‘Italiaanse extreemrechtse Meloni sust het bezorgde Europa, maar wat is haar echte agenda?’

Voor God, vaderland en familie: in Italië wordt de extreemrechtse Giorgia Meloni straks wellicht premier.

Veel twijfel is er niet meer: Italië krijgt na de parlementsverkiezingen zondag zijn eerste vrouwelijke eerste minister. Honderd jaar na de mars op Rome die Benito Mussolini aan de macht bracht, zou Giorgia Meloni ook de eerste, zogenaamd post-fascistische premier zijn sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Zelf haalt ze bij die omschrijving de schouders op: het verleden is het verleden. Dat neemt niet weg dat haar partij, Fratelli d’Italia, wortels heeft in de Movimento Sociale Italiano (MSI), die in 1946 door aanhangers van de Duce werd opgericht. Ze zette zelf ook haar eerste passen in de politiek in de jeugdbeweging van die MSI.

Meloni vormt voor deze verkiezingen een rechts blok met de Lega van Matteo Salvini en Forza Italia van Silvio Berlusconi. Peilingen leren dat ze samen ruim 40 procent van de stemmen behalen en een ruime meerderheid verwerven in het parlement. Van de drie scoort Fratelli d’Italia veruit het beste: de partij van Meloni zou met 25 procent de grootste van het land worden. Dat de partij het zo goed doet – ze bleef in 2018 nog op zo’n 5 procent steken – heeft ze wellicht te danken aan het feit dat Meloni er als enige voor koos om niet in de eenheidsregering van Mario Draghi te stappen. Die coalitie rond de voormalige baas van de Europese Centrale Bank kwam voor de zomer onverwachts ten val. Alle oppositie- en proteststemmen vallen haar op die manier in de schoot.

Meloni heeft haar discours in deze campagne stevig aangepast. Aan de ene kant moet ze er haar traditionele achterban van overtuigen dat ze niet is veranderd. Dat doet ze met soms felle uithalen naar migranten, homorechten en het internationale grootkapitaal, zoals recent op een meeting van de Spaanse extreemrechtse partij Vox. Aan de andere kant zoekt ze een weg dichter bij de Europese mainstream. Anders dan haar coalitiegenoot Matteo Salvini staat ze helemaal achter het Oekraïnebeleid van de NAVO en het Europese sanctiebeleid tegen Rusland. Haar toon is tegenwoordig ook veel minder sceptisch voor de Europese Unie. Mensen zoals Viktor Orbán en Marine Le Pen, met wie ze tot voor kort optrok, worden nu voorzichtig op een afstand gehouden.

Meloni haalt fel uit naar migranten en homorechten.

Het Europese establishment dat Italië miljarden uit de herstelfondsen moet toeschuiven, kijkt behoedzaam toe. Is Meloni een wolf in schaapsvacht? Ze beschuldigde er Europa niet zo lang geleden nog van mee te helpen aan de zogenaamde omvolking. Volgens die extreemrechtse complottheorie wordt de autochtone Europese bevolking bewust door moslimmigranten vervangen. Ze zit ook in een ongemakkelijk verbond met Salvini. De winst van haar Fratelli d’Italia gaat helemaal ten koste van zijn Lega, en dat steekt natuurlijk. Ze verschilt trouwens niet alleen over Oekraïne met Salvini van mening. Maar haar grootste zorg wordt wellicht toch dat ze gewoon de ervaring van iemand zoals Mario Draghi mist om de problemen aan te pakken waarmee ze straks moet afrekenen.