‘Wil Saskia De Coster ouderen thuis laten creperen?’

Koude rillingen kreeg Knack-redacteur Peter Casteels van het fausse bonne idée van Saskia De Coster. Zij had vrijdag in een essay grote vragen gesteld bij de lockdown. ‘We proberen nog altijd een ineenstorting van onze gezondheidszorg te voorkomen.’

Schrijfster Saskia De Coster sprak voor velen, toen ze vrijdag op deze site vragen stelde bij de lockdown die we over onszelf hebben afgeroepen. Haar essay werd zondag nog altijd vaker gelezen dan de wekelijkse column van Jean-Marie Dedecker – weinigen doen haar dat na. Het is nochtans niet eenvoudig om het punt dat De Coster wil maken goed samen te vatten. Ze haalt namelijk alle trucs boven die opiniemakers gebruiken om iets te zeggen dat ze niet gezegd willen hebben. De Coster stelt louter een aantal vragen, ze wil slechts een debat openen, ze verschuilt zich achter (veel) citaten van anderen.

Ik zal dan maar in haar plaats luidop zeggen wat ze bedoelt. ‘Met wie zijn we vandaag solidair’, vraagt ze zich herhaaldelijk af. We zijn dat vooral met oudere mensen en mensen met een verlaagde immuniteit, aangezien zij de grootste kans lopen om dodelijk getroffen te worden door covid-19. Een blik op de stervenstabellen geeft haar gelijk. De lockdown beschermt (vooral, niet alleen) hen, terwijl andere kwetsbare groepen zoals kinderen, sociaal zwakkeren en slachtoffers van partnergeweld overduidelijk hard geraakt worden door de maatregelen van de overheid. In elke Vlaamse stad en dorp spelen zich vandaag drama’s af achter de gevels, en De Coster suggereert dat het welletjes is geweest. Het wordt tijd dat we met die mensen die vandaag lijden solidair zijn, in plaats van met de ouderen die eventueel aan covid-19 sterven. Laat snel een einde komen aan deze lockdown.

Vriendelijk gezegd is de stelling van De Coster een fausse bonne idée, maar dan toch wel zo’n ideetje waar ik koude rillingen van krijg. Niettemin staat ze ook onder experten niet alleen: De Standaard voerde zaterdag welzijnseconoom Paul Frijters op, die een vergelijkbare boodschap had.

Woensdag legde Duits bondskanselier Angela Merkel tijdens een persconferentie nog eens haarfijn uit waarom wij deze lockdown aanhouden. De besmettelijkheid van een virus wordt uitgedrukt in één cijfer. Bij R1 steekt iemand die het virus oploopt nog slechts één iemand anders aan. Dat is het streefdoel, en Merkel rekende Duitsland voor dat een kleine afwijking daarvan desastreuze effecten kan hebben. Als de besmettingsgraad voor covid-19 1,1 zou zijn, dus wanneer tien mensen elf mensen besmetten, raakt het Duitse gezondheidsstelsel overbevraagd in oktober. Bij 1,2 komt het systeem in juli op zo’n kritiek punt, en bij 1,3 breekt dat moment al in juni aan. Kleine verschillen in besmettelijkheid kunnen zorgen voor immense gevolgen voor onze gezondheidszorg en – het hoeft niet gezegd – de mensen die er werken.

De Coster vindt het jammer dat er in België niet wordt gedebatteerd over de kost van een levensjaar, zoals dat in Engeland en Nederland wel al gebeurt. Wat is zo’n extra jaar van een kwakkelende tachtiger ons eigenlijk nog waard? Gezondheidseconoom Lieven Annemans trachtte die discussie hier enkele weken geleden op te starten, en ver is hij daar inderdaad niet mee geraakt. In geen enkel land hebben politici trouwens al consequenties verbonden aan zulke becijferingen, aangezien die vandaag niet ter zake doen. Wij doen dit, zoals Merkel bewijst, om een ineenstorting van onze gezondheidszorg te voorkomen.

Iedereen die de strategie van virologen dus in twijfel wil trekken – zeker wie dat op zo’n hoogdravend toontje doet als De Coster, u moet haar inleiding echt nog eens lezen – heeft dat beest recht in de ogen te kijken. Dat doet ze helaas niet. ‘Waarom aanvaarden we dagelijks doden in het verkeer’, vraagt ze zich af. ‘Omdat het doel nog altijd is ons te verplaatsen. Waarom aanvaarden we nu een kolossale randschade?’ Ze vindt dat onze blik ‘gevaarlijk verengd’ is, maar ze heeft niet door, of negeert, waar we ons inderdaad obsessief op focussen: een crisis van onze ziekenhuizen zoals in het noorden van Italië vermijden.

Of is de solidariteit van Saskia De Coster met ouderen echt hélemaal op, en laten we ze straks thuis creperen zonder dat we zelfs nog de moeite nemen om ze naar een ziekenhuis te voeren? Ik zeg niks, hoor, ik stel ook alleen maar een vraag.

Over de techniciteiten van de exitstrategie spreek ik mij niet uit. Ik hoop enkel dat iedereen zo snel als mogelijk zijn of haar leven weer kan oppakken en heb er eigenlijk best vertrouwen in dat de experts en politici ons niet langer dan nodig in deze noodsituatie zullen houden. Voorlopig weet niemand waar we over enkele weken of maanden zullen staan, maar tot nog toe heeft België deze crunch test met glans doorstaan. Er gaat veel aandacht naar jongeren die naar agenten spuwen, mensen die in het geheim tuinfeesten houden of ministers die niet genoeg overleggen en slecht communiceren, terwijl de meeste Belgen het fantastisch doen. Europa heeft ook de rijkdom om – als het dat wil – de berokkende schade straks zo goed als dat gaat te herstellen. In deze weken van eenheid en samenhorigheid, had ik niet verwacht dat het uitgerekend een schrijfster als Saskia De Coster zou zijn die als eerste begint bevolkingsgroepen op zo’n manier tegen elkaar op te zetten.