‘Wat worden de taken van de nieuwste Europese instelling?’

Professor Herman Matthijs (UGent en VUB) staat stil bij het ontstaan van de ‘Europese Politieke Gemeenschap’, het recente initiatief van de Franse president Macron.

De studenten Europese instellingen krijgen een steeds omvangrijkere cursus. Nu is de ‘Europese Politieke Gemeenschap’ (EPG) ontstaan. Het idee komt van de Franse President Emmanuel Macron en de uitnodigingen werden verstuurd door de permanente raadsvoorzitter Charles Michel. Gezien de zeer nauwe banden tussen het Élysée en de MR, is dat politiek gezien niet verwonderlijk. En aangezien Tsjechië de raadsvoorzitter is in de tweede helft van het jaar 2022 werd het Praagse decor uitgekozen voor deze bijeenkomst. De EPG is een intergouvernementele bijeenkomst en daar houden vele landen meer van dan iets supranationaals. President Charles De Gaulle was er al een groots voorstander van, de achtste President van de Franse vijfde republiek grijpt terug naar dit concept.    

Uitnodigingen

Liefst 44 landen kregen een uitnodiging: de 27 EU-leden, de 4 EFTA-leden, heel de resterende Balkan, Turkije, Georgië, Oekraïne, Armenië en Azerbeidzjan die in oorlog zijn, en ook het Verenigd Koninkrijk (VK). In feite werd het Eurovisiesongfestival uitgenodigd, met uitzondering van Israël.

Ook de permanente voorzitter van de EU Raad en de Voorzitster van de EU Commissie mochten aanschuiven, dus zijn er 46 zitjes. Ook opvallend is dat alle Europese leden van de NAVO aan tafel zaten, met het VK met de grootste defensiebegroting. Maar de ministaten: Monaco, Andorra, San Marino en Vaticaan stad werden niet weerhouden. Liechtenstein, als EFTA-land, dan weeral wel.

In het perscommuniqué van Voorzitter Michel staat er ook vermeld dat Kosovo nog een probleem vormt met zijn verklaring tot onafhankelijkheid. Blijkbaar is dat een poging om geen ruzie te krijgen met het pro-Russisch gezinde Servië.  De interpretatie van de oostelijke Europese grenzen zijn heel breed geïnterpreteerd: Oekraïne, Turkije, Armenië, Azerbeidzjan en zelfs Georgië. Sommige van die landen hebben allerminst goede banden met elkaar, maar een aantal hebben gasvoorraden, en alles werd samengeroepen tegen Rusland en Belarus. Desalniettemin heeft Israël ook veel gas, is het een parlementaire democratie en bezit het een zeer efficiënt leger…

De 27 EU- en de 4 EFTA-lidstaten vormen reeds de grote interne markt via de Europese Economische Ruimte (EER). Maar wat met de andere landen? Gaat deze EPG de wachtkamer worden voor een mogelijkse toetreding tot de EU? In ieder geval zal dat niet echt populair zijn bij de inwoners van de westelijke oorspronkelijke oprichters. Vandaag betalen de 14 EU-lidstaten van de vorige eeuw nog steeds 89 procent van de EU-begroting. De 13 nieuwkomers van de deze eeuw zijn maar goed voor 11 procent. De bijkomende landen in deze EPG zijn zeker ook degenen die rekenen op de miljarden steun vanuit Brussel. Want heel de uitbreiding naar het oosten en het zuiden kost veel geld en dat zal zo blijven. Maar eerst de groep samen houden tegen Poetin.

Taak

Volgens de permanente EU-raadsvoorzitter is het de taak van de EPG om de politieke dialoog en samenwerking te bevorderen alsook de veiligheid en de stabiliteit te bevorderen op het Europese continent. Op deze Praagse eerste top van de EPG heeft men het uiteraard gehad over de Rusland-Oekraïne oorlog. Men is allemaal openlijk tegen, maar vele van deze landen (bijvoorbeeld Turkije, Servië…) doen niet mee aan de sancties tegenover Minsk en Moskou.  

Een tweede agendapunt is het energieprobleem. Maar daarover werd er geen akkoord bereikt. Binnen de EU zijn 15 leden voor een plafond op de gasprijs en 12 tegen. Die verdeeldheid zet zich verder in de EPG-groep. De economie, de bedrijven en de burgers binnen de EU gaan verder gebukt onder de besluiteloosheid van de Unie en zijn de dramatische slachtoffers van het energie-wanbeleid van de Europese Commissie. Dat plafond installeren lost niets op, pak het Europees geïnstalleerd prijsmechanisme van de elektriciteit eens aan. Dat laatste systeem slaat haaks op een vrijemarktstelsel en  is regelrecht gekopieerd uit een handboek marxistische economie. De objectieve waarnemer kan alleen maar vaststellen dat de EU-liberalisering van de energiemarkt volledig mislukt is. Dus overheden, neem het zelf terug in handen.

Slot

We hebben er nu dus een instelling bij, naast de EU, de EFTA, de EER, de OVSE te Wenen voor de veiligheid, de NAVO voor het militaire, de EBWO te Londen voor de steun aan de oude Sovjet-leden en ga zo maar door. De toekomst zal moeten uitwijzen wat deze EPG meer of beter kan doen dan de rest van de opgesomde instellingen.

Toch heeft President Macron iets binnengehaald: de Britten zitten terug aan de tafel en die zijn op minst nodig voor de militaire verdediging van het oude continent. Bovendien zijn de hoogdagen voorbij van een grootse samenwerking tussen Berlijn en Parijs, waardoor Parijs terug kijkt naar zijn historische partner in kwade tijden: het Verenigd Koninkrijk. Ondanks alle kritiek en boosheid op de Britse regering, blijft Londen een belangrijk financieel centrum. De afgelopen weken keek meer dan de helft van de wereldbewoners naar de koninklijke uitvaart te Londen en hebben alle genodigden zich daarvoor in alle spoed naar de Britse hoofdstad gehaast.

Langere levensduur

Deze EPG krijgt direct een langere levensduur, want men gaat om de zes maanden vergaderen. Volgend jaar is het al vastgelegd in Moldavië, dan in Spanje, om dan naar het Verenigd Koninkrijk te reizen. Daardoor krijgt deze intergouvernementele instelling een permanent karakter. Bij deze eerste gelegenheid heeft de permanente EU-raadsvoorzitter het secretariaat waargenomen. Maar wat gaat daar in de toekomst mee gebeuren? Wordt het een roulerend secretariaat per zitting zoals bij de groep van zeven?

Voor de studenten is het duidelijk. Daar wordt de Europese Politieke Gemeenschap een bijkomend hoofdstuk in de relevante cursussen.