‘Zelfs als De Wever op z’n knieën gaat zitten, zegt Magnette njet’

Nieuwe federale verkiezingen? Wat zouden ze daarvan vinden in het zwart-gele hartland van het Vlaams-nationalisme? Knack ging het vragen aan de leden van de N-VA-afdeling in het Antwerpse Ekeren.

De vraag wat er staat te gebeuren in de aanslepende soap rond de federale regeringsonderhandelingen wordt op gezucht onthaald in parochiezaal Ekershof in Ekeren. Zo’n 80 leden en sympathisanten hebben deze zaterdagavond verzamelen geblazen voor de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van de lokale N-VA-afdeling.

In het op een na dunst bevolkte district van Antwerpen heeft de N-VA weinig reden tot klagen. In oktober 2018 behaalde de partij bij de gemeenteraadsverkiezingen hier nog 40,5 procent van de stemmen. Het Vlaams Belang werd tweede met meer dan 17 procent. Ekeren schurkt aan tegen de zogenaamde ‘gouden rand’ rond Antwerpen, met gemeenten als Brasschaat en Schoten, waar de N-VA nog steeds ijzersterk staat.

Voorzitter Ivo Van Belle van de lokale partijafdeling fronst de wenkbrauwen als de toestand in de Wetstraat ter sprake komt. Volgens hem moet de N-VA in de regering, ondanks de 280.000 verloren stemmen bij de federale verkiezingen van 26 mei 2019. ‘Ze blijft tenslotte de grootste partij. Maar met de PS zouden ze allebei heel veel water bij de wijn moeten doen. Te veel water. Dat gaat niet lukken.’

In het Ekershof rekenen ze niet op een snelle doorbraak. ‘De PS wil niet toegeven’, zegt Ellie Morré. Ze heeft zich twee jaar geleden bij de partij aangesloten omdat ‘Bart De Wever doet wat hij zegt. De N-VA wil nu de pensioenen optrekken en zelfs daar gaat de PS niet op in. De Wever is bijna op zijn knieën gaan zitten om te onderhandelen, maar Magnette zegt njet. ‘

‘De Parti Socialiste denkt aan haar kiezers in Wallonië, die doppen en het slecht hebben’, pikt Toon in. ‘Dat is haar recht, maar dat gaat niet samen met onze manier van leven.’

Niet alleen Magnette is kop van jut in Ekeren. Ook op Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten klinkt forse kritiek. Iemand noemt haar ‘ die valse tik‘. Maar zelfs zonder Magnette of Rutten zijn de problemen niet van de baan, geeft Vlaams minister Zuhal Demir in haar toespraak aan. Of haar partij deel zal uitmaken van de regering, kan ze nog niet zeggen. ‘We hebben nog heel wat werk.’ Demir laat al vroeg in haar speech het v-woord vallen. ‘We zullen zien of er al dan niet nieuwe verkiezingen komen. Maar als het zover zou zijn, dan hebben we jullie allemaal terug nodig.’

Zowat iedereen in de zaal houdt ernstig rekening met vervroegde verkiezingen. ‘We hopen dat het niet daarop zal uitdraaien’, zegt afdelingsvoorzitter Van Belle. Ruben, een twintiger uit het lokale N-VA-bestuur, zet zijn geld wel in op een stembusgang. ‘En ik zal met alle plezier opnieuw campagne voeren. Daartoe heb ik me tenslotte geëngageerd als N-VA-lid.’ Al zal die vervroegde stembusgang weinig zoden aan de dijk zetten, denkt de student. ‘Het grootste probleem is het systeem van België. We zijn op het punt gekomen dat het niet langer gaat om het communautaire te negeren.’

Ook minister Demir heeft een communautair getinte boodschap. ‘De afgelopen tien jaar hebben we voor elke drie dagen één dag gekend zonder volwaardige regering. Ofwel kun je dan zeggen dat dat de schuld is van de kiezer, zoals Karel De Gucht (Open VLD) doet. Ofwel is er iets mis met de structuren. Eender welke regering die aan de macht komt, zal iets moeten doen aan die structuren.’

Haar conclusie wordt op instemming onthaald. Nog eens vijf jaar de communautaire problemen in de koelkast stoppen is geen optie. ‘Ik denk niet dat het zal lukken om een akkoord zonder communautaire elementen door een toetredingscongres te krijgen’, zegt Linda Bresseleers uit Borsbeek.

Forza Flandria

Het mag niet verwonderen dat de meeste N-VA’ers in Ekeren niet happig zijn op een nieuwe verkiezingscampagne. Volgens de laatste peilingen zit Vlaams Belang in de lift. Voor het eerst in een decennium zou de N-VA de koppositie moeten lossen aan de partij van Tom Van Grieken. Hier en daar wordt gehoopt dat beide ‘V-partijen’ schouder aan schouder zullen gaan staan, als een echte Forza Flandria.

‘Ik hoop dat de N-VA en Vlaams Belang samen 50 procent halen’, zegt Raymond Smits. ‘Dan mag de PS nog zoveel zeggen als ze wil.’ Er wordt evenwel ook gewaarschuwd. ‘Voor een Vlaams-nationalist klinkt zo’n meerderheid als muziek in de oren, maar ik ben wel bang voor het linkse economische programma van Vlaams Belang’, zegt laborant Ludo Madereel. ‘Hoe gaan ze dat betalen? Je kunt geen koeken bakken zonder bloem.’

In Ekeren zijn er zo twee mogelijkheden waar rekening mee wordt gehouden: nieuwe verkiezingen of een nieuwe oppositiekuur. Dat de grootste partij niet in de regeringsploeg zou zitten, is onaanvaardbaar, vinden ze in het Ekershof. In de oppositie kan de partij tegelijkertijd wel al haar duivels ontbinden. ‘Het zou niet logisch zijn, want de kiezer heeft rechts gekozen. Maar het zou ook geen ramp zijn’, zegt Linda Bresseleers. Ellie Morré: ‘Het zou niet eens zo slecht zijn. Laat de rest nu maar eens doen, denk ik dan. Wie nu een regering vormt, zal het heel moeilijk krijgen. Er zijn nu al tekorten. In de oppositie wordt het makkelijker. De Waalse kant breekt de Vlaamse kant volledig af. Er worden zo veel foute dingen gezegd over Vlamingen. Die mensen hebben een totaal verkeerd beeld van ons.’

Is er dan helemaal geen kans op een regering met de PS? De gesprekken tussen De Wever en Magnette lopen nog steeds. Op papier is het vooralsnog mogelijk. Laborant Ludo Madereel ziet er op zich geen graten in. ‘Want als je de PS nu vrij spel geeft, dan zijn de voorbije vier jaren verloren moeite geweest’, zegt hij. ‘De Zweedse nalatenschap is te kostbaar om aan een regering zonder de N-VA over te laten.’

Hij voegt er evenwel meteen een bedenking aan toe. ‘Bart De Wever doet het heel goed, maar ik voel dat zijn momentum voorbij is. Dat merk ik toch op straat. Als de N-VA gaat regeren met de PS, zullen veel kiezers naar het Vlaams Belang overstappen. Dat zal pijn doen.’