‘Investeren in kinderopvang en langdurige zorg is een investering in gendergelijkheid’

‘Toegankelijke, betaalbare kwaliteitszorg is een goede investering voor de hele  maatschappij’, schrijven eurocommissarissen Dubravka Šuica, Nicolas Schmiten Helena Dalli bij de presentatie van de Europese strategie voor de zorg.

Enkele dagen voor de toespraak van de voorzitter van de Commissie over de Staat van de Unie, brengen wij een belangrijke belofte uit de toespraak van vorig jaar in herinnering: “een Europese zorgstrategie omdat elke man en elke vrouw recht heeft op de best mogelijke zorg en een optimale balans tussen werk en privéleven”. Allemaal zullen we tijdens ons leven op een bepaald ogenblik zorg moeten geven of moeten krijgen. Naar schatting heeft een op de drie Europeanen zorgtaken en werken meer dan 9,1 miljoen mensen, meestal vrouwen, in de zorgsector.

Wij willen in de Europese Unie een samenleving creëren waarin wij allemaal, ongeacht onze leeftijd of lichamelijke vermogens, dezelfde kansen hebben om onze levensdoelen na te streven. Daarom willen wij meer erkenning proberen te krijgen voor de waarde van zowel professionele als mantelzorg, en we willen garanderen dat iedereen toegang heeft tot zorg van hoge kwaliteit.

Dankzij toegankelijke, betaalbare kwaliteitszorg krijgen vrouwen een betere toegang tot de arbeidsmarkt en kunnen zij makkelijker in het arbeidsproces blijven en hun gewenste loopbaan volgen. Momenteel zijn in de EU ongeveer 7,7 miljoen vrouwen — in vergelijking met 450.000 mannen — niet aan het werk als gevolg van mantelzorgtaken. Zowel vrouwen als mannen moeten een echte keuze kunnen maken bij het combineren van persoonlijke en beroepsmatige verplichtingen. Daarom is investeren in kinderopvang en langdurige zorg een investering in gendergelijkheid.

In alle levensfasen hebben we nood aan kwaliteitszorg. Wanneer kinderen deelnemen aan voor- en vroegschoolse educatie en opvang, wordt daardoor hun ontwikkeling gestimuleerd en vermindert het risico op sociale uitsluiting. Zo krijgen zij een eerlijke start in het leven. Met meer aangepaste zorgvormen zal de last voor gezinnen met kinderen met een beperking worden verminderd. De helft van deze kinderen wordt momenteel namelijk uitsluitend door hun ouders verzorgd.

In het kader van de op 7 september gepresenteerde nieuwe Europese zorgstrategie stelt de Europese Commissie voor om de Barcelona-doelstellingen voor kinderopvang te herzien, zodat ten minste 50 % van de kinderen jonger dan drie jaar deelneemt aan voor- en vroegschoolse educatie en opvang, wat hoger is dan de huidige doelstelling van 33 %. In België bedraagt het inschrijvingspercentage een heel degelijke 56 %. Er is de afgelopen 20 jaar vooruitgang geboekt op EU-niveau, maar de verschillen tussen de lidstaten zijn enorm: het inschrijvingspercentage varieert tussen de 6 % en 66 %. Onze bedoeling is om met deze nieuwe ambitieuze maar toch realistische doelstellingen in alle lidstaten en regio’s echte vooruitgang te boeken.

In onze Europese zorgstrategie doen wij ook concrete aanbevelingen voor verbeteringen in de langdurige zorg. Als gevolg van de COVID-19-pandemie is heel duidelijk geworden dat er behoefte is aan een veerkrachtiger zorgstelsel.

Aangezien Europa een aanzienlijke demografische transitie doormaakt, die ook wordt gekenmerkt door een vergrijzende populatie, wordt verwacht dat het aantal mensen dat mogelijk langdurige zorg nodig zal hebben, zal toenemen van 30 miljoen in 2019 tot 40 miljoen in 2050. Er zijn ongeveer 52 miljoen Europeanen die langdurige mantelzorg aan familie of vrienden verlenen.

Ouderen en personen met een beperking kunnen dankzij betaalbare langdurige zorg van hoge kwaliteit langer zelfstandig blijven, hun autonomie bewaren en een waardig bestaan leiden. Daarom wordt met de persoonsgerichte aanpak van de strategie beoogd een gamma aan diensten te bieden dat is afgestemd op de behoeften van de mensen. Wij willen dat de lidstaten de beschikbaarheid en verscheidenheid vergroten van professionele diensten voor langdurige zorg, zoals thuiszorg, gemeenschapsgerichte zorg en intramurale zorg. Diensten voor langdurige zorg die goed in de gezondheidszorg zijn geïntegreerd, kunnen helpen om de lasten voor ziekenhuizen en andere zorginstellingen te verminderen.

De zorgsector kampt met dramatische personeelstekorten. Wij moeten dan ook de oorzaak van dit probleem aanpakken door de arbeidsomstandigheden, de lonen en opleidingen te verbeteren. In de EU werken op dit moment meer dan 9,1 miljoen mensen — waarvan 90 % vrouwen — in de zorgsector. Zelfs nu is het huidige dekkingsniveau van de langdurige zorg niet altijd adequaat, maar om dat niveau te kunnen handhaven, moeten er tegen 2050 ten minste 1,6 miljoen werknemers tot deze sector toetreden.

Om een eerlijke samenleving tot stand te brengen waarin iedereen gelijkwaardig is, moeten wij de sprong wagen en onze burgers de juiste mogelijkheden bieden. De mensen moeten hun werk- en gezinstaken met elkaar in evenwicht kunnen brengen. Ieder kind moet toegang krijgen tot goede kinderopvang. Alle ouderen en alle personen met een beperking moeten de juiste steun en kwaliteitszorg krijgen. Alle zorgwerkers moeten in hun beroep worden gewaardeerd.

Laten we ervoor kiezen alle mensen een kwaliteitsvolle toekomst te bieden. Investeren in de zorg levert veel winst op. Het is de hoogste tijd om voor de zorg te zorgen.

Dubravka Šuica, vicevoorzitter belast met democratie en demografie

Nicolas Schmit, Europees commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten

Helena Dalli, Europees commissaris voor Gelijkheid