Bert Bultinck
‘De gruwel van Netanyahu is een godsgeschenk voor Tom Van Grieken’
Zou dit het begin van het einde van de oorlog zijn? Het Israëlische leger trekt zowat al zijn troepen terug uit Zuid-Gaza, zo raakte afgelopen weekend bekend. Dat is een belangrijke militaire ingreep. Gaza stond ooit bekend als ‘de grootste openluchtgevangenis ter wereld’, maar de laatste maanden is het ook een van de grootste executieterreinen ter wereld geworden. Na zes maanden oorlog is de dodentol aan beide kanten hoog, maar véél hoger aan Palestijnse kant.
Het verpletterend onevenwicht, met veel minder slachtoffers aan Israëlische kant, is al decennialang de norm. Tussen 1987 en 2021, bijvoorbeeld, vielen er volgens het Britse blad The Economist ongeveer 14.000 doden in het Palestijns-Israëlische conflict. Bijna 9 op de 10 van die doden vielen aan Palestijnse kant. De laatste maanden hebben dat beeld niet veranderd, om het zacht uit te drukken. Na de gruwelijke aanval van Hamas in oktober, waarbij ongeveer 1200 Israëlische slachtoffers vielen, zijn er al meer dan 33.000 Palestijnse doden geteld.
Dat uitgerekend Israël, een thuishaven voor de Joden na de Holocaust, een goed onderbouwde genocideklacht tegen zich heeft lopen bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag is op zich al verbijsterend. Dat het Westen, met de Verenigde Staten voorop, het Israëlisch leger de afgelopen maanden bij die gruwel amper iets in de weg heeft gelegd, zal de komende jaren verstrekkende gevolgen hebben. Niet alleen voor Israël zelf, maar ook voor het Westen. Wat zich vandaag afspeelt in Gaza heeft gevolgen voor de politieke verhoudingen elders, tot in Vlaanderen toe.
Het is de Indiase schrijver Pankaj Mishra die enkele weken terug wees op een belangrijk neveneffect van het Israëlische geweld: de Holocaust dreigt te verdwijnen als referentiepunt voor ‘extreme ideologieën en wreedheden’. Met elke Israëlische bom die een onschuldig Palestijns kind vermoordt, verliest het naoorlogse ‘nooit meer’ aan kracht. Dat ‘nooit meer’ werd na de massamoord op de Joden een internationale strijdleuze. Het was de plechtige belofte van de wereldmachten om een herhaling van de gruwel van de nazi’s te vuur en te zwaard te bestrijden. Maar als de Israëli’s, die als geen ander volk de gevolgen blijven dragen van de gruwel van nazi-Duitsland, systematisch en maandenlang de levens van onschuldige Palestijnen kapot maken, dan begint het moreel systeem van na 1945 te wankelen als nooit tevoren, zo luidt de stelling van Mishra, in een lang essay voor de London Review of Books.
De oorlog in Gaza vreet aan de kracht en invloed van de mensenrechten.
De gevolgen van dat wankelen zijn te voelen tot in Vlaanderen. De oorlog in Gaza vreet aan de kracht en invloed van de mensenrechten. Lagen ze al onder vuur door de migratieproblematiek, dan worden ze nog verder verzwakt door het geweld van Israël en de feitelijke aanvaarding van dat geweld in het Westen. Mensenrechten? Net als racisme zijn die relatief. Brute machtspolitiek is dat niet. De partijpolitieke gevolgen van die framing zijn helder: de oorlog in Gaza is een nieuw duwtje in de rug voor de plannen van rechts in Europa. In Vlaanderen, bijvoorbeeld, stellen de N-VA en Vlaams Belang al jarenlang de Conventie van Genève ter discussie, als ze die al niet gewoon willen afschaffen.
Dat de N-VA en Vlaams Belang op zijn zachtst gezegd niet voorop lopen in de verdediging van de Palestijnen is niet toevallig. Dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zo flagrant de mensenrechten van de Gazanen met de voeten treedt, speelt in de kaart van andere politici die mensenrechten zo veel mogelijk willen voorbehouden voor de eigen groep. En als links jarenlang kracht putte uit de strijd tegen het fascisme – met het nazisme als ultieme kwaad – dan is het een probleem voor datzelfde links als nabestaanden van de slachtoffers van het nazisme zelf de horror organiseren. Dat komt de gemiddelde Vlaams Belang-voorzitter niet slecht uit. De gruwel van Netanyahu is een godsgeschenk voor Tom Van Grieken.
De kans dat de Israëlische manoeuvres van de laatste dagen het eindspel van de oorlog inluiden, is klein. De Israëlische opperbevelhebber haastte zich om duidelijk te maken dat de terugtrekking van soldaten uit de stad Khan Younis niet wil zeggen dat de gevechten beëindigd zijn. Dat is niet alleen ellendig voor de Gazanen zelf. Het is ook een ramp voor wie de mensenrechten verdedigt. Of dat nu gebeurt in New York bij de Verenigde Naties, in Den Haag bij het Internationaal Gerechtshof, of in het Vlaams Parlement.
