Een avondklok om 22 uur of om 24 uur? Afstandsonderwijs in het secundair of de scholen open houden? Wat werkt wel en niet om covid-19 die broodnodige klap te geven? En wanneer is het te vroeg of te laat?
Wallonië en Brussel hebben een avondklok vanaf 22 uur, Vlaanderen houdt het bij een nachtklok. De Waalse gemeenschap voert in de secundaire scholen enkele dagen voor de herfstvakantie het afstandonsonderwijs opnieuw in, Vlaanderen houdt het bij het oude.
Overheden beschikken over een heel arsenaal aan lockdown(achtige) maatregelen om het coronavirus in te dijken, maar het lijkt alsof de beslissingen afhankelijk van beleidsniveau met de natte vinger worden genomen. Weten we eigenlijk wel wat effectief werkt en wat niet?
Wetenschappers van de University of Edinburgh hebben een poging gedaan om individuele en gecombineerde lockdownmaatregelen op bevolkingsniveau te evalueren op basis van hun effectiviteit. Ze bekeken daarvoor 790 lockdownfases in 131 landen van 1 januari tot 20 juli 2020. De onderzoekers hielden geen rekening met bijkomende effecten van het dragen van mondmaskers en wassen van de handen.
Hun conclusie in The Lancet Infectious Diseases is dat individuele maatregelen zoals school- en kantoorsluitingen, een verbod op publieke evenementen en thuis blijven allemaal gelinkt worden aan een verminderde verspreiding van covid-19, maar dat een combinatie van maatregelen meer effectief is dan de individuele regels.
Als we de maatregelen apart bekijken, is er slechts één maatregel die een duidelijke impact heeft op het aantal besmettingen en dat is het verbod op publieke evenementen zoals concerten en sportwedstrijden. Die maatregel is verantwoordelijk voor een verminderde verspreiding van 24 procent na 28 dagen. Een verklaring hiervoor is dat massabijeenskomsten aanleiding kunnen geven tot zogenaamde superspreading events. Het sluiten van de scholen vermindert de R-waarde met 15 procent en is daarmee de tweede meest effectieve maatregel.
De effecten van de verstrengingen zijn niet onmiddellijk te zien, maar wel na 7 dagen. Dan is de impact al voor 60 procent zichtbaar.
Als het verbod op evenementen gecombineerd wordt met de sluiting van scholen, maximaal telewerk, het verbod op niet-essentiële verplaatsingen en bijeenkomsten van meer dan 10 mensen, kan de transmissie zelfs gereduceerd worden tot 52 procent.
Omgekeerd keek de studie ook naar de link tussen versoepelingsmaatregelen en heropflakkeringen van covid-19. Daaruit blijkt dat het heropenen van de scholen en bijeenkomsten van meer dan 10 personen de belangrijkste oorzaken zijn voor een nieuwe uitbraak.
De scholen zijn verantwoordelijk voor een stijging van de verspreiding van het virus met 24 procent na 28 dagen, het opheffen van het verbod van bijeenkomsten van meer dan 10 personen verhoogt de covidverspreiding met 25 procent in 4 weken tijd.
Hoe vroeger, hoe beter
Naast de vraag welke maatregelen men het best invoert, is er ook de bedenking wanneer men dat het beste doet. Vlaams minister-president Jan Jambon liet zich ontvallen dat het ‘ofwel te laat is, ofwel te vroeg. Het is altijd iets‘ als reactie op de kritiek dat de nieuwe maatregelen pas na 3 dagen ingaan.
Uit een Britse studie (niet-peer-reviewed) blijkt dat het wel degelijk interessanter is om regelmatig korte, maar zeer drastische lockdwons ’te vroeg’ in te voeren, het liefst tijdens een schoolvakantie. Op die manier zouden de maatregelen slechts twee tot drie weken moeten duren, blijven de economische impact en de effecten op de schoolgaande jeugd beperkt en kunnen andere zaken als het zorgsysteem en contact tracing herademen.
De onderzoekers van de London School of Hygiene & Tropical Medicine en de University of Warwick noemen deze systematische, preventieve korte lockdowns ‘circuit-breakers’. Ze dienen om het virus te proberen in te halen of in het slechtste geval tijd te kopen.
Het feit dat het om een strikt afgebakende periode van beperkingen gaat, zorgt ervoor dat het publiek er meer voor openstaat dan voor een onbepaalde quarantaineperiode zoals we die in de eerste golf van de pandemie hebben meegemaakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
