Weerpatronen als La Niña kunnen de verspreiding van epidemieën als het H1N1-griepvirus, dat in 2009 leidde tot een uitbraak van varkensgriep in Mexico en de Verenigde Staten, beïnvloeden.
Volgens twee Amerikaanse wetenschappers ging aan de vier meest recente grote griepgolven (1918, 1957, 1968 en 2009) een verlaging van de temperatuur van het zeeoppervlaktewater vooraf, wat wijst op een La Niña-fase. Ze leggen in een in januari verschenen publicatie in Proceedings of the National Academy of Sciences een verband tussen La Niña, het gedrag van trekvogels en griepepidemieën.
“Wilde vogels zijn vermoedelijk het belangrijkste reservoir van influenza A-virussen. Ze dragen die over op vee en mensen”, schrijven Jeffrey Shaman van de Columbia University en zijn collega Marc Lipsitch van de Harvard School of Public Health. Trekvogels zouden, vanwege de lange afstanden die ze afleggen en de vele tussenstops, gemakkelijker genetisch materiaal van verschillende griepvirussen uitwisselen met bijvoorbeeld dieren als varkens.
Andere route De route die trekvogels afleggen, kan volgens de wetenschappers bepaald worden door La Niña. Het klimaatfenomeen heeft een sterke invloed op de weersomstandigheden zoals temperatuur, neerslag, windrichting en windsnelheid.
La Niña is de koude fase van ENSO, een klimaatfenomeen dat weerpatronen in de wereld beïnvloedt en onderdeel is van het systeem dat de warmte in oostelijke tropische Grote Oceaan regelt. Tijdens La Niña worden koudwaterstromen in de oostelijke Grote Oceaan versterkt.
ENSO kent een cyclus van drie tot zeven jaar. La Niña kan zich echter in opeenvolgende jaren voordoen, wat gebeurde in 2011 en de eerste twee maanden van 2012.
Shaman en Lipsitch stellen in hun hypothese dat de omstandigheden van La Niña verschillende subtypes griep bij elkaar brengen in bepaalde delen van de wereld. Door gelijktijdige infectie met verschillende virussen kunnen sneller mutaties ontstaan.
Varkensgriep
In april 2009 werd in Mexico een tot dan toe onbekend influenza A-virus ontdekt, dat de naam H1N1 kreeg. Het virus verspreidde zich snel en de Mexicaanse regering zag zich gedwongen scholen en bedrijven te sluiten. Grote openbare evenementen zoals concerten werden afgelast.
In juni van dat jaar sprak de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) van een pandemie en riep op tot het ontwikkelen van vaccins en oseltamivir, dat door de Zwitserse fabrikant Roche wordt verkocht onder de merknaam Tamiflu.
“Het is altijd zo geweest dat weerpatronen virussen beïnvloeden”, zegt Federico Ortiz, een Mexicaanse arts en auteur van het boek Código A (H1N1). Diario de una pandemie (Code A (H1N1): Dagboek van een Pandemie). Ziektekiemen ontwikkelen zich snel tijdens koude, droge periodes en die twee omstandigheden komen nu bij elkaar”, zegt hij.
Van de 252.388 griepgevallen die Mexico sinds 2009 registreerde, ging het volgens het ministerie van Gezondheid in 75.328 gevallen om H1N1. Van de 2261 patiënten die overleden, hadden er 1837 een H1N1-virus.
Vorig jaar overleden er in Mexico vijftig mensen aan griep. Bij veertig van hen ging het om H1N1. (IPS)
