‘Waarom zouden partijen die de Vlaamse kiezer niet konden overtuigen wél een coalitie mogen vormen op federaal niveau wanneer ze daar geen democratisch mandaat voor hebben gekregen van de kiezers waaraan ze zich presenteerden?’, vraagt Jan Wostyn zich af.
De kerstdagen liggen intussen alweer achter ons en het nieuwe jaar dient zich aan. Wat 2024 precies voor ons in petto heeft, dat weten we niet, maar dat het een door en door politiek jaar wordt in Vlaanderen is nu al duidelijk.
Voor het eerst in vijf volle jaren trekken we met zijn allen terug naar de stembus. Nog steeds een heugelijk moment voor elke democratie. Elke burger van dit land, man of vrouw, ongeacht welk gender, welke huidskleur, welke leeftijd, welke geloofsovertuiging, mag (eigenlijk zelfs “moet”) naar de stembus. Elke burger heeft daarbij de kans om met zijn stem de politiek in een andere bedding te leggen voor de komende vijf of zes jaar. Daarbij horen zeker ook een paar wensen om van dat feest van de democratie een echt succes te maken! Een politieke nieuwjaarsbrief voor het jaar 2024.
Toegankelijke berichtgeving
Zo wens ik dat de burger zoveel mogelijk kennis kan nemen van alle verschillende politieke strekkingen waaruit zij kunnen kiezen. Dat vergt een inspanning van elke individuele burger, maar ook van onze media om het politieke aanbod tot bij de burgers te krijgen in al zijn geuren en kleuren. Toegankelijke berichtgeving ook, waarbij alle lijsten aan bod komen, ook de nieuwe lijsten waar burgers misschien nog niet eerder van gehoord hadden. Ik wens bij deze alvast dat in alle stemtesten en kieswijzers, alle keuze-opties worden opgenomen. Ook de lijsten die vandaag nog niet in onze parlementen vertegenwoordigd zijn. Zo niet is de democratie niet meer dan een verschraalde keuze tussen telkens weer dezelfde opties.
Inhoudelijke bekommernissen
Daarnaast wens ik ons allen ook een inhoudelijke kiesstrijd toe. Een kiesstrijd gebaseerd op feiten en niet op nepnieuws, gebaseerd op inhoudelijke bekommernissen en niet de personencultus van deze of gene. Wat politicus/a X of Y graag eet of drinkt, met wie hij/zij het bed deelt, waar hij/zij graag op vakantie gaat, het zal allemaal wel interessant wezen, maar als basis van een goed doordachte stem, is deze informatie uiteraard volstrekt ontoereikend.
Faire kiesstrijd
Ik wens ons allen ook een faire kiesstrijd toe, waarbij verbale slagen weliswaar onvermijdelijk zijn, maar toch altijd boven de gordel blijven. Verkiezingen zijn bij uitstek ook een moment waarbij wij als samenleving laten zien hoe we met elkaar omgaan wanneer de belangen groot zijn. Behouden we onze waardigheid in het heetst van de strijd en geven we die zo mee door aan de volgende generaties? Of ontaarden we in valse aanklachten, schuttingstaal en ad hominems, waarmee we de toon zetten voor een verruwing in onze gemeenschap in de komende jaren? Bij verkiezingen kunnen de emoties hoog oplaaien, maar laten we finaal toch maar de kalme rationaliteit zegevieren.
Uitslag respecteren
En tot slot wens ik ons allen ook een verkiezingsuitslag toe die gerespecteerd wordt. Voor de lokale en de Vlaamse verkiezingen is dat sowieso nooit een probleem. Niemand wordt burgemeester zonder een zetelmeerderheid in de gemeenteraad. Niemand wordt Vlaams minister-president zonder een zetelmeerderheid in het Vlaamse parlement. De gesprekken kunnen soms lang aanslepen en verrassende wendingen nemen, maar finaal kan niemand aan die zetelmeerderheid ontkomen. Ze is de finale garantie dat de wil van de Vlaamse bevolking wordt gehoord en gerespecteerd.
Op federaal niveau blijven we hier echter met een onmiskenbaar democratisch deficit zitten, althans vanuit Vlaams perspectief. Zo is het vandaag nog steeds mogelijk dat een federaal premier aantreedt zonder zetelmeerderheid onder de Vlaamse verkozenen in het federale parlement. Voor sommigen is dat geen probleem en juridisch is dat op geen enkele manier een vereiste. Dat klopt, maar de vraag stelt zich niettemin steeds luider of de ontvoogde Vlaamse gemeenschap dit nog langer kan aanvaarden binnen de Belgische constructie. Voor mij persoonlijk is het antwoord daarop in elk geval zonneklaar: neen.
De federale verkiezingen zijn in Vlaanderen eigenlijk gewoon Vlaamse verkiezingen met een andere naam. Het zijn exact dezelfde partijen die opkomen, in exact dezelfde kieskringen, met exact dezelfde debatten onder exact dezelfde voorzitters. Waarom zou de coalitie die voortkomt uit de Vlaamse verkiezingen dan wel een meerderheid vereisen maar de coalitie die voortkomt uit die andere Vlaamse verkiezingen, die we misleidend “federaal” noemen, geen meerderheid nodig hebben? Waarom zouden partijen die de Vlaamse kiezer niet konden overtuigen wél een coalitie mogen vormen op federaal niveau wanneer ze daar geen democratisch mandaat voor hebben gekregen van de kiezers waaraan ze zich presenteerden?
Het is duidelijk dat niet alle Vlaamse partijen vandaag reeds klaar zijn om die realiteit te onderkennen. De vier Vlaamse Vivaldisten regeerden federaal eigenlijk zonder mandaat van de kiezers die ze probeerden te overtuigen en menen te mogen vertegenwoordigen. Verwijzen naar het feit dat er in Wallonië en Brussel wél veel mensen stemden op hun ideologische tegenhangers is een argument dat niet langer overtuigt. Vanuit het standpunt van een volwassenen Vlaamse democratie is dat eenvoudigweg onaanvaardbaar. Hopelijk heeft vier jaar extra rijping van de geesten ertoe geleid dat in 2024 ook die realiteit bij hen zal doordringen.
Federaal Parlement
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier