‘Als Groen nog een verschil wil maken, dan moet de partij weg van de liberaal-groene stroming van Meyrem Almaci’

Olaf Scholz gooide er afgelopen vrijdag niet een maar twéé klassiekers tegenaan. De Duitse bondskanselier onderbrak zijn zomervakantie in de Alpen om een reddingspakket aan te kondigen voor de gasimporteur Uniper, die kopje onder dreigt te gaan omdat Rusland de gastoevoer heeft teruggedraaid. Scholz zei dat hij alles zou doen ‘wat nodig is, en zolang het nodig is’. Concreet neemt de Duitse staat een belang van 30 procent in Uniper, en verstrekt hij ook verse kredieten. Het is een van de grootste reddingsoperaties in de geschiedenis van het Duitse bedrijfsleven.

Voor wie de referentie zou zijn ontgaan, vergeleek Scholz zijn eigen woorden maar zelf met de fameuze zin van Mario Draghi uit 2012. Met zijn belofte om te doen ‘whatever it takes’ redde het toenmalige hoofd van de Europese Centrale Bank de euro, zoals Scholz vandaag met die ‘verstandige’ woorden de Duitse economie wil redden. Dat is nodig. Het Britse blad The Economist sprak onlangs, met een tongbreker van een woordspeling, van een ‘gastastrofe’. In eigen land sloot de regering-De Croo nog snel voor het zomerreces een principeakkoord met het Franse energiebedrijf Engie, waardoor twee kerncentrales tien jaar langer kunnen openblijven.

Als Groen nog een verschil wil maken, dan moet de partij weg van de liberaal-groene stroming van Meyrem Almaci.

Scholz haalde in zijn speech nog een andere ‘greatest hit’ van het schap: ‘You’ll never walk alone.’ Het clublied van Liverpool FC belooft wat je van een sociaaldemocraat als Scholz zou verwachten: de garantie dat niemand in de steek zal worden gelaten. Voor een gezin van vier spreekt de bondskanselier van een zoveelste meeruitgave van 200 à 300 euro vanaf oktober, maar hij beloofde in één moeite meer steun aan de bevolking. Die kostenpost zorgt voor minder gedoe in zijn regering dan je zou verwachten. Zelfs Christian Lindner, de liberale minister van Financiën, gaat er tandenknarsend mee akkoord. Lindner boekte bij de verkiezingen van 2021 een (kleine) overwinning met de belofte om de uitdeelpolitiek van de regering van binnenuit tegen te houden. Maar sinds de liberalen van de FDP in de coalitie zijn gestapt, is daar niet veel meer van vernomen. De conservatieve oppositie noemt Lindner al maanden de ‘schuldenkoning’.

Overal in Europa dwingt Vladimir Poetin politici om de ideologische fundamenten even te laten voor wat ze zijn, en de meubels te redden. Als in Duitsland de liberalen daar het grootste slachtoffer van dreigen te worden – de FDP verloor onlangs de belangrijke deelstaatverkiezingen in Noordrijn-Westfalen – dan zit het probleem in Vlaanderen vooral bij Groen. Het conceptakkoord dat energieminister Tinne Van der Straeten vorige week sloot met Engie gaat frontaal in tegen de doelstellingen van haar partij, die van meet af aan fel tegen kernenergie gekant was.

Naast de weer flink aantrekkende migratie, waar vooral extreemrechts zich op profileert, tekenen zich de komende tijd drie grote uitdagingen voor de klassieke partijen af. Met de eerste, het terugdringen van zelden geziene begrotingstekorten, zouden liberale politici hun voordeel moeten kunnen doen. Maar noch in Duitsland, noch in België is er veel animo: niet bij de FDP, niet bij Open VLD of MR, en ook de centrumrechtse N-VA blijft relatief stil. Dat heeft alles te maken met de tweede uitdaging: de verdeling van de pijn. Voor de afbouw van de staatsschuld en het begrotingstekort zal de middenklasse opdraaien, dat staat nu al vast. Maar de politieke energie zit aan de kant van de extremen: de sociale bescherming van de lagere klassen enerzijds en de rijkentaks anderzijds. Daar liggen kansen voor extreemlinks, maar ook voor sociaaldemocraten als Scholz, Paul Magnette (PS) of Conner Rousseau (Vooruit).

Zo blijft voor de groenen maar één speelveld open: back to basics met het leefmilieu. Zware investeringen in groene technologie liggen vandaag, met een blik op de begroting en de inflatie (de eerste uitdaging), minder makkelijk, en de technologiekaart is al door anderen getrokken. Gelijk welke herverdelende sociale maatregel – de tweede uitdaging – zullen de PS en Vooruit op hun hoed steken. Dus moet Groen weer anders gaan leven, met minder consumptie, en meer zingeving.

Als ze nog een verschil wil maken, dan moet de partij weg van de liberaal-groene stroming van Meyrem Almaci – zeg maar ‘de derde weg’ van de ecologisten. Terug naar de bron, dat hoeft niet eens soft te zijn. Groen kan dat als geen ander met overtuiging brengen. Hoe wervend die boodschap is, valt nog te bezien. Maar met alle bosbranden, hittegolven, overstromingen en droogte zou je denken: meer dan ooit. En die kernuitstap, die komt later wel.