‘Extremisten zijn de beste bondgenoten van klimaatontkenners’

‘Het wordt tijd dat we criminele acties “in naam van het klimaat” niet langer tolereren’, vindt Vlaams parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD).

Twee milieuactivisten van “Just Stop Oil” gooiden in Londen tomatensoep over een schilderij van Vincent van Gogh. Het schilderij was gelukkig beschermd door glas. In ons land verstoorden activisten tot vervelens toe sportwedstrijden en bestormen ze onder het mom van “klimaatrechtvaardigheid” bedrijven.

Het wordt tijd dat we dit soort acties bestempelen tot wat ze zijn: criminaliteit. Het heeft niets meer met klimaat te maken. Sterker nog: het brengt de strijd tegen klimaatopwarming enkel nog immense schade toe.

“Code Rood” is een organisatie van tientallen Belgische organisaties langs linkerzijde, gaande van Greenpeace, Extinction Rebellion tot “Jeunes Anti-capitalistes”. Onder de liefkozende term “burgerlijke ongehoorzaamheid” organiseren ze trainingskampen. Daar leggen ze uit hoe je kritieke energie infrastructuur bestormt, bedrijven saboteert en moet omgaan met wat zij benoemen als “agressie van politie”. Knack-journalist Bert Bultinck omschrijft dit soort acties van Just Stop Oil en Code Rood als “moedig” en meent zelfs dat Code Rood “het morele gelijk aan hun kant heeft”. 

Dat is klinkklare onzin. Stel je het volgende voor: een coalitie van rechtse extremistische organisaties strijdt tegen migratie. Onder het mom van “burgerlijke ongehoorzaamheid” plotten ze acties om asielcentra te bestormen en tomatensoep over moslima’s te gieten. Zou dat volgens de opiniemaker ook van “moed” en “moreel gelijk” getuigen? Uiteraard is dat een gradatie erger dan verf over een beschermd schilderij gooien. Maar ook deze actievoerders zouden de absolute noodzaak van hun daden argumenteren voor een beter samenleving. Overtuigd van hun eigen morele superioriteit.

Laat dat laatste net het probleem zijn. ‘Burgerlijke ongehoorzaamheid’ zoals deze klimaatactivisten het opvatten vertrekt niet vanuit een representatief samenlevingsgevoel of strijd voor gelijke rechten. Integendeel: het gaat juist uit van een extreem moreel superieur denken. Het gevoel dat “wij alleen gelijk hebben” en de rest van de samenleving fout is. Perfect te vergelijken met wat pakweg corona-wappies voelen. De dictatuur van de minderheid is dat. Tot wat dat leiden kan, zien we elke dag in alle foute regimes ter wereld. 

Lees bijvoorbeeld wat zowel Just Stop Oil en Code Rood zeggen: “Onze stemmen werden niet gehoord en verandering blijft achterwege. Laten we samen de volgende stap zetten, de tijd dringt!”. Lees: gooi democratie overboord. Daarbij gaat het voor hen niet meer over klimaat. Eerder over een amalgaam van antikapitalistische sentimenten. Trekt die denkwijze verder door en de enige uitkomst is geweld. 

Elk verdord regime, van de nazi’s over Pinochet tot Poetin, voorzien zich van dezelfde morele rechtvaardiging. Geen wonder dat dezelfde “burgerlijke ongehoorzaamheid” in de jaren zestig van de twintigste eeuw leidde tot een wereldwijde bloei van extremisme en terrorisme. We mogen dat nooit opnieuw aanvaarden. 

Dat klimaatactivisten zich daarbij spiegelen aan de Rosa Parks van deze wereld of Iraanse protesten kan niet meer van de soeppot gerukt zijn. In die laatste gevallen weigeren mensen wetten te negeren die immorele verplichtingen vereisen, zoals Lode Cossaer terecht stelt. Het gaat over individuele vrijheden. Extremistische klimaatorganisaties zijn er net op uit die in te perken, by all means necessary. Dat heeft niets met legitieme vormen van burgelijke actie te maken.

Onderweg breken ze daarmee elk draagvlak voor klimaatverandering af bij 99,9% van de bevolking. Extremisten zijn daarmee de beste bondgenoten van klimaatontkenners.

We moeten daarom dit soort acties herleiden tot wat ze zijn: vandalisme en criminaliteit, die nergens toe bijdragen. Het is jammer dat zelfs invloedrijke organisaties als Greenpeace het toneel van de representatieve en deliberatieve democratie verlaten hebben en enkel nog een vreemdsoortig ideologische agenda willen doordrukken, inclusief een reëel risico op uitspattingen van geweld. Met klimaat heeft dit nog evenveel te maken als een pot tomatensoep op een Van Gogh.