‘Het is stuitend hoe doof en blind koepels en politiek blijven voor de verzuchtingen van wie lesgeeft’

‘Ik heb vernieuwingen zien komen en opnieuw zien gaan. Met steevast hetzelfde frustrerende resultaat: het omgekeerde van wat goedbedoeld beoogd werd’, schrijft leerkracht Pieter Van den Bossche, die al twintig jaar lesgeeft.

Het onderwijs was de afgelopen dagen weer volop in het nieuws. De resultaten van een grootschalig onderzoek naar de wiskundige competenties van leerlingen in het zesde leerjaar, waren in één woord onthutsend. Scholen schrappen proefwerken omdat leerlingen onvoldoende lessen gekregen hebben om geëvalueerd te worden. Directeurs beloven bergen goud om de schaarse figuren die nog willen lesgeven in deze vreemde tijden naar hun leraarskamer te lokken. Met als klap op de vuurpijl een ongeziene demarche van de grootste onderwijskoepels.

In een zeldzaam ogenblik van verbroedering schreven beide topmannen van het GO! en het katholiek onderwijs een open brief waarin ze de huidige minister van onderwijs duchtig de mantel uitvegen. Voorstellen die de minister een tijdje terug de wereld in stuurde om het lerarentekort aan te pakken noemen ze onvoldoende en ondoordacht. Een spreekwoordelijk doekje voor het bloeden. Gevolgd door enkele concrete voorstellen waarvan masters in het lager onderwijs en het afschaffen van de prestatienoemer de opvallendste zijn.

Zucht. Ondergetekende geeft ondertussen haast twintig jaar les in het secundair onderwijs. Toch wel enkele ministers en secretarissen-generaal versleten. Vernieuwingen zien komen en opnieuw zien gaan. Met steevast hetzelfde frustrerende resultaat: het omgekeerde van wat goedbedoeld beoogd werd. Wie wil weten wat er best gedaan kan worden aan het lerarentekort en aan de vrije val van ons onderwijs in internationale rankings, hoeft nochtans niet ver te zoeken. Klop gewoon even aan bij een leraarskamer in de buurt. Daar loopt een hoop volk rond dat met chirurgische precisie een analyse kan maken van wat afgelopen decennium fout gelopen is. Gevolgd door een hele hoop constructieve en haalbare voorstellen om daar iets aan te doen.

Administratieve planlast verminderen is daar ongetwijfeld eentje van. Waanzinnig hoeveel tijd leraars verspillen met het bewijzen dat zij begaan zijn met hun leerlingen. Pure kafkaiaanse onzin dat scholen weken voor een aangekondigde doorlichting koortsachtig ganse lokalen volstouwen met stapels papier. Even onzinnig als contraproductief is de rol die koepels spelen in het ‘vertalen’ van het wettelijk kader naar de werkvloer. Eindtermen en leerplandoelen: hetzelfde maar toch anders. Bindend maar toch vrijblijvend. Een rommelig boeltje, als gevolg van een teveel aan structuren. Afschaffen dus, die koepels. Met de vrijgekomen middelen kunnen heel wat leraars aangeworven en beter betaald worden.

Onze ooit zo geroemde lerarenopleidingen zijn in hetzelfde bedje ziek. Tegen beter weten in hameren zij bij leraars-in-spe nog steeds op schriftelijke voorbereidingen waar de bijbel bleek bij afsteekt. Gevolg is dat mensen met een hart voor de job en een broertje-dood aan zinloos paperassenwerk, ooit peper en zout in een leerkrachtenkorps, niet meer aan de bak komen. Doodzonde.

Het is dan ook stuitend hoe doof en blind koepels en politiek blijven voor de verzuchtingen van wie lesgeeft. Misschien een gevolg van onderling inwisselbare politici en koepels die geleid worden door wereldvreemde academici? Oprecht benieuwd of Lieven Boeve ooit met balorige leerlingen en veeleisende doorlichtingen te maken kreeg. Net zoals het hobbelige studentenparcours van Ben Weyts (N-VA) niet echt een garantie vormt voor een degelijke invulling van de functie die hij momenteel bekleedt. Het lerarentekort, om maar iets te zeggen, zag elke zichzelf respecterende beleidsmaker jaren geleden al aankomen. Tijd genoeg gehad om daarop in te spelen, maar politiek staat in Vlaanderen al te vaak beleid in de weg.

Ondertussen zwoegen leerkrachten te lande zwijgend verder. Proefwerken worden opgesteld, leerlingen klaargestoomd voor volgend jaar. Competenties afgetoetst, praktische vaardigheden gecheckt. Met als enige rode draad de waardering van hun leerlingen. Het mooiste compliment voor wie lesgeeft is namelijk niet dat op papier alles in orde was. Wel dat er veel geleerd is. In alle betekenissen van dat mooie woord.