Het verhaal van Neil Armstrong en Buzz Aldrin op de maan is alom bekend, maar ken je ook hun kleine geheimpjes? En hoe verliepen de landingen van de andere Amerikanen die tussen 1968 en 1972 door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa op de maan werden gezet?
1. Amerikaanse vlag op de maan al meteen omvergeblazen
Een kleine domper op de feestvreugde: toen Neil Armstrong en Buzz Aldrin na hun historische landing met de maanlander opnieuw vertrokken richting commandomodule, werd de Amerikaanse vlag, die ze net op de maan hadden geplant, weggeblazen door de uitlaatgassen van de Eagle. De astronauten besloten het ongelukje geheim te houden. Pas in 2007 werd het door Aldrin in zijn autobiografie aan het grote publiek bekendgemaakt. De Amerikaanse vlaggen die later werden geplant, kregen een plek verder weg van de maanlander en staan wel nog recht. Die vlaggen zijn ondertussen allemaal wit geworden na jarenlang te zijn blootgesteld aan ongefilterd zonlicht en straling.
2. De eerste traan op de maan
We gaan er niet meteen van uit dat astronauten huilebalken zijn, maar Alan Shepard – de eerste Amerikaan in de ruimte en op 47 jaar de oudste mens op de maan ooit – kon zijn emoties niet de baas toen hij in 1971 met de Apollo 14-missie voet op de maan zette. De Amerikaan kwam immers niet meer in aanmerking voor het ruimteprogramma wegens een probleem met zijn evenwichtsorgaan, maar Shepard was vastbesloten om terug te vechten. Alan Shepard huilde op de maan en op de koop toe kon de astronaut zijn waterlanders niet eens droogdeppen.
3. De Heilige Communie op de maan
De Nasa waarschuwde haar astronauten om tijdens reizen naar de maan niet al te veel religieuze verwijzingen te maken (aangezien bijna de hele wereld meeluisterde). De Amerikaanse astronauten waren immers de vertegenwoordigers van de hele mensheid, dus was het niet aangewezen om mensen met een andere godsdienst te beledigen. Toch vond Buzz Aldrin de gelegenheid te belangrijk om zomaar te laten voorbijgaan zonder iets van religieuze betekenis te doen. Toen Aldrin en Armstrong op het punt stonden om hun eerste historische stappen te zetten op de maan, haalde Aldrin brood en wijn tevoorschijn en las hij een passage uit de Bijbel voor. Buzz Aldrin werd zo de eerste – en tot dusver enige – persoon die de Heilige Communie op de maan hield. Neil Armstrong zou naar verluidt niet hebben deelgenomen.
4. De eerste woorden
Er is al veel geschreven over Armstrongs eerste woorden op de maan en het al dan niet vergeten van het woordje ‘a’ voor ‘man’: ‘That’s one small step for (a) man, one giant leap for mankind’. Toch waren dat niet helemaal Armstrongs eerste woorden op de maan. Algemeen wordt aangenomen dat Armstrong kort na de landing met maanlander ‘Eagle’ de volgende woorden sprak: ‘Houston, Tranquility Base here. The Eagle has landed.’
Maar door de aanhoudende gesprekken tussen de twee astronauten is het moeilijk te achterhalen wat nu precies de eerste woorden op de maan waren. Bovendien was de landing zo zacht dat het niet zeker is wat er gezegd werd onmiddellijk na de landing. Uit de transcripten blijkt dat er drie kandidaten zijn voor de eerste woorden op de maan:
Buzz Aldrin: ‘Contact light.’
Neil Arsmtrong: ‘Shut down.’
Buzz Aldrin: ‘Okay. Engine stop.’
Niet echt historische woorden, wat wellicht de reden is waarom werd geopteerd voor Armstrongs boodschap aan de controlemissie in Houston.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
5. De maan stinkt
Iets wat de astronauten die een bezoek aan de maan brachten meteen opviel, is zijn scherpe geur die ze pas opmerkten toen ze zich in de maanlander van hun ruimtepakken ontdeden. Het fijne poeder vloog in het rond en belandde op de handen en gezichten van de astronauten. Sommigen konden zelfs even proeven van het maanstof. Vier miljard jaar oud stof dat voor het eerst in contact komt met zuurstof, zorgt dus blijkbaar voor een nogal frappante geur. Armstrong beschreef de geur als vochtige as in een haardvuur.
6. Recordmissie
Apollo 11 wordt herinnerd als het hoogtepunt van het Apollo-programma en zelfs als het hoogtepunt van de menselijke verkenning. Toch was de voorgaande missie, Apollo 10, de meest baanbrekende missie omdat ze enkele records brak. Zo is geen enkele mens ooit verder verwijderd geweest van de Aarde dan de driekoppige bemanning van Apollo 10 (Eugene Cernan, Thomas Stafford en John Young) toen ze zich aan de uiterste kant van de maan bevonden: meer dan 408.950 kilometer van Houston. Door de timing van de missie bevond de maan zich ver weg van de Aarde en door de rotatie van de Aarde lag Houston aan de tegenovergestelde kant van de Aarde. Technisch gezien ging de crew van Apollo 13 nog verder dan ooit tevoren, maar Apollo 10 had een langere afstand afgelegd vanaf het beginpunt. De bemanning van Apollo 10 brak bovendien nog een record: bij de terugkeer naar de Aarde haalde ze een snelheid van 39.897 kilometer per uur. Dat is nu nog steeds de hoogste snelheid ooit gehaald met een door de mens bestuurd voertuig.
7. De piloot die geen piloot was
Commandant Pete Conrad van de Apollo 12-missie, de tweede bemande missie naar de maan, deed het ondenkbare. Toen de maanlander zich aan de donkere kant van de maan en buiten radiobereik bevond en terug wou vliegen van het maanoppervlak naar de commandomodule mocht zijn maanlanderpiloot Alan Bean het vliegwerk voor zijn rekening nemen. De functie van ‘piloot van de maanlander’ was tijdens de Apollo-missies immers niet meer dan een titel. De taak van de maanlanderpiloot bestond erin om ervoor te zorgen dat de commandant alle nodige informatie had om te kunnen vliegen. Hij mocht enkel zelf vliegen als de commandant dat om een of andere reden niet zou kunnen, iets wat nooit voorkwam.
8. Belgisch beeldhouwwerkje op de maan
De commandant van Apollo 15, David Scott, vroeg aan de Belgische kunstenaar Paul Von Hoeydonck om een standbeeldje te maken ter nagedachtenis van de Amerikaanse astronauten en Russische kosmonauten die tijdens bemande ruimtereizen waren gestorven. Op 1 augustus 1971 werd het standbeeldje Gevallen ruimtevaarder achtergelaten op de maan, samen met een denkplaat met de namen van 14 gestorven astronauten. Het gaat om het verst verwijderde gedenkteken in ons Zonnestelsel.
9. Enige wetenschapper op de maan
Toen het Apollo-programma wegens besparingen werd afgebouwd, kwam de Nasa steeds meer onder druk te staan van de wetenschappelijke wereld om een echte wetenschapper naar de maan te sturen, nu het nog kon. Doorgaans werden de testpiloten van de Nasa omgevormd tot astronauten en kregen ze daarnaast een snelcursus geologie voor hun trip naar de maan. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie probeerde wetenschappers op te leiden tot astronauten, maar geen van hen maakte echt kans om deel uit te maken van de maanmissies. Toen bleek dat Apollo 17 de laatste missie naar de maan zou worden en er nog geen enkele wetenschapper was geweest, onderwierp de Nasa de geoloog Harrison Schmitt aan een intensieve opleiding. Schmitt bracht drie dagen al gravend door op het maanoppervlak. Andere wetenschappers zouden later ook naar de ruimte gaan, maar Schmitt blijft de enige die ooit op de maan wandelde.
10. Niet toeglaten privé-experimenten
Zonder dat de oversten in Houston op de hoogte waren, voerde Edgar D. Mitchell tijdens de Apollo 14-missie enkele ongeplande experimenten uit met betrekking tot buitenzintuiglijke waarnemingen zoals telepathie en helderziendheid. Zelfs de andere bemanningsleden wisten van niets, omdat Mitchell de experimenten tijdens de vroege uurtjes van hun slaaptijd deed. Mitchell had de studies in samenwerking met een groep fysici in Florida op touw gezet.
Lees ook: 10 intrigerende ruimtevaartfilms
Dossier 50 jaar maanlanding: de maan komt opnieuw in het vizier
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
