‘Wie zijn wij om anderen te verhinderen hun geluk en dromen na te streven?’

Immigratie biedt vele voordelen, schrijven Lawrence Kerknawi en Alexandre Theys, twee liberaal geïnspireerde studenten. Ze reageren op uitspraken over de vluchtelingencrisis van een aantal prominente liberalen. ‘Wie zijn wij om anderen te verhinderen hun geluk en dromen na te streven?’

Europa werd de voorbije maanden geteisterd door het toenemend aantal drenkelingen die de Europese kusten trachten te bereiken. De buitengewone bijeenkomsten van de Europese Raad volgen elkaar op maar verschillen bitter weinig in uitkomst wanneer het gaat over mogelijke oplossingen voor de toenemende migratiedruk vanuit de Middellandse Zee. We horen steeds hetzelfde liedje: “Concrete maatregelen werden genomen om nieuwe drenkelingen te vermijden.” En toch blijft het slachtoffertol week na week stijgen.

De migratiestroom waarmee onze Europese landen vandaag geconfronteerd worden is nochtans niets nieuws: sinds jaar en dag, zij het omwille van politieke of economische redenen, in oorlogs- of vredestijd, heeft de overlevingsdrang van de mens bestaan.

Sinds enkele weken domineert slechts één onderwerp de voorpagina’s: de toevloed van nieuwe migranten en asielzoekers in Europa. De obsessie van de media met dit thema brengt een zekere angst teweeg jegens deze mannen, vrouwen en kinderen die in grote getale een toevluchtsoord in Europa zoeken. Die angst heeft de Belgische politieke klasse, evenals de Europese, ertoe aangezet een positie betreffende de problematiek in te nemen.

Enkele dagen na de verklaring van de Eerste Minister omtrent een mogelijke herziening van het Schengen Akkoord, stelde Bart De Wever (N-VA) – onterecht – dat erkende vluchtelingen dikwijls voorrang krijgen op sociale voorzieningen. Hij pleitte daarbij voor een apart sociaal statuut voor erkende vluchtelingen. Deze verklaringen lokten talrijke reacties uit zowel van de politieke wereld als het maatschappelijke middenveld. En vandaag moeten we met lede ogen toezien hoe de leiders van ons land het immigratiedebat aanvoeren met argumenten die intellectueel oneerlijk zijn.

Wanneer een vice-eerste minister Didier Reynders (MR) verklaart zich niet op zijn gemak te voelen in bepaalde Brusselse wijken omwille van de demografische samenstelling of wanneer Patrick Dewael, voormalig minister van Binnenlandse Zaken (Open VLD) verplichte gemeenschapsdienst wil invoeren voor vluchtelingen en migranten. Of wanneer de liberale partijvoorzitster Gwendolyn Rutten (Open VLD) zich beperkt tot de toenemende druk op onze sociale zekerheid of ons sociale zekerheidssysteem, in plaats van te wijzen op de kansen die migratie biedt voor onze welvaartstaat, hebben we het moeilijk als geëngageerde liberalen om de term liberalisme gelinkt te zien aan dergelijke uitspraken.

Neen, het liberalisme dekt zulke ideën niet. Het is geen ideologie die voor sociale en economische wanorde pleit, noch is het een ideologie die wenst de mensen aan hun lot over te laten in een genadeloos duel à la “Battle Royal”. Het tegendeel is echter waar.

Om Jean-Paul Sartre te parafraseren, het liberalisme is een humanisme. Het liberalisme, met als doel de vrijheid van ieder individu te vrijwaren, plaatst het individu, zonder enige vorm van discriminatie, in het middelpunt van zijn primordiale noden. Het liberalisme heeft niet de intentie de mens naar zijn beeld te scheppen, maar aanvaardt verschillen en biedt de gelijkheid van kansen aan. Wie zijn wij om anderen ervan te verhinderen hun geluk en dromen na te streven? Wij zijn geboren binnen de Europese grenzen, die ons beschermen en ons verzekeren van onze basisrechten. Hebben wij daarom het recht om andere mannen en vrouwen, geboren binnen andere grenzen die hen niet beschermen en niet verzekeren van hun basisrechten, ervan te verhinderen woestijnen en zeeën te doorkruisen om hun geluk en dromen na te streven?

Ja, het liberalisme is humanistisch en het is niet enkel omwille hiervan dat we onze analyse omtrent imigratie moeten herzien. De feiten zijn klaar en duidelijk. Immigratie biedt vele voordelen. Behalve de economische en innovatievoordelen , zal immigratie een absolute noodzaak worden voor Europa. Als Europa in 2050 aan de economische vraag wil voldoen zal ze nood hebben aan 56 miljoen extra arbeidskrachten, afkomstig van immigratie: de vergrijzende bevolking en dalende geboortecijfers liegen er niet om. Deze voordelen mogen niet in het huidige debat ontbreken, want ze zijn van vitaal belang voor het voortbestaan van onze unie en onze welvaart.

Ondanks dit alles neemt men in het huidig debat geen akte van deze feiten. In plaats van tot levensvatbare oplossingen te komen die Europa vooruit helpen, tracht men een antwoord te vinden op de vraag: “Hoe kunnen we de immigratie in onze contreien beperken of zelfs volledig een halt toeroepen?”

Dit is echter niet de hamvraag. We moeten ons niet afvragen of we deze mensen al dan niet wensen op te nemen, maar welke de juiste instrumenten zijn om zo efficient mogelijk met de immigratiestroom om te gaan. Het wordt hoog tijd om de goedkope vooroordelen overboord te gooien: vluchtelingen zijn geen bloedzuigers die hopen levenslang van onze sociale zekerheid te kunnen tappen. Het zijn mensen die hun leven op het spel zetten om aan de terreur en de economische wanorde te ontsnappen. Ze leveren een strijd met als inzet hun vrijheid, de strijd van hun – herwonnen – onafhankelijkheid. De situatie zal er niet op verbeteren met de toenemende stigmatisatie van een reeds geïsoleerde populatie, maar wel door deze mensen de kans te geven om deel uit te maken van onze economie door ze te laten werken. Arbeid werkt bevrijdend, meer nog: het is een essentiele factor voor integratie.

Moed

Laten we deze kans dus met beide handen grijpen! Laten we onze ogen openen voor de troef, de buitenkans die immigratie ons biedt. Het spreekt voor zich dat de verandering van de visie over immigratie langs de Europese beleidsmakers zal moeten passeren. Het zal veel moed eisen om dit tewerk te stellen. Laten we dan ook de moed hebben om niet toe te geven aan de demagogische en simplistische verleiding van een instinctieve, doch irrationele angst. Laten we de kracht hebben om een voorbeeld te stellen in dit Europese debat en tegelijk ook vernieuwende en duurzame ideeën aanbrengen. En u, dierbaar Europa, u die zo vurig en daadkrachtig de democratische waarden en de rechten van de mens in uw nabuurschap verdedigt, heb de moed om ze met dezelfde vurigheid en daadkracht binnen uw eigen grenzen te verdedigen tijdens deze periode van crisis.

Want als ze niet voor iedereen gelden, dan sterven die ideeën, die principes, die waarden die de geesten van miljoenen binnen en buiten Europa hebben geschapen.

Lawrence Kerkawi studeert een Master-Na-Master Internationale Betrekkingen en Diplomatie aan de Universiteit van Antwerpen, hij schrijft zijn masterproef over de implicaties van massamigratie in Libanon.

Alexandre Theys is afgestudeerd als Master of Science in de Politieke Wetenschappen aan de Université Catholique de Louvain.