‘Voer een algemene koopkrachtbijdrage in op overwinsten van bedrijven’

‘Het zou onaanvaardbaar zijn dat werkende mensen koopkracht zouden verliezen, terwijl er bedrijven zijn die historisch hoge winstmarges rapporteren’, schrijft Joris Vandenbroucke, Kamerlid van Vooruit. Daarom pleiten hij en zijn partij voor een veralgemeende overwinstbelasting. 

We moeten eerlijk durven zijn, ons land zit nog een lange periode in zwaar weer. De economische fall out van de oorlog in Oekraïne hakt stevig in de portemonnee van gezinnen en bedrijven. Maar doemdenken is niet aan orde, we doorstonden al eerder zware stormen. Telkens op dezelfde manier: door solidariteit. Door ervoor te zorgen dat niemand achterblijft, door de inspanningen in zware tijden eerlijk te verdelen. Kijk maar naar de coronacrisis. Wie inspanningen leverde voor de gezondheid van ons allen, kreeg de nodige ondersteuning. Van de kapperszaak die moest sluiten tot elke werknemer die ongewild tijdelijk werkloos werd.

Al kreeg onze economie klappen door de gezondheidscrisis en vandaag door de oorlog in Oekraïne, er zijn – gelukkig maar – bedrijven en sectoren die goed boeren. Vorige week nog publiceerde de Nationale Bank van België nieuwe cijfers waaruit blijkt dat de bruto-winstmarges tijdens het eerste kwartaal van 2022 historisch hoog waren. Niet alleen stegen die nog ten opzichte van vorig jaar, maar de bedrijfswinsten stegen terwijl ze in onze buurlanden daalden. Dat laatste feit zet trouwens grote vraagtekens bij het riedeltje dat door de automatische indexering onze handicap ten opzichte van het buitenland groter wordt.

Er zijn bedrijven die ondanks, of zelfs dankzij, de oorlog in Oekraïne uitzonderlijk goed presteren. Met winsten die hoger zijn dan ooit. Dat kunnen we niet negeren wanneer we zoeken naar maatregelen om de impact van de crisis te temperen voor de gezinnen en bedrijven die in moeilijkheden geraken. Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, deed alvast een duidelijke voorzet : ‘De buffers om de prijzenschok op te vangen zitten bij de bedrijven’ (Knack, 6 april 2022). Het is inderdaad logisch dat wie de vruchten plukt van een crisis bijspringt voor wie zware klappen krijgt. Voor de gezinnen die hun facturen niet betaald krijgen, voor de bedrijven die hun business aan flarden geschoten zien door Poetin. 

Onze energiewaakhond, de CREG, heeft al bevestigd dat er overwinsten zijn in de energiesector. Zij passeren langs de kassa terwijl energie onbetaalbaar dreigt te worden voor velen. Volgens minister Van Peteghem is het juridisch onmogelijk om die overwinsten in de energiesector af te romen. Het valt volgens de minister moeilijk te beargumenteren dat je één sector viseert. Daarom wil Vooruit naar het bredere plaatje kijken. Want niet alleen in de energiesector wordt geprofiteerd van de crisiscontext.

Laten we een algemene koopkrachtbijdrage invoeren die aan de sterkste schouders, de bedrijven met het meeste draagkracht, een kleine extra inspanning vraagt. Vooruit heeft daarvoor een voorstel waarbij we kijken naar de verhouding tussen de gemaakte winst en het kapitaal geïnvesteerd werd om die winst te halen. Wanneer dat rendement de drempel van 8 procent overschrijdt vragen we een bijdrage op de winst boven die drempel. Dat is ruim het dubbele van het gemiddeld rendement bij de grote bedrijven in ons land.

Als we enkel dat stuk aan 35 procent belasten, in plaats van de gebruikelijke 25 procent, kan dat tot een miljard euro opleveren. Een miljard dat we kunnen inzetten om de facturen voor de mensen en kmo’s betaalbaar te houden. 10 procent extra bijdrage, enkel op het overwinstgedeelte, is bijzonder redelijk als je weet dat bedrijven tot enkele jaren geleden 34 procent belasting betaalden op de volledige winst. Dit is een kleine inspanning voor wie uitzonderlijk hoge winsten maakt. Een kleine inspanning die wel het verschil kan maken voor wie het hoofd niet boven water kan houden.

Het zou onaanvaardbaar zijn dat werkende mensen koopkracht zouden verliezen, terwijl er bedrijven zijn die historisch hoge winstmarges rapporteren. 

Een algemene koopkrachtbijdrage, gefinancierd met een afroming van uitzonderlijk hoge winsten, kan ruimte maken voor extra ondersteuningsmaatregelen en tegelijkertijd het probleem oplossen dat een overwinstbijdrage specifiek voor de energiesector juridisch wankel is. Op die manier verleggen we een deel van de oorlogsfactuur naar zij die de grootste buffers hebben om de koopkrachtdaling op te vangen. Zo kunnen we de koopkracht, de welvaart, en de mogelijkheid van iedereen om in basisbehoeften te voorzien, beschermen.