‘De meeste goede doelen deugen: voor een ethische fondsenwerving is openheid cruciaal’

‘Door de media-aandacht aan negatieve uitzonderingen lijkt het bijna alsof we alle goede doelen moeten wantrouwen. Terwijl net het tegendeel waar is’, schrijft Ann-Sophie Bouckaert (HOGent) naar aanleiding van de geldstromen van Damiaanactie. Zij is gespecialiseerd in de fundraising van ngo’s.

Dat Damiaanactie de aantijgingen van Knack zal voelen in het vertrouwen van hun eigen donateurs, staat buiten kijf. En jammer genoeg is het niet het enige goede doel waar de voorbije maanden mogelijke schandalen aan het licht komen. Maar laten we hopen dat dit niet doorweegt op de volledige sector. Want goede doelen zijn broodnodig en zonder de financiële steun van hun donateurs kunnen ze niet voortbestaan. En daar wordt uiteindelijk heel onze maatschappij de dupe van.

Door de media-aandacht aan negatieve uitzonderingen lijkt het bijna alsof we alle goede doelen moeten wantrouwen. Terwijl net het tegendeel waar is. In navolging van De Meeste Mensen Deugen, het succesvolle boek van Rutger Bregman. geloven wij er sterk in dat ook de meeste goede doelen deugen. In onze ervaring met heel wat goede doelen zien we vooral organisaties en mensen die keihard werken voor maatschappelijke impact. Die zich met hart en ziel inzetten om een verschil te maken. Maar zaken die goed gaan, hoor je nu eenmaal minder in de media. En dat kan dat op termijn een vertekend beeld geven bij de publieke opinie, wat nefast is voor een sector die het al niet makkelijk heeft.

Structurele relatie

Het vertrouwen in goede doelen zit in Vlaanderen momenteel gelukkig nog relatief goed. Onderzoek van HOGENT toont aan dat de Vlaamse gever een vertrouwen heeft in goede doelen, zeker in doelen die ze al steunen. Die laatste krijgen een 7,5 op 10 als het over vertrouwen gaat, tegenover een 6,1 op 10 voor doelen in het algemeen. Daarbij komt dat mensen met een hoger vertrouwen geneigd zijn organisaties periodiek te steunen en dus een structurele relatie aangaan. Organisaties hebben er dus alle belang bij om erover te waken dat ze te vertrouwen zijn.

De meeste goede doelen weten dat en werken er actief aan. Vele zijn bijvoorbeeld transparant over waar hun middelen naartoe gaan. Een goede zaak, want 73% van de Vlaamse gevers wil duidelijk weten waaraan hun geld besteed wordt. Al moet de donateur er dan wel van kunnen uitgaan dat de cijfers niet vertroebeld worden door allerlei boekhoudkundige constructies. Hier ligt volgens ons ook een taak voor de overheid om te werken aan een transparant boekhoudsysteem waar het voor goede doelen ook duidelijk is welke kosten bij welke post hoort. Op die manier kan fraude tot een minimum beperkt worden. Het is aan de overheid goede doelen hierin te ondersteunen.

(Lees verder onder het artikel.)

In de tussentijd kunnen goede doelen dit opvangen door concreet aan te geven wat je met een gift doet. Een donateur weet dan wat er achter de cijfers zit. En dat mag gerust ook over investeringen gaan. Veel organisaties lijken nogal wat schroom te hebben over het geld dat ze uitgeven, maar fondsenwerving is niet gratis. En als een organisatie concreet kan aantonen hoe ze dankzij hun investeringen uiteindelijk negentig dak- en thuislozen helpen in plaats van negen, dan vinden Vlaamse gevers dat positief. Zolang het maar open en duidelijk gecommuniceerd wordt. Van de Vlaamse gevers verwacht 88% dat goede doelen concreet aangeven wat er met hun gift gebeurd is.

Fouten delen

Voor een ethische fondsenwerving is openheid cruciaal. Vlaamse gevers willen authenticiteit. En een organisatie waar alles altijd goed gaat, is nu eenmaal niet realistisch. Organisaties opereren in dezelfde wereld als andere bedrijven. Ze werken met mensen en mensen maken fouten. Maar een donateur heeft recht op eerlijke informatie. 77% van de Vlaamse gevers vindt het belangrijk voor hun vertrouwen dat ook fouten gedeeld worden. Een dergelijke open houding heeft alleen maar een positief effect. Het toont donateurs dat je professioneel werkt door fouten te herkennen, erkennen en bij te sturen.

Het maakt ook dat er geen schandalen aan het licht gebracht moeten worden, want donateurs zijn altijd op de hoogte. Als er dus een crisismanager nodig is, geef aan waarom je vindt dat die nodig is, welke investering dat vraagt en ook welk effect je ervan verwacht.
Dat houdt je bestaande donateurs aan boord en het schept vertrouwen bij de buitenwereld. De Vlaamse gever verwacht en verdient dat goede doelen ethisch en verantwoord met hun donaties omgaan en dat voldoende concreet kunnen aantonen. Voor het overgrote deel van de goede doelen is dat geen enkel probleem. Want de meeste goede doelen deugen. Laten we dat vooral niet vergeten.

Ann-Sophie Bouckaert is wetenschappelijk medewerker aan de HOGent. Ze is gespecialiseerd in fondsenwerving van non-profitorganisaties.