waardering en respect voor elkaar samen veranderen?

Over heel Europa bezocht ik boeren en heb soms letterlijk meegehuild, door de erbarmelijke omstandigheden waarin de maatschappij hen heeft gedreven. Mijn grootouders waren ongelofelijke trots om boer te zijn. Vandaag de is de zelfwaarde van de boer gezakt naar een absoluut dieptepunt, samen met hun inkomsten en het gebrek aan respect dat ze krijgen. En dit van Spanje tot in Vlaanderen tot in Amerika. Een boer is nochtans even belangrijk als een dokter.

Boer Simon

Als we vandaag niet in actie schieten gaat er een enorm kapitaal aan boeren en hun kennis verloren. Een historische schuld én zware regels dreigen vele boeren de das om te doen. Hierdoor worden kleine familiale bedrijfjes inclusief de hele familie afgezet aan het containerpark en nemen de grote bedrijven het over. We leven uiteraard in een democratie en als dit is wat het volk wil, helaas pindakaas, het is niet de eerste keer dat het volk slechte keuzes maakt.

Boer Simon*, begin de 40, uit West-Vlaanderen, waarmee ik door het schrijven van m’n boek een goede band heb gekregen, heeft een klassiek varkensbedrijf van z’n ouders overgenomen. Het laatste decennium deed hij ongelofelijk veel moeite om de zwijntjes veel meer ruimte te geven én in te zetten op korte keten en kleinschaligheid. Ondanks zijn grote efforts zullen oneerlijke beslissingen van de regering én een schuld van een miljoen euro hem dwingen om zijn bedrijf te verkopen aan een grote speler of om de boeken dicht te doen.

Als wij als maatschappij dit laten gebeuren, is dit een slag in het gezicht van Simon, of gelijk welke andere klassieke boer die wil verduurzamen. Zij doen keihard hun best en moeten dit bekopen met een faillissement. Simon’s grote droom is om enkel nog rechtstreeks te verkopen aan de burger, kwaliteitsvlees te leveren en nog duurzamer te worden, maar hiermee zal hij nooit zijn schuld kunnen afbetalen. Tenzij we ingrijpen als maatschappij, en dat zijn wij.

* Uit respect voor de boer zijn privéleven werd z’n naam geanonimiseerd naar Simon. Meer info over de hele zaak vind je via deze link.