‘De verhalen die ik op dit moment massaal hoor, ken ik alleen uit mijn kindertijd in armoede’

‘Er liggen veel sleutels voor oplossingen bij Vlaams beleid om mensen te helpen’, schrijft Vlaams parlementslid Celia Groothedde (Groen) naar aanleiding van de huidige inflatie en de nieuwe armoedecijfers.

Deze week verschenen er meer dan 100 artikels over de passage van Sihame El Kaouakibi in het Vlaams parlement. Video’s werden geanalyseerd, boodschappen uiteengevlooid. Maar op diezelfde dag werd in datzelfde Vlaams parlement een urenlang gedebatteerd over armoede en de huidige inflatiecrisis. Een onderwerp dat mensen veel meer in de greep houdt dan een videoboodschap van een parlementslid.

Het debat viel gepast: twee dagen na de Internationale dag tegen Armoede. Het had vooral alle potentieel om meer dan een jaarlijks weerkerend ritueel te zijn. De bijgepunte EU-cijfers over armoede waren immers net gevallen. Die waren quasi volledig onder de radar gepasseerd, maar waren opmerkelijk en hielden misschien een oplossing in. En dat is nodig, want de bevolking is bang.

De verhalen die ik op dit moment massaal hoor, ken ik alleen uit mijn kindertijd in armoede. Er wordt openlijk en angstig over facturen gepraat. Een alleenstaande ouder in mijn omgeving zoekt naar een flexijob zdoor een rekening. Een moeder moest 50 euro meer betalen bij de crèche, kan dat niet betalen, maar kan ook niet zonder crèche. Gezinnen met spaargeld maken het op aan nutsfacturen en wie al in armoede leeft, is radeloos. De middenklasse voelt massaal de vieze smaak van armoede in de mond, en dat wens je niemand toe.

(Lees verder onder het artikel)

Maar die nieuwe armoedecijfers geven een begin van oplossing voor dit koortsachtig probleem. Armoedecijfers landen altijd 2 jaar na het jaar in kwestie. De “nieuwe” cijfers gaan dus over 2020, het jaar van COVID. Er was toen massaal – ook door mij – voor een sociaal bloedbad gevreesd. Maar dat was door de vele maatregelen tijdens covid, vooral de tijdelijke werkloosheid, vermeden! Het armoedecijfer was in 2020 gedaald.

Dat is des te opmerkelijker omdat armoede altijd als fataliteit wordt gezien. Ook in het debat deze week werd elke vis verzopen: “elke minister moet aan armoedebestrijding doen”, “veel factoren”, “complex probleem op veel niveaus”, en aan het eind van de dag nam geen enkele Vlaamse minister de ontzettend nodige extra acties.

Het armoedecijfer, dat is volgens hen een onvermijdelijke maatschappelijke kost. Maar het wordt wel betaald in verloren mensenlevens! De cijfers van 2020 bewezen dus dat overheidsmaatregelen armoedecijfers echt konden beïnvloeden, en dat armoede vooral een gebrek aan geld is. Politiek en beleid maken echt uit.

Het is dus heel duidelijk dat er nù meteen actie nodig is op Vlaams niveau, en ingrijpend ook. Er liggen veel sleutels voor oplossingen bij Vlaams beleid om mensen te helpen: woonbeleid, sociale woningbouw, huren, energie, maar ook werk, kinderopvang, kinderbijslag en onderwijs. Experts waarschuwen dat de armoedecijfers voor 2021 en vooral 2022 er heel anders kunnen uitzien, en wijzen op signalen: aangroeiende rijen bij voedselbanken, de OCMW’s en armoede-organisaties die overspoeld worden. Deze golf dreigt hoger te reiken dan COVID.

Intussen blijft het stil bij de Vlaamse regering. Is het verlamming of onwil? In ieder geval is dit wat ze moet doen. Eén: nu meteen moeten de belangrijkste Vlaamse ministers samenzitten en intens gefocust samen op armoedebestrijding werken. Twee: tegen de dringendste noden moeten zij tot maatregelen besluiten, zoals gezonde maaltijden op school, gratis voor de kwetsbaarsten, uithuiszettingen verbieden zoals tijdens covid, incassobureaus verbieden op school, de wachttijd voor een huurpremie inkorten van 4 tot 2 jaar.

Ten tweede, maatregelen op lange termijn nu plannen en meteen inzetten. Er is massaal betaalbare renovatie van huurwoningen nodig, zodat huurders hun geld niet door de ramen zien wegvliegen. Bouw van sociale woningen voor de 180 000 wachtende gezinnen. Een maximumfactuur in het secundair onderwijs. Een breed toegankelijke en werkbare kinderopvang. Ten derde moet de Vlaamse regering eindelijk de scenario’s durven doorrekenen die experts al zo lang vragen. Een sociale hervorming van het groeipakket: wat brengt dat op in armoedebestrijding? Gratis kinderopvang voor de laagste inkomens, wat winnen we daarmee?

Armoedebeleid is vaak het kleine broertje in een regering. Voor de Vlaamse regering moet een robuust armoedebeleid nu dé prioriteit zijn. Gezinnen moeten al de tweede wereldcrisis door in één legislatuur. Om hen bestand te maken tegen de volgende crisis, moeten nu alle zeilen bijgezet.