Pasta koken met het gasfornuis uit? Goed voor portemonnee en planeet

Als iets nutteloos is, moeten we het niet doen. En zeker niet als het je centen bespaart.

De Italiaanse natuurkundige Giorgio Parisi, winnaar van de Nobelprijs 2021 voor zijn onderzoek naar verborgen patronen in ongeordende complexe materialen, bracht onlangs een methode onder de aandacht om pasta te koken met bijna de helft minder gasverbruik en maar liefst 80 procent minder CO2-uitstoot: passief koken.

Passief koken is een energiebesparende techniek die al sinds het midden van de 19^e eeuw bestaat. De methode heeft als voordeel dat het gasverbruik zo’n 8 minuten minder lang duurt, wat de koolstofuitstoot met 80 procent doet dalen.

Als je weet dat er dagelijks wereldwijd zo’n 400 miljoen porties pasta geserveerd worden, dan heeft de techniek een enorme impact op de planeet als ze door een groot aantal mensen zou worden gebruikt. Niet alleen pasta, maar linzen, groenten en rijst kunnen op deze manier bereid worden.

Hoe werkt het?

Kook het water met een beetje zout en leg de pasta erin. Kook de pasta 2 minuten op het vuur. Zet het fornuis vervolgens uit en plaats het deksel op de pot zodat de warmte in de pot blijft. Het is cruciaal dat er daarbij geen warmte ontsnapt door een zwaar deksel te gebruiken en zeker niet in de pasta te roeren. Kies de juiste kooktijd, afhankelijk van het soort pasta.

Sinds kort vermeldt de bekende Italiaanse pastafabrikant Barilla de passieve kooktijd ook op haar verpakkingen, met de exacte passieve kooktijd voor elk van haar producten.

Waarom gruwelen Italianen van het idee?

Italianen en hun pasta: de relatie is heilig. Het is bijvoorbeeld not done om spaghettislierten in twee te breken voor je ze in de kookpot doet en ook de kooktijd van de pasta is een zaak van nationaal belang. Traditioneel koken Italianen hun pasta in een open pot, zonder deksel. Het idee van Parisi kan dus maar op weinig bijval rekenen en de discussie heeft in de Italiaanse media de voorbije weken het kookpunt bereikt. Waarom? Als de temperatuur van het water onder de 80 graden daalt, gaan de gluten in het deeg stremmen en wordt de pasta een plakkerig goedje, zo menen Italiaanse chefs. Geen enkele Italiaan wil dat op zijn bord. Maar volgens Parisi daalt de temperatuur nooit onder de 80 graden vanwege het deksel op de pot.

‘Als iets nutteloos is, moeten we het niet doen’

Ook de Italiaanse chemieprofessor Dario Bressanini heeft zich in de discussie gemengd. ‘We weten al 200 jaar dat pasta niet gaar wordt door het koken van het water, maar wel van de thermische energie in het water die de warmte naar de pasta brengt’, aldus Bressanini. ‘Bergbeklimmers slagen er trouwens perfect in om pasta te koken op een hoogte van 5.000 meter waar het kookpunt van water 83 graden bedraagt. Waarom zouden wij, die op zeeniveau wonen, dan nutteloze dingen doen en energie verspillen?’

Een andere manier om energie te besparen bij het koken van pasta is om een kleinere pot te gebruiken en zo weinig mogelijk water als nodig (700 ml water voor 100 g pasta).