Wouter Beke (CD&V) op het communautaire debat van Knack: ‘Mochten we vandaag beginnen met een wit blad, dan zou niemand België uitvinden’

Op het eerste Knack-debat kruisten Jan Jambon (N-VA), Wouter Beke (CD&V) en Yasmine Kherbache (SP.A) de degens. Het thema: het communautaire. Daaruit bleek vooral dat niemand echt tevreden is met de huidige staatsstructuur. N-VA natuurlijk het minst. ‘De miljardentransfers houden de Walen in hun hangmat’, aldus Jambon.

‘Jullie zijn weggelopen uit de regering onder druk van extreemrechts.’

Tegen het einde van het debat verhitten de gemoederen even tussen CD&V-voorzitter Wouter Beke en N-VA-kandidaat-premier Jan Jambon. Aanleiding is het antwoord van Jambon op een vraag uit het publiek in de aula van de KU Leuven. De vraagsteller plaatste vraagtekens bij de kandidaatstelling van een N-VA’er voor het hoogste Belgische ambt. Hoe geloofwaardig is het dat Jambon premier wil worden?

‘Ik ben al heel mijn leven Vlaams-nationalist en ik denk dat ik ook als een Vlaams-nationalist zal sterven’, aldus Jambon. ‘Maar ik kan wel loyaal zijn aan een regeerakkoord.’ Met andere woorden: ook N-VA’ers kunnen Belgisch premier worden.

Het is dan dat Beke gas geeft en ter herinnering brengt dat N-VA de regering verliet omwille van het VN-Migratiepact – al stond dat niet in regeerakkoord. ‘Ik maak me zorgen om de verkiezingsuitslag in Wallonië’, voegt Beke toe.

Volgens de christendemocraat zijn de slechte peilingen van de MR van premier Charles Michel, ‘in de regering onze enige bondgenoot aan Franstalige kant’, het gevolg van de val van de regering.

Het is eigenlijk het enige moment tijdens het debat waarin het wat bitsig wordt. In de hoffelijke discussie die eraan voorafging stelden de partijen hun gekende standpunten voor.

Elio Di Rupo

Voor N-VA is de keuze duidelijk: of ‘Vlaams’ beleid op federaal vlak, of confederalisme. Jambon zet de zogenaamde Maddens-doctrine in de verf, die stelt dat op een bepaald ogenblik de Franstaligen zélf vragende partij zullen worden voor een staatshervorming.

‘Ik weet niet of Elio Di Rupo (PS) zo hoog oploopt om nog eens vijf jaar lang centrumrechts Vlaams beleid mee te maken. Op een bepaald moment loopt de emmer vol. En dan zien we wat mogelijk is’, zegt Jambon.

Wouter Beke wil dan weer vijf jaar lang de tijd nemen om in het Vlaams Parlement na te denken over een nieuwe staatshervorming. Hij roept daarbij trouwens de Franstaligen op om hetzelfde te doen in het Waals Parlement. Want een nieuwe staatshervorming komt er op termijn haast onvermijdelijk. ‘Zeker in de gezondheidszorg zitten de kiemen voor een zevende staatshervorming’, aldus Beke.

Kherbache zegt geen taboes te koesteren. SP.A is geen vragende partij voor een nieuwe staatshervorming, maar in de toekomst moet veel bespreekbaar zijn. ‘Ook herfederalisering’, zegt ze.

Hangmat

Opvallend was dat de SP.A-lijsttrekster Elio Di Rupo’s denkpiste om de financieringswet aan te passen niet volgde. Die wet, nota bene opgemaakt tijdens de onderhandelingen voor de regering-Di Rupo, zorgt er binnen enkele jaren voor dat Wallonië en Brussel miljoenen euro’s minder zullen ontvangen. Beke toonde zich overigens een trotse vader van die teksten.

Di Rupo stelde onlangs onder meer voor om de verdeelsleutel van de financieringswet mee te laten baseren op oppervlakte – Wallonië is immers groter dan Vlaanderen. ‘Maar we zien de financieringswet zijn werk doen’, aldus Kherbache. ‘Die druk om te responsabiliseren beginnen ze te voelen. Wij zijn geen vragende partij om daar van af te wijken.’

Hoe dan ook was elke partij aan tafel het eens dat de huidige staatsstructuur beter kan. ‘Mochten we vandaag beginnen met een wit blad, dan zou niemand België uitvinden’, luidde de boutade van Beke. ‘We moeten dus stappen zetten, maar geleidelijke en redelijke stappen.’

Een federale kieskring? Die mag er best komen van N-VA. ‘Maar dan alleen in het systeem van one man, one vote’, aldus Jambon. Geen communautaire grendels meer, dus.

Op het einde haalde Jambon nog een evergreen boven: ‘De miljardentransfers houden de Walen in hun hangmat.’ Hij kan er niet bij dat West-Vlaanderen geen Walen vindt om te komen werken, maar wél Fransen. ‘Dat komt omdat de werkloosheid beperkt is in de tijd in Frankrijk’, redeneerde Jambon, die zo een N-VA-stokpaardje in het debat smokkelde. Of hoe het communautaire en het socio-economische nauw verbonden zijn met elkaar.