Facebook blijft de processen tegen privacycommissies aaneenrijgen. Is het einde het grootste sociale medium in zicht?
Het verwonde gezicht van Mark Zuckerberg ‘siert’ de cover van de jongste editie van het Amerikaanse maandblad Wired. Facebook lijkt door een dal te gaan: politiek ligt het bedrijf sinds de verkiezing van Donald Trump onder vuur, en nu begint ook het aantal gebruikers te dalen. Zelfs adverteerders keren zich af. Keith Weed, de marketingdirecteur van het Brits-Nederlandse levensmiddelenconcern Unilever, dreigde er twee weken geleden mee budgetten bij de socialenetwerksite weg te halen. ‘Facebook maakt kans om net zo’n paria van de interneteconomie te worden als de taxidienst Uber’, zegt een oud-leidinggevende van het bedrijf in Wired.
‘Facebook ligt al vijftien jaar onder vuur’, zegt Michaël Opgenhaffen, professor nieuwe media en journalistiek aan de KU Leuven. ‘En dat Facebook over zijn hoogtepunt heen zou zijn, lees ik sinds 2008 ook al met de regelmaat van een klok. Het klopt dat het aantal actieve gebruikers in Noord-Amerika wat is gedaald – vooral onder jongeren – maar in globo blijft Facebook maand na maand groeien. De winst blijft ook stijgen. Maar Facebook beleeft inderdaad een fundamentele crisis. Het gaat over méér dan enkele debatten over privacygegevens: het gaat over politiek. Dat raakt ons allemaal’
Als berichten van bedrijven minder makkelijk in de nieuwsfeeds verschijnen, zullen bedrijven meer advertenties moeten kopen om aandacht te krijgen
Dat lijkt ook Mark Zuckerberg – eindelijk – te beseffen. Om het nepnieuws en de haatboodschappen in de nieuwsfeed van gebruikers aan te pakken, beloofde hij in totaal 20.000 medewerkers aan te zullen nemen. Dat zal Facebook minstens 1 miljard dollar per jaar kosten. Het algoritme dat bepaalt wat iedereen te zien krijgt, wordt ook herschreven: mensen zullen meer persoonlijke berichten te zien krijgen, en minder nieuwsverhalen en bedrijfsaankondigingen. ‘Dat moet volgens Facebook het vertrouwen weer herstellen’, zegt Opgenhaffen. ‘Het zal de betrokkenheid in elk geval vergroten. De beslissing is ook goed voor de zakelijke kant. Als berichten van bedrijven minder makkelijk in de nieuwsfeeds verschijnen, zullen bedrijven meer advertenties moeten kopen om aandacht te krijgen.’
Ondertussen wordt Facebook blijvend bekampt door de Belgische Privacycommissie en haar Europese tegenhangers. Het aantal processen is amper bij te houden. En als die het bedrijf al niet onderuit halen, zouden de strengere privacyregels waarmee Europa in de lente komt Zuckerbergs businessmodel wel eens kunnen torpederen. Of niet? Opgenhaffen: ‘Ik denk niet er een expliciet verbod komt om gegevens te verzamelen. Facebook moet daar alleen veel transparanter over zijn. Het bedrijf zal duidelijker de toestemming van zijn gebruikers moeten vragen. Maar we weten dat mensen, en zeker jongeren, er eigenlijk niet mee inzitten om hun persoonsgegevens weg te geven.’
Niemand twijfelt eraan: Facebook zal de komende jaren met voorsprong het grootste sociale medium ter wereld blijven. Sterker nog: het bedrijf is nog altijd zo groot dat er stemmen opgaan om het, net als Google, op te delen. In de Verenigde Staten is dat al vaker gebeurd met monopoliebedrijven – bijvoorbeeld met de oliemaatschappij Standard Oil in 1911. Bedrijven die te groot zijn, klinkt het bij voorstanders, kunnen hun klanten niet meer naar behoren bedienen. Michaël Opgenhaffen vindt dat geen goed idee. ‘Als Facebook zijn gebruikers echt slecht bedient, zullen zij het medium verlaten en komt het vanzelf in de problemen. Het beeld dat Mark Zuckerberg bij kritiek liefst zijn middelvinger opsteekt, klopt niet. Facebook is altijd bereid geweest te luisteren en zaken te veranderen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier