‘Identiteit is een verhaal van positieve opbouw en van interactie, niet van suprematie’

‘Identiteit bevordert het samenleven wanneer respect, interesse in de ander en het zoeken naar raakvlakken het pad effent voor de lange weg naar integratie van zowel generaties als van nieuwkomers’, schrijft Johan Velghe van Vlinks naar aanleiding van de Vlaamse feestdag op 11 juli.

Sinds 1973, volgend jaar een halve eeuw geleden, is 11 juli de officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap. Geen ‘betaalde’ feestdag, net zo min als die van Wallonië, de Duitstalige Gemeenschap, noch die van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De federale regering bepaalde dat we maximaal van tien betaalde feestdagen per jaar mogen genieten en die korf steekt vol.

Samen met de feestdag zijn vlag en hymne symbolen van Vlaamse identiteit. Waar feestdag, vlag en hymne algemeen goed zijn in het openbaar leven, blijft de vraag of de beleving van Vlaamse identiteit in vergelijking met 49 jaar geleden versterkt of daarentegen verzwakt is? ‘Met z’n allen tegen elkaar’ is immers de rode draad in de voorbije halve eeuw.

Geen stad, dorp of wijk of de feestenelfdaagse uit zich dezer dagen met optredens, straatetentjes, wandeltochten,… Helemaal niks mis mee. Feesten brengt stads-, dorps- en wijkgenoten samen, net zoals het veroveren van de gele Tourtrui door Yves Lampaert of Wout Van Aert. Niet meer, niet minder, maar vooral van zeer tijdelijke aard. Daarmee houdt de viering van de officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap op. Identiteitsbeleving reikt niet verder dan ‘Vlaanderen zingt’ op die ene dag in juli.

Vlaanderen vult zijn feestdag niet beter in dan die andere dag, 21 juli, ingevuld wordt door een excursiedagje naar zee. Die eeuwige riedel ‘Wat we zelf doen, doen we beter’ is ook hier fictie. We stellen ons tevreden met het fluks ledigen van dat glas ‘Vlaamsche Leeuw’ meer. Voor de niet-’die-hards’ mag het ook een ‘Duvel’ zijn.

De 11 juli-boodschap van vzw Aan de IJzer, beheerder van het Memoriaal van de Vlaamse ontvoogding en vrede, tevens organisator van de IJzerbedevaart – eerstvolgende editie op zondag 4 september aan de IJzertoren in Diksmuide – stelt voor dat de invulling van 11 juli ietsje meer mag zijn. ‘Het stimulerend debat dat niet onbreken mag. Het in de kijker stellen van onze gemeenschappelijke taal, het Nederlands. Een blik werpen op het Vlaanderen van morgen en overmorgen. Een inspiratiedag over communicatie met alle bevolkingslagen en -groepen. Dé gelegenheid voor Vlaamse regering en parlement om een boodschap van vertrouwen, vrijheid en menselijkheid mee te geven, zonder te vergeten er in de 364 overige dagen van het jaar ook naar te handelen.’

Identiteitsbeleving, zeg maar samenhorigheid stimuleren, biedt een stevige structuur voor verdere zelfkennis, zelfontplooiing en beslist ook voor relativeringsvermogen. ‘Jezelf een vraag stellen/daarmee begint verzet/en dan die vraag aan een ander stellen’, dichtte de deze week overleden Remco Campert. Die vraag aan jezelf stellen, maakt het verschil tussen identiteit en het door uiterst- en radicaal rechts voorgehouden identitair verhaal dat Vlaanderen een omvolkingscomplot opdringt. Identiteit is een verhaal van positieve opbouw en van interactie, niet van suprematie. Identiteit bevordert het samenleven wanneer respect, interesse in de ander en het zoeken naar raakvlakken het pad effent voor de lange weg naar integratie van zowel generaties als van nieuwkomers.

De invulling die Vlinks geeft aan identiteit en de beleving ervan in het dagelijks leven verbindt. Het is een uitnodiging om de rijkdom die Vlaanderen biedt te consumeren en de inbreng van alle inwoners – alle Vlamingen dus, autochtoon of nieuwkomer en gastverblijvers zoals onder meer vluchtelingen uit Oekraïne en elders – als waardevol te ervaren.

Vlaanderens rijkdom uit zich in erfgoed, het brede cultuurpalet en verenigingsleven, kansenbiedend onderwijs, wetenschappelijke kennis, zorg voor elkaar, werk- en woongelegenheid, bescherming van de burger, waarden en normen geschraagd door wetgeving. Leven we in de ideale wereld? Neen. Er zijn uitwassen en op nog te veel terreinen (armoedebestrijding, sociale huisvesting,…) dient een snellere inhaalbeweging gemaakt te worden.

11 juli is een opportuniteit om meer en beter te doen dan het gewemel van ‘onderweg van vroeger naar nergens’ of het ‘met z’n allen tegen elkaar’ wanneer begrippen vallen als Vlaamsgezind en Vlaamse identiteit.

Johan Velghe is woordvoerder van Vlinks.