‘Wil de Vlaamse regering een radio en TV zoals in Oekraïne?’

‘De besparingswoede van de rechtse Vlaamse partijen kent duidelijk geen grenzen’, schrijft Bart Caron (Groen). ‘Willen N-VA, Open VLD en CD&V nu echt dat het radio en tv-budget van Oekraïne, Roemenië, Litouwen en Armenië de norm worden?’

De Vlaamse regering van N-VA, Open VLD en CD&V doet de VRT bijna 10 procent van haar dotatie inleveren. Het is de tweede grote besparingsronde in vijf jaar. De eerste werd doorgedrukt door de vorige regering van Kris Peeters (CD&V). Die argumenteerde dat in crisistijden iedereen solidair moest zijn. Maar nu? Zijn er geen tekenen van economische heropleving? Moet de VRT nog eens diep buigen voor de Vlaamse regering en Mediaminister Sven Gatz (Open VLD) ? Voor wiens zieleheil? Moeten ze daarvoor de mensen hun nabije radio’s afpakken?

Revanche

Quasi iedereen is ervan overtuigd dat de VRT de standaard van de kwaliteit bepaalt. Of omgekeerd gesteld: door hard te besparen op de VRT, zal de Vlaamse regering de kwaliteit van het VRT-aanbod doen dalen wat zijn impact heeft op het volledige media-aanbod. Niemand wordt daar beter van, de zenders niet, de journalisten niet en de luisteraar niet.

Laat ons een koe een koe noemen. Toen de VRT na de start van VTM met sterk gedaalde kijk- en luistercijfers werd geteisterd, werd het huis terecht verplicht zich te herbronnen. En kijk, nu is het blijkbaar te sterk en te groot geworden. Dat schreeuwen twee regeringspartijen, N-VA en Open VLD, al enkele jaren van de daken. Ze lijken nu hun revanche binnen te halen. Volgens de liberalen leidt een te sterke VRT tot te kleine en onleefbare commerciële zenders.

Nochtans, de commerciële zenders klagen niet over het programma-aanbod op de openbare omroep. Ze klagen wel over het feit dat de VRT reclame-inkomsten afsnoept en dat MNM en in mindere mate StuBru het marktaandeel en reclame-inkomsten van hun zenders inperkt. Als de VRT minder reclame zou aanbieden is er voor de commerciële zenders geen probleem. De luisteraars zouden minder reclame trouwens ook niet erg vinden…

Strategische keuzes

De transformatienota van de VRT, een chique woord voor een platte beparingsnota, is op een merkwaardige manier in het nieuws geraakt. Of net niet? De nota is gewoonweg gelekt.

Ik mocht de nota gelukkig lezen in De Standaard. Fijn zo als je voorzitter bent van de Mediacommissie van het Vlaams parlement. We hoeven niet beter behandeld te worden dan elke VRT-medewerker of elke andere burger. Maar dan kan de raad van bestuur van de openbare omroep beter afgeschaft worden. Naar mijn weten dient een raad van bestuur om de strategische keuzes concreet te maken. Die is dus gepasseerd. Wie zijn boekje te buiten gaat, weet ik niet, maar dat dit een tour de force is van N-VA en Open VLD, is overduidelijk.

De besparingswoede van de rechtse Vlaamse partijen kent duidelijk geen grenzen. Niet dat de Vlaamse overheid morst met geld bij de omroep. Als je de financiering van de openbare omroepen van alle landen van Europa vergelijkt met het bruto sociaal product van die landen, blijkt dat er in Europa voor de publieke omroep gemiddeld 0,2 percent van dat BSP wordt uitgegeven. De VRT zit precies op dat gemiddelde. Gemiddeld Vlaanderen dus. Willen N-VA, Open VLD en CD&V nu echt dat het radio en tv-budget van Oekraïne, Roemenië, Litouwen en Armenië de norm worden?

Radio’s dicht bij de mensen

De VRT moet terug naar de kerntaken. Juist, exact wat wij al jaren zeggen: informatie, cultuur, educatie en in iets mindere mate ontspanning en sport. En toch komen de besparingen van minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) er uiteindelijk op neer dat Radio 2 uitgekleed wordt.

De regionale huizen in Kortrijk, Hasselt en Antwerpen gaan voor de bijl. De ontkoppelde programma’s (per provincie) worden ingekrompen. Is dat de vertaling van de kerntaak ‘informatie’?

Vreemd. Radio 2, nabije radio, dicht bij ons, gemeenschapsbevorderend, moet het ontgelden. Het is een volgende stap in de ontmanteling ervan. Een dik decennium geleden waren de meeste radio 2-uitzendingen ontkoppeld – herkenbaar West-Vlaams of Limburgs – straks nog een restantje. Het is nochtans bouwsteen van hun succes (geweest).

En cultuur dan. Toen enkele maanden geleden gemeld werd dat de cultuursite cobra.be zou geïntegreerd worden in die van klara.be, werd ons wijsgemaakt dat we daardoor nog meer en beter cultuurnieuws zouden krijgen.

Kijk zelf even op klara.be. Tenzij je aanhanger bent van ‘geen nieuws goed nieuws’, wordt je er heel stil van. Middelheim jazz wordt afgebouwd, radio 1 en Klara moeten meer samenwerken – wat we in principe alleen kunnen toejuichen – maar dat leidt onvermijdelijk tot minder cultuur en vooral meer herkauwen. De geïntegreerde cultuurredactie van de VRT is de voorbije twee jaar stilletjes afgebouwd. Het was slechts de eerste stap, blijkt nu. Enne, wat brengen die zenders? Informatie en cultuur, toch kerntaken?

3,6 euro per maand per Vlaming

286 mensen aan de deur, waarvan een deel op vervroegd pensioen of met een koperen handdruk. Terwijl de federale regering van N-VA, Open VLD en CD&V zegt dat iedereen tot 67 moet werken, bereikt de Vlaamse regering met haar besparingsdrift precies het tegenovergestelde. Terwijl iedereen vindt dat de kerntaken van de VRT informatie, cultuur en educatie zijn, wordt het beleid de andere richting ingestuurd.

De VRT wordt deels gefinancierd met belastinggeld, zo’n 3,6 euro per maand per Vlaming. Voor de prijs van twee koffie’s krijgen we een hele maand schitterende televisie, radio en informatie op internet, met hoge waarderingscijfers. Is dat echt teveel geld? Het moge duidelijk zijn: voor N-VA en Open VLD, met medeplichtigheid van CD&V, moet de VRT wat zwakker worden gemaakt door delen van de omroep te privatiseren, door cultuur af te bouwen en de nabije radio op te doeken. “Het is proper”, zo schrijft mijn cynisch klavier.