Wilmots for president en ik zou het Minderhedenforum – vrijwillig – kunnen opdoeken

Een Wilmots for president zou in dit land al flink wat tewerkstellingskloofjes hebben dichtgereden, schrijft Wouter Van Bellingen, directeur van het Minderhedenforum. ‘Ware het voetbal een afspiegeling van de samenleving, ik zou met het Minderhedenforum uit vrije wil de boeken sluiten. Helaas. We zijn nog nodig.’

Jason Denayer: 19-jarige verdediger bij Celtic Glasgow en kersvers Rode Duivel. O ja, hij heeft ook een migratieachtergrond. Onze Belgen treden morgen en maandag tegen Andorra en Bosnië-Herzegovina aan en ik ben beginnen tellen: van de 24 spelers die bondscoach Marc Wilmots opriep, heeft de helft buitenlandse roots. Onze nieuwste ster Jason liep school bij Anderlecht en is volgens de pers ‘een Brusselse ket die het in zijn jeugd niet te breed had’.

Een Wilmots for president zou in dit land al flink wat tewerkstellingskloofjes hebben dichtgereden. Ware het voetbal een afspiegeling van de samenleving, ik zou met het Minderhedenforum uit vrije wil de boeken sluiten. Helaas. We zijn nog nodig. Het Belgische voetbal is vaak een vrijhaven voor racisme.

‘Haal die zwarte eraf’

Een supporter van KV Oostende riep trainer Frederik Vanderbiest op ‘om die zwarte eraf te halen’ – waarop Verbiest gelukkig ingreep. Anele Ngcongca van KRC Genk moest vanuit diezelfde Oostendse supporterstribune oerwoudgeluiden incasseren. Kwam dit enkel in de media omdat hij daarop z’n middelvinger opstak?

En nog maar vorige week gaf een Afrikaanse speler van Waasland-Beveren een kopstoot aan een collega van KV Mechelen nadat die zich racistisch zou hebben uitgelaten. De Mechelaar ontkende fors en het bondsparket oordeelde dat hij vrijuit kon gaan. Hij overweegt nu zelf een aanklacht voor laster en eerroof. Is deze zaak niet te snel gepasseerd?

Is racisme kwalijker dan andere beledigingen?

Het incident was een thema in Terzake en in het voetbalprogramma Extra Time. De studiogasten stelden dat het om een kwestie van ‘woord tegen woord’ ging en dat er een neutrale derde als getuige ontbrak om een gerechtelijke uitspraak te doen. Dat is onjuist.

Een rechter kan op basis van andere vaststellingen een uitspraak doen, zoals vroegere uitspraken van de vermeende dader, getuigenissen van medespelers, het wedstrijdverloop, algemene houding en agressie, etcetera. Als daaruit een vermoeden van racisme ontstaat, verschuift de bewijslast overigens naar deze vermeende dader. Hij moet kunnen aantonen dat hij niet racistisch heeft gehandeld en/of geen racistisch motief heeft.

Dit gezegd: we pleiten altijd voor dialoog en bemiddeling, de rechtspraak is een laatste stap, een stok achter de deur.

Jan Mulder vroeg zich af of racisme kwalijker en ernstiger is dan een andere belediging. Eigenlijk wel. Naar een speler roepen ‘je moeder is een hoer’ is plat en beledigend, maar, zo zegt VRT-journalist Filip Joos volkomen terecht, ‘het is duidelijk uit de lucht gegrepen’. Roep je ‘vuile neger’, dan verwijs je naar een hele geschiedenis van slavernij, racisme en uitbuiting en spreek je je minachting uit over een persoon omdat die tot ‘een bepaalde groep’ zou behoren, stelt Joos nog. Dat hij ontzettend veel van voetbal kent, wisten we al, maar hij kan duidelijk ook buiten die lijntjes kleuren.

Het voetbal is een harde contactsport die emoties opwekt. Een vuile tackle of een grof woord zijn ten dele part of the game en daarom heeft de voetbalbond zijn eigen procedures en bestraffing. Het belang van het voetbal in onze maatschappij is echter met de jaren toegenomen, er gaat een massa geld in om. Onder die druk wordt de sfeer meer geladen. Een beenveeg wordt dan een kopstoot, een vloek een racistische belediging. Hier bestaan wetten tegen, moet de rechter hier dan geen uitspraak doen? ‘Het vuur van het spel’ is stilaan een bosbrand geworden.

De voetbalbond hanteert een systeem van juridische zelfregulering. Daarin schuilt het gevaar dat niemand optreedt in naam van het maatschappelijk belang. De voetbalbond ligt wakker van licenties die niet in orde zijn of van stadions die niet speelklaar geraken. De bond heeft er zelf geen baat bij om over fysieke agressie en racismekwesties maandenlang te wikken en te wegen.

‘Pittig’

Bovendien zien we trainers onder de toenemende druk steeds vaker over de rooie gaan. In plaats van hun spelers om een overtreding te berispen, wijzen ze de scheidsrechter met de vinger. Zo hebben ze meteen een excuus voor hun eigen falen klaar – soms terecht, soms onterecht, maar al te systematisch.

Voor een obsceen ‘edeledelengebaar’ van Anderlecht-speler Steven Defour enkele weken geleden had zijn trainer een vergoelijking klaar: om dit ‘pittige karakter’ had de club deze middenvelder aangetrokken. Klaar is kees. Wat venijnig, pervers, beledigend of agressief is, wordt vaak als ‘viriel’ weggezet om de eigen troepen aan te porren, zichzelf status aan te meten en eigen zwakheden te camoufleren.

Wil ons land in 2020 EK-wedstrijden organiseren in racismevrije stadions, dan zullen we het allemaal over een andere boeg moeten gooien. Ik vermoed sterk dat ook de betrokken sponsors dat liever zouden hebben. Tot dan wens ik de jonge Jason Denayer goede moed en veel succes. Doe morgen zoals op uw eerste match bij Celtic: sjot er meteen ene binnen.