‘Zwemmen in open water? Gooi de overbodige regeltjes overboord’

‘Zondag is het opnieuw de Big Jump en springen duizenden Vlamingen in het water om hun eis voor meer open zwemplekken kracht bij te zetten. De nood naar meer zwemwater is groot’, schrijft Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen), die de regering-Jambon oproept haar watervrees te overwinnen.

Tijdens hete zomers zoeken Vlamingen massaal naar verkoeling. Ieder weekend is er file naar de zee en zijn er ellenlange wachtrijen voor de schaarse recreatiedomeinen. De oplossing ligt nochtans voor de hand: gooi de overbodige regeltjes overboord waardoor er meer mogelijkheden ontstaan om te zwemmen in de buurt.’

Huisje, tuintje, zwembadje

Vlaanderen kampt met een openzwemwatertekort. Er zijn nauwelijks 100 locaties terwijl Nederland meer dan zeven keer zoveel locaties telt. En waar je dan mag zwemmen, is er een waslijst aan voorwaarden waar een zwemplek aan moet voldoen. Er moeten kleedkotjes, douches, toiletten en redders zijn. Velen geven er dan ook de brui aan, provinciale openluchtzwembaden sluiten één na één. Het aantal publieke zwemplekken slinkt. Zwemmen verwordt een privilege voor diegene die zich een zwembad in hun tuin kunnen verloven. In 2015 werden er 2050 nieuwe privézwembaden aangelegd. En in 2022 zal dat oplopen tot 5.225, een verdubbeling.

Is dat het Vlaanderen waar we naartoe willen? Zwemmen, enkel voor de happy few?

Zwemmen goed voor hoofd, hart en planeet

Nochtans is zwemmen een activiteit voor iedereen, oud en jong. Zwemmen ontspant en kalmeert. Het is goed voor je mentaal welzijn en kan helpen voor een betere slaap en conditie. Buiten zwemmen is ook een leuke en laagdrempelige activiteit voor wie zich geen dure vakantie kan betalen of privézwembad kan veroorloven.

Vlaanderen verstedelijkt. Steeds meer Vlamingen wonen in een appartement, vaak zonder eigen tuintje of terras. Door de klimaatverandering worden hittegolven frequenter en die zullen vooral de verstedelijkte gebieden hard treffen waar er minder blauwgroene plekken aanwezig zijn. Door extra zwemplekken te creëren, sla je twee vliegen in één klap. Zwemplekken worden natuurlijke airco’s voor de omgeving en dragen bij aan het welzijn. Preventiebeleid ten top.

Regering Jambon heeft watervrees

In juni klopte de regering Jambon zich nog op de borst met de komst van twee nieuwe zwemplekken: een afgebakende zone bij het kanaal in Vilvoorde en bij de Dijle in Mechelen. Maar één zwaluw maakt de lente niet. Tegelijkertijd wil de deputatie van Vlaams-Brabant de drie openluchtzwembaden op haar provinciedomeinen sluiten. Zo blijft de balans negatief.

De zwemvraag is veel groter dan het aanbod. Bijvoorbeeld wie in het centrum van Antwerpen woont, de grootste stad van Vlaanderen, moet voor het dichtstbijzijnde natuurlijk oppervlaktewater naar Sint-Niklaas, Lille, Mechelen of Londerzeel. Antwerpenaren moeten dus een paar tientallen kilometers ver rijden, terwijl er in en bij hun stad heel veel water is, met locaties die meteen in aanmerking komen om dienst te doen als zwemwater. Momenteel telt Antwerpen maar twee openluchtzwembaden: eentje op Linkeroever en een zwemvijver in Deurne, die tegenwoordig het hele jaar door overrompeld wordt. De Deurnese ijsberen zijn al met meer dan 1.300 leden. Ze kunnen de toevloed nauwelijks aan en moesten noodgedwongen een ledenstop invoeren.

Zwemvaardigheid

“Twee jaar geleden liet iemand het leven door onderkoeling in een of andere grindplas in mijn eigen gemeente”, antwoordde bevoegd minister Lydia Peeters op mijn vraag over zwemwater in het Vlaams parlement. Maar als er een verkeersongeluk gebeurt dan sluiten we toch ook niet de hele E40 af? Dan moeten we inzetten op verkeersveiligheid, op informeren en sensibiliseren. Onze Noorderburen doen dat, met succes: Nederland heeft zeven keer meer zwemplekken dan Vlaanderen en telt mínder zwemdoden. Maar Nederland zet ook in op informatieplicht en zwemvaardigheid. Dus in plaats van overal verbodsbordjes te plaatsen, zou Vlaanderen beter het Nederlands voorbeeld volgen met zwemlessen voor iedereen en actuele informatie per zwemlocatie.

Zwemmen in de buurt

Groen wil dat iedere Vlaming verkoeling kan vinden in zijn buurt. Dat kan door de logica om te draaien: van een algemeen verbod naar een algemene toelating. Laat zwemmen in open water overal toe tenzij het expliciet verboden is. Voor elke Vlaming een openluchtzwemplek op fietsafstand, hoe mooi zou dat niet zijn.