‘Zijn de dagen van België geteld? Frankrijk als oplossing voor het overleven van Wallonië’

Essayist Jules Gheude vindt dat Wallonië stilaan moet beginnen nadenken over een ‘post-Belgisch toekomstscenario’.

Uit de nieuwe peiling naar de stemintenties van RTL/Le Soir komt naar voren dat Vlaams Belang en N-VA samen goed zouden kunnen zijn voor zo’n 49,4% van de stemmen in Vlaanderen.

De woorden van François Perin in La Meuse in 1981 krijgen nu echt betekenis: ‘Al jaren voel ik aankomen wat er zal gebeuren. Na de een of andere verkiezing, zal het ongelukkige staatshoofd achter een onvindbare regering aanhollen. België kan door implosie verdwijnen. Wat zou de Vlamingen dan in de weg staan om unilateraal hun onafhankelijkheid te proclameren? Alle instrumenten voor hun toekomstige legitimiteit hebben zij al gecreëerd.’

De dagen van België zijn nu wel degelijk geteld. Voor de Walen wordt het derhalve dringend noodzakelijk een post-Belgisch toekomstscenario te overwegen.

De diepgaande studies die wij hieromtrent uitgevoerd hebben, tonen aan dat Frankrijk de enige duurzame en geloofwaardige overlevingsoplossing kan bieden. Ik overloop hieronder de belangrijkste argumenten.

Zijn de dagen van België geteld? Frankrijk als oplossing voor het overleven van Wallonië.

Een van de argumenten die aangevoerd zijn om deze optie te weerleggen is dat de Waalse elites zeer gehecht zijn aan hun voorrechten en dat ze die niet willenkwijtraken. Alsof Frankrijk een eenvormig land is, dat niet in staat zou zijn een nieuwe territoriale collectiviteit van een eigen institutioneel en juridisch kader te voorzien.

Jacques Lenain, een Franse hoge ambtenaar, die nu gepensioneerd is, stelt de Walen gerust en stelt een integratie-autonomie-project voor, dat, in essentie, het Belgische juridische erfgoed behoudt, maar dat tegelijk ook via een eigen statuut de Waalse verworvenheden beschermt. De Walen blijven wat ze nu zijn, maar worden volwaardige Franse burgers.

Frankrijk is geen jacobijnse staat meer. De grondwet van de 5de Republiek werd grondig hervormd en legt de basis voor een brede decentralisatie.

Door artikel 72 mogen bepaalde grondgebieden bijzondere statuten krijgen. Dat is al het geval voor Corsica, en in mindere mate voor het gewest Île de France. De Waalse reunionisten halen graag het voorbeeld van Elzas-Moesel aan, maar daar gaat het om een beperkt lokaal regime.

Bovendien voorzien artikels 73 en 74 uitdrukkelijk in een differentiatie van de statuten voor de overzeese gebieden, om met elke specificiteit rekening te houden. Dat kan variëren van de aanpassing van het gemeen recht tot een brede autonomie, zoals bij Polynesië en Nieuw-Caledonië. Hier is de Franse staat alleen nog bevoegd voor uitdrukkelijk voorbehouden materies.

Het is dan ook evident dat de Franse Republiek het vermogen heeft om Wallonië van een eigen statuut te voorzien.

Voor de Franse constitutionalist Didier Maus, daarover ondervraagd door Jacques Lenain, zou het binnen de Franse Grondwet perfect mogelijk zijn om een speciaal hoofdstuk voor Wallonië te schrijven. ‘Het zou volstrekt haalbaar zijn om, tenminste wat de essentie betreft, het Belgische arbeidsrecht in stand te houden, het sociaal zekerheidsrecht en bepaalde aanverwante rechten, delen van het fiscaal recht, ondernemingsrecht, handelsrecht enzovoort. Het Waalse gewest zou de bevoegdheden bewaren die het nu heeft, zoals het onderwijssysteem met inbegrip van het hoger onderwijs. Het zou helemaal niet moeilijk zijn dat te doen, aangezien het al het geval is in bepaalde Franse grondgebieden.’

Concreet betekent het dat de handhaving van de Waalse wetgeving en instellingen integraal verzekerd zou worden. Idem voor de bevoegdheden, op enkele uitzonderingen na, zoals de exportvergunningen voor wapens. De Waalse bevoegdheden zouden zelfs met die van de Franse Gemeenschap uitgebreid kunnen worden, zoals onderwijs.

Mocht Wallonië later nog verdere samenwerking willen officialiseren, dan zou dat mogelijk zijn via een dubbele wetswijziging. Deze redenering geldt feitelijk voor alle Waalse bevoegdheden.

Daarnaast zouden zowel het statuut van de Waalse verkozenen als de kiesregels intact blijven. Niets sluit echter uit dat onderhandelingen daarover later nog kunnen plaatsvinden met Parijs, in een logica van geven en nemen.

Een heel belangrijk punt voor Wallonië is ook dat de financiering gegarandeerd kan worden: Frankrijk zou de befaamde transfers kunnen overnemen (goed voor zo’n 7 miljard euro). Dat is geen bedrag dat Bercy zorgen hoeft te baren: het zal minder duur uitvallen dan de opheffing van de verblijfstaks.

Wat het federaal recht en de federale instellingen betreft, zij kunnen voortaan tot de bevoegdheid van de Franse staat gaan behoren. Een deel daarvan (diplomatie, defensie, nationaliteitsrecht, immigratierecht,…) kan onmiddellijk verdwijnen. Een ander deel (bv. de gerechtelijke instellingen en procedures) zal later behandeld worden. Al de rest wordt voor onbepaalde tijd bewaard, namelijk het recht en de instellingen van de sociale zekerheid. Maar convergenties zullen altijd mogelijk blijven.

De toestand van de andere Belgische federale organen zal sector voor sector overwogen worden. De integratie in de Franse organen zal geen ontslagen hoeven te veroorzaken.

De Belgische nationale verkozenen zullen Franse natrionale verkozenen worden. Zij vallen dus helemaal onder het Frans recht, met inbegrip van de kiesregels.

Dat is niets om over in paniek te raken. Frankrijk telt 925 nationale verkozenen (senatoren en volksvertegenwoordigers) voor 67 miljoen inwoners. De 11 overzeese gebieden zijn oververtegenwoordigd. Voor de 3,6 miljoen inwoners van Wallonië, zou dat 5% vertegenwoordigen, d.w.z. 40/45 nationale verkozenen. Wel moeten we hier rekening houden met het voornemen van president Emmanuel Macron om het aantal verkozenen met 20% te verminderen.

Niets in dit project zal verplicht zijn. Als de betrokken partijen akkoord gaan over een integratie-autonomie-project, dan zal dat voorgelegd worden in een referendum, in Frankrijk zowel als in Wallonië.

Het integratie-autonomie-project biedt een dubbel voordeel. Wallonië blijft de facto binnen de Europese Unie en het komt Frankrijk toe om met Vlaanderen over de modaliteiten van de scheiding te onderhandelen, namelijk de schuld. Het BBP van het met Wallonië uitgebreide Frankrijk is 24 keer groter dan dat van Wallonië afzonderlijk. Het begrotingstekort en de schuld ten opzichte van het BBP zou dan door 24 gedeeld worden. Dat zou marginaal zijn. In dit verband schreef Jacques Attali, voormalig adviseur van president François Mitterrand, op zijn blog van 9 september 2008: De prijs die Frankrijk zou moeten betalen zou zeker kleiner zijn dat de winst die het eruit haalt.

Wat zou Frankrijk erbij winnen?

Met de integratie van Wallonië zou de Republiek op vreedzame manier zowel territorial als demografisch winst boeken en zo het verschil met Duistland gevoelig verkleinen. Dit zou volgens mij ook een gunstige weerslag hebben kunnen op de stemverhoudingen in de Europese Unie.

Wallonië is bovendien strategisch gelegen. Zijn natuurlijke rijkdommen, zijn communicatienetwerk, zijn culturele en artistieke creatie, zijn vorsers en spitsbedrijven zijn belangrijke troeven.

De peilingen mogen dan aantonen dat maar een klein deel van de Walen gewonnen is voor aansluiting, Jacques Lenain zegt ervan overtuigd te zijn ‘dat dat helemaal anders zal lopen de dag dat de ‘klif’ in het zicht komt’. In Frankrijk lijkt de publieke opinie bereid om Wallonïe te verwelkomen: 66% en tot 75% in de grensstreken, volgens een peiling van ‘France-Soir’.

In zijn vrije tribune met als titel ‘Overleeft België tot in 2030?’, schrijft Claude Demelenne op de site van Le Vif: ‘België zal niet binnen afzienbare tijd in twee onafhankelijke staten gesplitst worden. Het voorbeeld van Catalonië heeft aangetoond dat de Europese Unie haar veto zou stellen.’

Dat voorbeeld van Catalonië is volgens mij slecht gekozen. Zonder instemming van Madrid kan Catalonië als staat geen lid van de Unie worden. En Madrid zal blijven bestaan, met een Spaanse regering die zal blijven bestaan zelfs als men Catalonië zou kwijtraken.

Voor België ligt dat helemaal anders. Als de moeilijkheid om een Belgische regering te vormen onoverkomelijk is geworden, dan zal er in Brussel geen gezagsorgaan meer zijn dat zich tegen het einde van de staat België kan verzetten, en ook geen Belgische hoofdstad die de erkenning van Vlaanderen kan aanvechten. De EU zal zich beperken tot de vaststelling van het einde van België en het feit van de Belgische echtscheiding, en ze zal een nieuwe lidstaat opnemen (of twee of drie).