‘Ik heb weken geen Frans en wetenschappen gehad. Een hoger loon voor leerkrachten zal dat niet oplossen’

‘Ik steeds meer geneigd om het beroep van een leerkracht niet als één van de zwaarste jobs, maar wel tot dé zwaarste job in onze maatschappij te bestempelen’, schrijft laatstejaarsstudent Thibo Temmerman, die zelf het afgelopen jaar al weken lessen moest missen.

Er wordt gezegd dat men volop bezig is met het zoeken naar oplossingen voor het lerarentekort en dat men zo snel mogelijk met tegemoetkomingen zal komen om dit nijpende tekort te verkleinen maar waarom duurt alles dan zo lang en komen er maar geen doeltreffende oplossingen uit de bus? Zelf heb ik in het eerste semester vier weken geen Franse les gekregen, in het tweede semester was de leerkracht natuurwetenschappen wekenlang afwezig.

En zo gaat het op steeds meer scholen. Overal in Vlaanderen zitten studiezalen volgeladen met leerlingen omdat er geen vervangers op de arbeidsmarkt te vinden zijn. Leerkrachten behoren stilaan tot een uitstervend ras. De nood is extreem hoog maar de ondernomen actie bedroevend laag!

Als zoon van een leerkracht Duits-Engels in de derde graad secundair onderwijs en als laatstejaarsstudent economie-moderne talen  in het secundair onderwijs op diezelfde school ben ik steeds meer geneigd om het beroep van een leerkracht niet als één van de zwaarste jobs, maar wel tot dé zwaarste job in onze maatschappij te bestempelen.

Veel mensen zijn van mening: “Och, een leerkracht, wat moeten zij maar doen?” en “Zijn vier maanden vakantie dan nog niet genoeg?”

Ten eerste zien mensen niet wat er achter de schermen bij leerkrachten gebeurt. De talloze vergaderingen, stapels verbeterwerk, uren voorbereidend werk, terugkerende onderwijshervormingen en de verplichte bijkomende taken worden al snel vergeten. Eerlijk gezegd begrijp ik maar al te goed dat jonge mensen en schoolverlaters niet meer kiezen voor een job in het onderwijs. De voortdurende afkeurende blikken als je het woord leerkracht ook maar durft uit te spreken, de steeds toenemende planlast, de overload aan mails van ouders als hun zoon/dochter weer eens iets mispeuterd heeft en ze de schuld op het onderwijzend personeel willen steken, de terugkerende kritiek op die luieriken in de media… Dat zorgt ervoor dat mensen niet meer voor de job van leerkracht kiezen.

Vervolgens de kritiek op de vele vakantieperiodes. U als niet leerkracht, kiest u niet uw vakantiedagen zelf? Heeft u zin in een verlengd weekend, dan vraagt u dat extra dagje vakantie toch gewoon aan? Dat is een mogelijkheid die leerkrachten niet hebben. Leerkrachten moeten steeds in het hoogseizoen op vakantie. In dat hoogseizoen pieken de prijzen van vliegtuigtickets, hotels, campingplekken… Het inkomen van een leerkracht wordt door al deze factoren sterk naar beneden gehaald. Heeft u er al eens bij stilgestaan dat leerkrachten deze vakanties ook nodig hebben om achterstallig verbeterwerk bij te benen en dat zij wat rest van deze “vrije tijd” nodig hebben om te recupereren en de batterijen terug op te laden?

Ten slotte zijn er ook nog de motivatie en houding van de leerlingen. Wanneer rond 8.00 uur de stroom studenten de schoolpoort binnenwandelt, ziet u ze allen blijgezind en welbemind lachen, praten en soms zelfs dansen met vrienden en vriendinnen. Wanneer ze diezelfde dag, een halfuur later, de klas binnenkomen, duurt het niet lang alvorens de eerste hoofden op de schoolbanken neerdalen. Ze zijn uitgeput na een vermoeiend weekend, dat volgepropt was met talrijke activiteiten en moeten uitrusten op school. Het aantal aandachtige en meewerkende leerlingen is beperkt. Die afwezigheid van frisse en montere leerlingen werkt niet bepaald motiverend.

Wanneer u geconfronteerd wordt met het percentage leerlingen dat spontaan “goeiemorgen” terugzegt wanneer de leerkracht vol goede moed het verwelkomende woord uitspreekt, zal u terecht versteld staan. Leerkrachten worden vaak genegeerd door leerlingen. Hetzelfde fenomeen herhaalt zich wanneer de leerkracht een vraag stelt en deze beantwoord wil zien door de leerling. Oogcontact maken lijkt voor leerlingen op dat moment dodelijk. Een mens zou voor minder een andere job kiezen, niet?

Het beroep van  leerkracht is voor vele jongeren totaal niet aantrekkelijk en een respectvolle houding tegenover het onderwijzend personeel moet steeds vaker afgedwongen worden. Een leraar moet ook steeds vaker zijn eigen handelen verantwoorden tegenover ouders. Een droomjob is het al lang niet meer… 

Begrijp me niet verkeerd. Er zijn nog motiverende en respectvolle momenten voor de leerkrachten. Er zijn nog leerlingen en ouders die begrijpen wat het leven van een leerkracht inhoudt en die daar dan ook sympathie voor kunnen opbrengen. Ze bestaan nog maar vormen helaas de grote minderheid. En er zijn gelukkig ook de vele leerkrachten die er dagdagelijks voor blijven gaan en het beste uit zichzelf naar boven halen omdat ze er in blijven geloven dat ze goed zijn in hun job en hun doel kunnen bereiken bij de jongeren. Petje af voor deze doorzetters!

Hoe kunnen we dat probleem nu oplossen? Een stijging van het loon alleen zal niet voldoende zijn. Er is een ontzettende nood aan respect voor het lerarenambt. We moeten er voor zorgen dat leerkrachten de motivatie blijven vinden om voor de klas te staan en voor de job van leerkracht te kiezen. We moeten ervoor zorgen dat meer mensen uit het bedrijfsleven de overstap naar het onderwijs willen maken. Daar heb je dan het probleem van de anciënniteit. Werkervaring opgedaan in de bedrijfswereld verdwijnt plots als je beslist de overstap naar het onderwijs te maken. Dat werkt allesbehalve motiverend…  

Kortom, een loonsverhoging is een oplossing die zijn doel mist. We moeten ervoor zorgen dat het lerarenberoep opnieuw aantrekkelijk gemaakt wordt. Jongeren moeten opnieuw gemotiveerd raken om de stap naar het onderwijs te zetten. Een opwaardering van dit knelpuntberoep dringt zich op. Er zullen vele stappen ondernomen moeten worden om dit schrijnende tekort op te lossen. Met geen woorden maar daden zal dit eeuwenoude beroep hopelijk spoedig in eer hersteld worden en zal de instroom van beginnende leerkrachten hopelijk groter worden dan de uitstroom.

Thibo Temmerman is 17 jaar. Hij zit in het zesde jaar Economie-Moderne Talen in het Sint-Lodewijkscollege in Lokeren. Hij is lid van CD&V.