Wie pleegt huiselijk geweld en hoe kunnen we hen helpen? ‘Vaak begrijpen daders het zelf niet’

Om daders van huiselijk geweld afdoende te helpen, zijn meer investeringen nodig in de tweede- en derdelijnszorg, vindt het Time-Outteam.

Geen expert die eraan twijfelt: daderhulp is maatwerk. Er zijn evenveel levensverhalen als plegers van huiselijk geweld, alleen een gepersonaliseerde aanpak biedt kans op succes. Het is bovendien geen kwantummechanica: daders helpen gaat bovenal om luisteren en praten. Hokjesdenken werkt contraproductief. In veel gevallen zijn de grenzen tussen dader en slachtoffer vaag en ligt het probleem in de interactie, aldus het Time-Outteam van het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg VAGGA in Antwerpen. Al jaren werken zij met plegers van partnergeweld in de Scheldestad. Ze doen dat in een multidisciplinair team van twee psychologen, een seksuoloog, een criminoloog, een maatschappelijk werker en een psychiater en zien op jaarbasis ongeveer 200 cliënten.

‘We storen ons soms aan het al te enge beeld van plegers in de media’, zeggen ze bij het Time-Outteam, dat met één stem wil spreken. ‘Vanuit onze sector proberen we voorbij die daden en veroordelingen te kijken. Begrijp ons niet verkeerd, verantwoordelijkheid nemen voor je daden is een eerste en belangrijke stap. We willen feiten zeker niet goedpraten. Maar vaak is het niet zo eenduidig als hoe het zich presenteert.

‘Dáár is het ons juist om te doen. Wie is de mens achter de feiten, wat maakt hem of haar tot wie hij is? Dan kom je uit bij onder meer onverwerkte jeugdtrauma’s, een gebrekkige binding, een laag zelfbeeld, een te klein sociaal netwerk, wankele communicatie enzovoort.

‘Het is weinig zinvol om alleen aan gedragsverandering te werken als je de onderliggende oorzaken niet aanpakt. Vaak begrijpen plegers zelf niet waarom ze zich op een bepaalde manier gedragen. Hen helpen bij die reflectie is cruciaal, en daar bestaat geen standaardaanpak voor. Tien sessies zijn geen garantie op succes. Sommigen hebben aan een luisterend oor genoeg om na te denken over hun leven en inzicht te verwerven, bij anderen gaat het moeizamer. We pleiten voor een aanpak op maat, waarbij je de mens vooropstelt en de therapie zo lang duurt als nodig is. Niet elke pleger van partnergeweld is gebaat bij individuele therapie. Daarom bieden we ook groepstherapie en koppeltherapie aan. Samen met de cliënt bekijken we waarvoor hij of zij het best in aanmerking komt en wie hem of haar het best kan begeleiden. Elke cliënt is anders, vandaar ons gedifferentieerde aanbod.

‘Bovendien is het in sommige gevallen van partnergeweld een kwestie van gedeelde verantwoordelijkheid. De meeste daders zijn niet in elke relatie gewelddadig. Vaak speelt een toxische dynamiek. En het is niet “eens pleger, altijd pleger”. Bij sommigen blijft het hun hele leven bij één daad.’

Dat er in de voorbije jaren veel aandacht is gekomen voor de eerstelijnszorg, vindt Time-Out van groot belang. Zo kwam een einde aan een hopeloze versnippering binnen het ruimere kader waarin intrafamiliaal geweld beleefd wordt. Tegelijk is meer aandacht voor de eerstelijnszorg alleen zinvol als er ook meer financieel geïnvesteerd wordt in de tweede en derde lijn binnen de geestelijke gezondheidszorg. ‘Al jaren vragen wij om meer financiële middelen, maar die zijn er tot dusver niet gekomen.’ Hoezeer de grotere politieke aandacht voor de thematiek ook toe te juichen valt, ‘het komt erop aan het warm water niet opnieuw uit te vinden’. Er zijn gewoon meer mensen en middelen nodig in de bestaande structuren van de hulpverlening.

Maak mee het verschil en deel het campagnebeeld op Facebook met #genoeg