‘De tegenhanger van vrede is niet oorlog. Het is angst’

‘We denken vaak dat het tegenovergestelde van vrede oorlog is. Maar dat klopt niet. Vrede en oorlog zijn uitersten aan de oppervlakte. Wat daaronder ligt, dieper en sluwer, is iets anders. Wat écht tegenover vrede staat, is angst’, schrijft Knack-columnist Khalid Benhaddou.

Wat écht tegenover vrede staat, is angst. Niet de angst van de soldaat aan het front, maar een oervorm van angst – die van het bestaan zelf. De angst dat je er morgen misschien niet meer bent. Dat je geen dak hebt, geen eten, geen zekerheid. Het is een angst die we delen met dieren. Een kat die honger heeft, krimpt samen. Maar zodra ze eet, ontspant ze. Ze leeft in het nu. De dreiging verdwijnt met het vullen van haar maag.

De mens niet. De mens blijft angstig, zelfs met een volle koelkast, een vast contract en een goed pensioenplan. Want de mens denkt vooruit. Hij vreest voor het verlies van wat hij heeft, voor tekorten die zich misschien ooit aandienen. Dus hamstert hij. Grondstoffen, kennis, vastgoed, macht. Niet omdat hij hebzuchtig is, maar omdat hij diep vanbinnen bang is. Bang om te verdwijnen, om er niet toe te doen, om overbodig te worden in een wereld die steeds sneller draait.

En waar vroeger het individu zelf zijn angsten probeerde te bezweren, doet nu de staat dat in zijn plaats. Wat het individu niet kan opeisen, eist de natie. En dus ontstaan er oorlogen. Niet om ideologie, maar om toegang. Tot olie, tot water, tot strategische routes. Want zolang we geloven dat voortbestaan gegarandeerd kan worden door bezit, zullen we blijven grijpen.

Maar er is ook een ander soort angst. Een zachtere, stillere. Niet biologisch, maar metafysisch. De angst voor het leven zónder betekenis. Voor een bestaan dat draait om overleven, maar niet om leven. Die angst, hoe onaangenaam ook, is nodig. Ze remt. Ze stelt vragen. Ze kan ons weer mens maken.

Want wie alleen luistert naar de angst om te verdwijnen, begint te vernietigen. Maar wie leert leven met de vraag waarom we hier zijn, zoekt misschien eindelijk vrede. Niet als afwezigheid van geweld, maar als aanwezigheid van iets groters dan bezit.

https://www.knack.be/nieuws/belgie/maatschappij/dictatuur-van-de-emotie/