‘Ook patiënten voelen dat verplegers soms niet meer weten waar hun hoofd staat’

‘De zorg schreeuwt al jaren een noodkreet uit en wat gebeurt er? Simpelweg niets! We gaan er niet komen met enkel campagnes, radiospots en affiches’, schrijft student Robbe Van Leemput als reactie op het dalende aantal inschrijvingen in de opleidingen verpleegkunde.

Vorig academiejaar leken de inschrijvingscijfers voor de opleiding verpleegkunde hoopgevend te zijn. Ook in de media leek het schrijnende tekort in de zorg even vergeten te zijn. Er was een stijging zichtbaar van (maar) 7,2% in het aantal inschrijvingen, maar daarmee was het probleem in de ziekenhuizen en woonzorgcentra niet opgelost.

Integendeel zien we nu, want met de verminderde aandacht en erkenning van de zorgverleners nu we de coronacrisis stilletjes achterwege laten, zien we dat de inschrijvingscijfers voor de bachelor Verpleegkunde opnieuw overal een knauw krijgen.

En eerlijk? Het verbaast mij niet meer dat cijfers afnemen, zolang er geen maatregelen worden genomen in het werkveld. Als je als 18-jarige de keuze hebt tussen een job die goed verdient met mooie 9 to 5-uren en je moet er maar drie jaar voor studeren, en een vierjarige bacheloropleiding voor een job in de zorg, waar er een schrijnend tekort is en je in de sector ziet dat het zowel psychologisch als mentaal loodzwaar is, dan is de keuze voor veel studiekiezers heel snel gemaakt. En dan kan je nog zoveel affiches gaan rondhangen, je kan niet op tegen de realiteit.

Iedereen weet al jaren dat er een gigantisch probleem is, iedereen. Dat net onder andere die sector onze maatschappij draaiende hield tijdens de coronacrisis, zorgde dan ook logischerwijs voor erkenning respect en zelfs dagelijks applaus en spandoeken in de straten. Die erkenning is er vast nog, maar ze kwam helaas enkel uit de straten, want we merken dat er op beleidsniveau nog altijd veel zaken zijn die niet opgelost geraken. Ondanks de publieke steun, ondanks het duidelijke maatschappelijke draagvlak om de zorgsector beter te ondersteunen. En nu het applaus gaan liggen is, haalt het algemene gevoel dat een job in de zorg alles behalve evident is, weer de bovenhand op het enthousiasme van een jaar geleden. En daalt meteen ook de animo bij jongeren om voor een job in de zorg te gaan.

Is de oplossing simpel? Vast niet. Maar de zorg schreeuwt al jaren een noodkreet uit en wat gebeurt er? Simpelweg niets! We gaan er niet komen met enkel campagnes, radiospots en affiches. Er moeten dringend structurele en praktische oplossingen komen, want we kunnen zo echt niet verder blijven gaan. Ziekenhuizen lopen leeg, afdelingen zitten vaak aan hun maximale beddencapaciteit en sommige diensten moeten zelfs sluiten wegens personeelstekort.

Afgelopen zomer heb ik opnieuw vakantiewerk mogen doen op oncologie in Vitaz. En elke keer opnieuw blijft het mij verwonderen hoe sterk de verpleegkundigen daar wel niet zijn! Ik kom maar een maand helpen, maar zij werken daar non-stop door om de dienst draaiende te houden en patiënten de best mogelijke zorg te geven. Hoe ze zich elke dag opnieuw blijven inzetten voor de patiënten, daar heb ik ontzettend veel bewondering voor.

En jammer genoeg voelen de patiënten ook dat wij het immens druk hebben en dat we soms niet weten waar ons hoofd staat. En de ene heeft daar al wat meer begrip voor dan de andere en probeert daar rekening mee te houden. Maar dat zou eigenlijk niet mogen. Een patiënt zou geen schrik mogen hebben om te bellen, omdat ze de verpleging dan misschien zouden kunnen storen of van hun ander werk houden. Zo werkt het niet, maar toch zie ik het voor me gebeuren! En dan denk ik vaak in mezelf: “Waar zijn we in hemelsnaam mee bezig”.

Ook ik was voorzichtig positief toen er vorig jaar werd gesproken van een stijging bij de inschrijvingen. Maar dan maak ik me meteen de bedenking: hoeveel studenten zullen er door dat eerste jaar geraken en ook effectief afstuderen als verpleegkundige, na die vier intensieve, stressvolle jaren.

De opleiding bachelor Verpleegkunde wordt heel vaak onderschat. Mensen zien vaak maar een heel beperkt deel van wat onze job inhoudt. Elke dag opnieuw zijn we met mensenlevens bezig en een kleine onoplettendheid kan fataal zijn. Veel mensen vergeten dat! Het gaat veel verder dan patiënten en bewoners helpen bij de ochtendzorg. Elke dag, elk uur, elke minuut moeten we onze aandacht erbij hebben en dat is zeker niet gemakkelijk. Daar mag meer tegenover staan dan een applaus en een spandoek.

Begrijp me zeker niet verkeerd, ik ben tot op de dag van vandaag nog altijd zo ontzettend blij dat ik voor deze opleiding heb gekozen, maar het water staat bij veel mensen aan de lippen. Zeker bij de verpleegkundigen, maar zelfs al bij mijn medestudenten die tijdens hun stages en studentenjobs zien hoe hun toekomst er mogelijk uit zal zien. En da’s iets wat de hele samenleving ziet en wat de perceptie over een job in zorg helaas steeds negatiever maakt. Een neerwaartse spiraal, waar we uit moeten geraken.

Volgende week begin ik aan een nieuwe stageperiode in het ziekenhuis. Ik hou al lichtjes mijn hart vast voor wat ik daar ga zien, alsook wat het najaar met zich mee zal brengen mochten de coronacijfers terug stevig opwakkeren en de ziekenhuizen opnieuw extra covid-bedden moeten openen. Maar ondertussen blijf ik iedereen die het horen wil zeggen dat een keuze voor een job in de zorg, nooit de verkeerde keuze kan zijn. Mensen die het nodig hebben helpen is geweldig en het geeft me gelukkig nog voldoende energie om de minpunten erbij te nemen. En ik blijf hopen dat tegen dat die energie wat op begint te geraken, de kentering ingezet is, het beleid het licht heeft gezien en mijn geliefde sector de erkenning en middelen krijgt om niet meer op dat eigen interne vuurtje te rekening als energiegever.