‘Polyamorie en het huwelijk: gelijkwaardige relatievormen?’

‘Wie het huwelijk onttroont door het ergens in een menu van maakbare relaties te plaatsen, banaliseert het ook’, schrijft Thomas Wouters van de christelijk geïnspireerde denktank Logia. Hij reageert op de resultaten van de grote seksenquëte en hoe de respondenten zeggen te staan tegenover polyamorie.

Volgens de grote seksenquête van Knack maakt ruim 65% van de respondenten geen bezwaar tegen polyamorie, terwijl een minderheid van 3% zelf een polyamoureuze relatie heeft. De vraag die bij mij opkomt is: zien de respondenten deze positieve houding tegenover niet-monogame relaties als een sociaal wenselijk antwoord? Of zou de meerderheid van de respondenten werkelijk graag in een maatschappij leven waar de monogame relatie niet langer de norm is? Wat mij betreft, is dat laatste geen vooruitgang. Onze tijd, die gekenmerkt wordt door vele vragen en onzekerheid over relaties, biedt juist de mogelijkheid om het huwelijk te herontdekken.

Op het eerste gezicht klinkt de openheid voor polyamorie misschien aanlokkelijk: een taboe dat sneuvelt, meer vrijheid voor iedereen. Bovendien wordt niemand verplicht tot het tegelijk onderhouden van meerdere relaties. Werkelijke vrijheid betekent echter altijd keuzes maken en beperkingen aanvaarden.

De mens floreert juist onder beperkingen en structuur die hij vrijelijk kan omarmen. Hij schakelt zich ergens in, schrijft zich in in een lange geschiedenis van een diepmenselijk instituut, zoals het huwelijk er een is. Wat een plezier of zelfs opluchting om niet de hele tijd te hoeven piekeren over alternatieve situaties. Wat als ik iemand anders leer kennen? Wat als mijn vrouw verliefd wordt op een ander? Op een stevig fundament kan er gebouwd worden. Als alles onzeker blijft, geraak je niet vooruit. De aantrekkelijkheid van het huwelijk ligt dan ook net in de gegevenheid van de ‘spelregels’. Je bedenkt ze niet zelf. Het gaat om een beproefd recept.

(Lees hieronder verder.)

Ook in een polyamoureuze relatie moeten trouwens keuzes gemaakt worden. Een oneindig aantal partners behoort immers niet tot de mogelijkheden. Waarom zouden we ons dan precies beperken tot één partner? Wel, omdat een mens zich maar ten volle kan geven aan één persoon. De liefde is veeleisend. De intieme liefdesband tussen twee personen laat zich niet zomaar kopiëren. Ik zou niet tegen meerdere personen kunnen zeggen: “Jij bent alles voor mij.”

Er ligt ook een zekere verwarring in het naast elkaar plaatsen van verschillende relatievormen. De nadruk ligt dan op het maken van de keuze; alsof de kous daarmee af is, alsof dat het einde van het verhaal is. Het mooie aan het huwelijk is dan dat het eerder een startpunt is van een avontuur. De waarde ligt niet zozeer in de keuze van relatievorm, maar in het commitment. Het huwelijk is een radicale keuze om je levenslang aan een ander toe te vertrouwen. Dat biedt duidelijkheid en een groot perspectief. Je maakt je echtgenoot of echtgenote tot de eerste prioriteit in je leven. Vanuit een katholiek perspectief komt daar de openheid op nieuw leven bij. Dat is een formidabel levensproject, waar je je kan aan overgeven. Het huwelijk biedt dus richting en betekenis, waar zovelen vandaag naar lijken te snakken.

Wie het huwelijk onttroont door het ergens in een menu van maakbare relaties te plaatsen, banaliseert het ook. Het huwelijk verliest dan een deel van zijn betekenisgevende en richtinggevende eigenschappen. In plaats van te focussen op de keuze van deze of gene relatievorm, kunnen we volgens mij beter het belang benadrukken van de partnerkeuze en van het groeiproces dat het huwelijk is. Kies voor iemand die een serieus engagement wilt aangaan. Kies voor iemand die zijn leven voor jou wil geven.

In plaats van de relatie te willen aanpassen aan je tijdelijke voorkeuren, is het volgens mij edelmoediger en heldhaftiger om jezelf te laten transformeren door elkaar. Het huwelijk is echt in staat om de mens naar een hoger niveau te tillen. Want als de wil er is (langs de twee kanten!) om offers te brengen en elkaar op de eerste plaats te stellen, groeien we en worden we tot een betere versie van onszelf. Voor mijn huwelijk was ik bijvoorbeeld een stuk minder gemotiveerd om vroeg op te staan, of stelde ik onaangename taakjes met gemak uit. Door het besef van de grootsheid van het gezinsproject en van de steun van mijn wederhelft kan ik mezelf overwinnen waar dat vroeger veel moeilijker geweest zou zijn.

Conclusie: het huwelijk geeft richting en betekenis omdat het iets is wat ons overstijgt. Je kan jezelf enkel optrekken aan wat gegeven is, aan wat buiten jezelf bestaat. Het is veel moeilijker betekenis te ontlenen aan een waardensysteem dat je zelf ineen hebt geknutseld.

Thomas Wouters is gehuwd en vader van vier kinderen. Hij is econoom en lid van de christelijk geïnspireerde denktank Logia.