Samenscholing op Mars: waarom het dringen is nabij de rode planeet

Maar liefst drie landen bereiken de komende dagen de planeet Mars. Waarom deze planetaire armada?

Mocht er zich leven op Mars bevinden, zou dat de komende dagen serieus opgeschrikt worden door heel wat activiteit aan de hemel. Na een reis van enkele maanden komen maar liefst drie onbemande ruimtesondes de komende dagen aan bij de planeet. Twee ervan zullen er landen, de andere blijft aan de voordeur cirkelen.

Op 9 februari om 16.30 uur wordt een satelliet van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) in een baan rond Mars gebracht om er de atmosfeer en het klimaat te bestuderen. Woensdag komt Tianwen-1 uit China aan op zoek naar een mogelijke landingsplaats voor zijn robotjeep. Op 18 februari vervoegen tot slot de Verenigde Staten het feestje om er de Perseverance rover los te laten op zoek naar tekenen van microbiologisch leven en om bodemmonsters te nemen.

Alle missies zijn vorig jaar in juli vertrokken omdat Mars en de aarde toen in de meest gunstige posities ten opzichte van elkaar stonden. De afstand tussen beide planeten was toen klein genoeg om te overbruggen met een minimum aan energie. Dat gebeurt een keer om de twee jaar.

Deze Marsmissies moeten ons niet alleen nieuwe inzichten bieden in de zoektocht naar leven, maar ook in de mogelijke toekomstige uitbreiding van de menselijke beschaving naar andere planeten.

Verenigde Arabische Emiraten

De meest verrassende van het trio zijn de Arabieren. Het is de eerste keer dat de VAE, die op 2 december hun 50^e verjaardag vieren, naar Mars trekken. De satelliet Al Amal (‘Hoop’) werd in juli 2020 vanuit Japan gelanceerd en zal een Marsjaar lang (687 dagen) rond de planeet cirkelen om de atmosfeer en het klimaat te bestuderen. De verkenner moet onder andere helpen duidelijk maken waardoor waterstof en zuurstof verdwijnen uit de dunne dampkring van onze buurplaneet. Het vliegt de ruimte in, waardoor Mars geen kans meer heeft op leven zoals op aarde.

Als het lukt om de sonde in een baan rond Mars te brengen, zijn de Arabieren het vijfde land die daarin slagen, na de VS, India, de voormalige Sovjet-Unie en de EU. De missie is vooral bedoeld om de Emiraten op de kaart te zetten. Het land ziet wetenschap en technologie als een inkomstenbron voor de toekomst, wanneer olie opraakt. Maar deze missie is meer dan prestige. De VAE hebben grootse plannen en willen over 100 jaar een nederzetting bouwen op Mars.

China

Op 23 juli lanceerde het Chinese ruimtevaartbureau (CNSA) de Marsverkenner Tianwen-1 (‘Vragen aan de Hemel’). Deze eerste onafhankelijke missie van China omvat een orbiter, een lander en een kleine robotjeep van meer dan 200 kilogram. Tianwen-1 zal eerst rond Mars cirkelen om de planeet beter in kaart te brengen en te zoeken naar tekenen van vroeger en huidig leven. Als alles goed gaat zal er in mei een zachte landing gemaakt worden met een robotjeep die over het oppervlak van Mars moet rijden en experimenten verrichten. De jeep moet drie maanden operationeel zijn. Als de missie slaagt, wordt China na Amerika en de voormalige Sovjet-Unie het derde land dat een ruimtetuig zacht doet landen op onze buurplaneet.

Verenigde Staten

De Verenigde Staten hebben al wat ervaring met het laten landen van Marsrovers. Naar de landing van de nieuwe NASA-rover Perseverance wordt reikhalzend uitgekeken. Voor het eerst zijn er microfoons mee en zal er ook een helikopter-drone, ‘Ingenuity’, op de planeet vliegen. De zoektocht naar fossiele sporen van micro-organismen zal plaatsvinden in de Marskrater Jezero. De opgegraven stalen worden vervolgens op verschillende plaatsen achtergelaten om door een toekomstige missie, waarbij ook Europa betrokken wordt, te worden opgepikt en terug te brengen naar de aarde.

De stalen moeten ons een antwoord geven op vragen als ‘Is of was er leven op Mars?’ De ingrediënten voor leven zijn er, zoals we ondertussen weten door het vele gevonden water. Als dat zo is, betekent dat dat leven zich twee keer, afzonderlijk van elkaar, kon ontwikkelen in hetzelfde zonnestelsel en dat dit niet ongewoon is in de kosmos.

In de jaren dertig van deze eeuw plant Nasa een bemande missie naar Mars.

Waarom is Mars zo’n moeilijke bestemming?

Een Marslanding is geen evidentie. Het proces van ‘entry, descent and landing’ wordt door de NASA knarsetandend ‘7 minutes of terror’ genoemd. Zowat de helft van alle pogingen sinds de jaren 60 is mislukt. Mars is niet alleen miljoenen kilometers ver weg, maar heeft ook een dunne atmosfeer. Dat betekent dat er genoeg lucht is om storm en wind te veroorzaken die een lander van zijn koers kan doen afwijken. Maar tegelijkertijd is het niet mogelijk om een parachute te gebruiken voor de hele afdaling. De Nasa gebruikt daarvoor een soort hijskraan.